„In de oplopende spanningen in ons land zullen christenen op dit moment -ik spreek niet over de toekomst- nadrukkelijk de kant van moslims moeten kiezen”, stelde dr. G. van den Brink, hervormd predikant en universitair docent dogmatiek in Leiden, zaterdag in deze krant. Hoe reageren kerken op zijn oproep?
Dr. Van den Brink noemde drie samenbindende factoren tussen de islam en het christendom: „In de eerste plaats het diepe ontzag voor Iemand die heilig is, in het Oude Testament aangeduid als de vreze des Heeren. In de tweede plaats Diens ultieme manifestatie in een menselijke persoon: Jezus respectievelijk Mohammed, hoe volstrekt onvergelijkbaar die twee ook zijn. In de derde plaats de levensoriëntatie op een heilig boek.”
Het zijn, aldus de universitair docent, drie zaken „waar liberalen geen boodschap aan hebben, ten diepste niets van begrijpen of zelfs maar iets van kunnen invoelen. De kerken doen er daarom op dit moment goed aan zich achter moslims op te stellen en niet achter de liberale hoofdstroom.”
Ds. J. G. Heetderks, preses van de Protestantse Kerk in Nederland:
„In onze kanselboodschap die wij na de moord op Theo van Gogh hebben verspreid, is hierover ook gesproken. Net zoals de overgrote meerderheid van de moslims terrorisme verwerpt, veroordelen wij dat ook. Wij ervaren ook herkenning en verbondenheid met de moslimgemeenschap, die leeft in ontzag voor God. Daarmee willen wij de verschillen tussen het christendom en de islam niet verdoezelen. Nu is het echter de tijd en de noodzaak om onze verbondenheid te onderstrepen en onze solidariteit te betonen. Dr. Van den Brinks betoog lijkt dus veel op wat wij hierover hebben geschreven.”
Drs. P. J. Vergunst, algemeen secretaris van de Gereformeerde Bond:
„Ik heb zijn opmerkingen in de krant vooral verstaan als een appèl om het gevaar te onderkennen dat uit de hoek van liberale denkers komt. Dr. Van den Brink ziet namelijk ook wel degelijk de grote verschillen die er zijn met de islam. Ik zie deze opmerking van hem dus vooral als een signaal om op te passen voor de bedreiging die er uitgaat van liberale atheïstische denkers die de theologie willen marginaliseren en terugdringen uit het publieke domein.”
Ds. D. Heemskerk, preses van de Hersteld Hervormde Kerk:
„Ik ben het principieel niet met de islam eens. Het is dan ook moeilijk om met islamieten samen te werken. De vijf zuilen in de islam maken het ten diepste mogelijk om door werken zalig te worden. Dat botst fundamenteel met de leer van vrije genade in het christendom. Er is slechts één Mens onder de hemel gegeven tot zaligheid. Er is wel herkenning als het gaat om de bestrijding van allerlei uitwassen in onze samenleving. Maar in de kern van de zaak blijven beide religies onverenigbaar.”
Ds. J. Jonkman, christelijk gereformeerd predikant in Drachten:
„Ik vind het een interessante kwestie, waar we ons goed op moeten bezinnen. De punten die dr. Van den Brink noemt, kunnen als uitgangspunten dienen voor een gesprek en wederzijds respect. Maar daarmee houdt het ook op. De vergelijking tussen Jezus en Mohammed is niet verder door te trekken. Ook is het christendom uniek omdat het zegt dat wij worden zalig gemaakt. Dit wezenlijke verschil maakt dat je niet in alles kunt samenwerken met de islam. Wel is het van belang dat we als christenen in de liberale Nederlandse samenleving weer duidelijk spreken. We hebben te lang met ons laten sollen.”
Ds. J. J. van Eckeveld, preses van de generale synode van de Gereformeerde Gemeenten:
„Wij leven in een antireligieuze tijd. Omdat zowel de islam als het christendom onder een religie valt, zou je in dat opzicht samen een bolwerk kunnen vormen tegen de antireligieuzen. Aan de andere kant zijn de verschillen tussen de islam en het christendom zo ontzettend groot en wezenlijk. Dan denk ik bijvoorbeeld aan de drie-eenheid en de plaats van Christus als Zaligmaker. Dr. Van den Brink kan dan wel zeggen dat beide religies diep ontzag hebben voor Iemand die heilig is, maar de verschillen zijn voor mij te wezenlijk. De God van de islam is niet de God van de Heere Jezus Christus. Allah is een afgod, niet de ware God. Dr. Van den Brink is naar mijn mening dus te mild in de richting van de islam.”
L. M. P. Scholten, diaken in de gereformeerde gemeente in Nederland te Capelle aan den IJssel:
„Persoonlijk zeg ik dat een samen optrekken van islam en christendom niet kan. Daarvoor is er een te fundamenteel verschil. Ik begrijp de achtergrond van de oproep van dr. Van den Brink. En ik vind ook dat het noodzakelijk is om meer op te komen voor onze eigen rechten ten opzichte van de intolerante geseculariseerden. Maar het verschil tussen de islam en het christendom is te fundamenteel om een gezamenlijk front te vormen. De islam mist namelijk Gods Zoon Die mens geworden is om zondaren zalig te maken, zoals we dat uit de Bijbel leren. En dat is het kardinale verschil tussen islam en christendom. En dat kardinale verschil is juist ook van groot belang voor de confrontatie met de van God vervreemde mens.”
J. B. Philibert, ouderling in de oud gereformeerde gemeente in Nederland te Geldermalsen:
„Het is samenwerken met ongeloof of bijgeloof. Het liberalisme is ongeloof. De islam is bijgeloof. Zondagavond lazen we Zondag 1 uit de catechismus van Smytegelt. Die laat van de islam geen spaan heel. We moeten instaan voor de vrijheid van de christenen, maar daar kun je de islam niet bijhalen. Ik kan me dus niet scharen achter de boodschap van Van den Brink. Wat is trouwens erger: het liberalisme of de islam? Ze zijn beide tegen Gods Woord en wie tegen Gods Woord is, is tegen Hem.”