Waar ooit de hertogen van Brabant en de Habsburgers regeerden, zetelt nu een vorstin à la Catharina de Grote. Niet in het Koninklijk Paleis of op de Koudenberg. Maar in een kamertje van 25 vierkante meter naast haar kantoor in Brussel.

Ursula, want zo heet ze, kenmerkt zich door Duitse vlijt: hard werken en af en toe slapen. Gerespecteerd vanwege haar kordate optreden tijdens de pandemie en na de Russische inval in Oekraïne, is ze echter allerminst geliefd. Het is voor een vorst „beter gevreesd dan bemind te worden”, schreef Niccolò****Machiavelli in ”De heerser”. Ursula neemt de aloude les ter harte.

Wie de nieuwe vorstin van Europa is, moge duidelijk zijn, maar een groot heerser kan snel vallen

Ze heeft een reputatie als autoritair leider: neemt eigenhandig beslissingen, treedt regelmatig buiten haar bevoegdheden en neemt soms besluiten zonder met EU-leiders te overleggen, klagen EU-diplomaten. Het leverde haar de bijnaam ”Queen Ursula” op.

Die leiderschapsstijl stuitte meermaals op weerstand bij zwaargewichten aan haar eigen ronde tafel. EU-buitenlandchef Josep Borrell en de (oud-)Eurocommissarissen Frans Timmermans, Margrethe Vestager en Thierry Breton konden niet overweg met de voorzitter van de Europese Commissie. Maar Timmermans vertrok naar de nationale politiek en Vestager werd niet genomineerd voor een nieuwe termijn.

Breton stond wel op voor een tweede termijn. Maar de Commissievoorzitter wist hem listig uit haar nieuw samen te stellen team te manoeuvreren. Ze vroeg de Franse regering „om persoonlijke redenen” af te zien van zijn kandidatuur. Parijs luisterde. „Ik heb kennisgenomen van het ontslag van Thierry Breton en heb hem bedankt voor zijn werk als Eurocommissaris”, reageerde Ursula von der Leyen ijskoud.

Haar nieuwe Commissie, die mogelijk per 1 december zal aantreden, zal uit jaknikkers bestaan. Niet minder dan 15 van de 27 beoogde Eurocommissarissen behoren tot dezelfde christendemocratische partijfamilie als Von der Leyen. Een invloedrijke post, zoals Mededinging, heeft de Commissievoorzitter uitgesmeerd over meerdere personen. En nadat de lidstaten in haar ogen te weinig vrouwen nomineerden, benoemde ze op drie van de vijf nog te vergeven vicevoorzitterschappen –hoogste posten in de Commissie– een dame.

Na een klinkende overwinning bij de Europese verkiezingen in juni –haar EVP-fractie steeg met 12 zetels naar 188– hoeft de christendemocrate zich ook niet het hoofd te breken over de hoorzittingen die komende maandag zullen beginnen. Europarlementariërs zullen de beoogde Eurocommissarissen zeker aan de tand voelen en wellicht afschieten. Toch wijst alles erop dat de Commissie-Von der Leyen II een christendemocratisch signatuur zal dragen.

Wie de huidige vorstin van Europa is, moge dus duidelijk zijn. Maar, een groot heerser kan snel vallen.

> rd.nl/buza