JA

Wie het laatste boek van Franca Treur, ”Hoor nu mijn stem”, leest, legt het aan het eind vermoeid en leeg ter zijde. Op de een of andere manier zijn kerk en Nederland verstrikt in een web van draden van religieuze mensgerichtheid, irrelevantie en oppervlakkigheid.

Nederlandse christenen laten zich zelden horen. Velen voelen aarzeling om hun visie op God, mens en wereld in het publieke domein te ventileren. De meesten hebben nauwelijks de moed om met niet-gelovigen in gesprek te gaan. Geestdrift en ambitie om anderen te laten delen in hun overtuiging kwijnen weg.

Sporadisch verschijnt een nieuw theologisch werk dat de harten in vlam zet of christenen in beweging brengt, ijverig maakt in de dienst aan God en ziel geeft aan de kerk. Menig oud goud staat onaangeroerd op de plank. De nieuwe generatie levert ze gedachteloos bij de kringloop af vanwege ruimtegebrek of desinteresse.

En dan zijn er de kelderende cijfers van kerkbezoek, veroorzaakt door én christenen die over het zogenaamd hellend vlak naar beneden glijden én christenen die ‘gewoon’ de deur achter zich dicht trekken omdat het ze allemaal niets meer zegt. En wat te denken van het kwijnend bestaan van de theologiebeoefening? Er is niet zoveel inbeelding voor nodig om de gedachte toe te laten dat in Nederland en Europa de kerk nabij de verdwijning is.

NEE

Wat is de situatie buiten Europa? Wat betreft opvattingen en denken bestaat er geen cultuur waar het verschil tussen geloven en niet-geloven zo onoverbrugbaar is dan de Chinese cultuur, aldus een Chinese christen. Toch kenmerkt de Chinese kerk zich door groei, ijver voor de dienst van God en honger naar onderwijs. De teruggang van het christelijk geloof in Nederland ligt dus niet zozeer aan de ingewikkelde setting van de Nederlandse postmoderne cultuur. Er zijn moeilijker situaties denkbaar, zoals de Chinese.

Indrukwekkend zijn de getuigenissen van jonge christenen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika over hun begeerte met Christus te wandelen, tegen alle weerstand en verdrukking in. Een student schrok er niet van terug de overheidsdienaar die haar moest schaduwen mee te nemen naar het leslokaal: „Hij zou zomaar door het Woord geraakt kunnen worden.” Blijkbaar heeft die oude Bijbel nog steeds een geweldige bekeringskracht en is die in staat om over heel de wereld jongeren en ouderen in een oogwenk in vuur en vlam te zetten.

Boeken als ”De Navolging van Christus” van Thomas a Kempis en de ”Redelijke Godsdienst” van Wilhelmus à Brakel zijn bestsellers in Azië. Preken van de Puriteinen vinden gretig aftrek in Latijns-Amerika. Duizenden christenen bezochten kortgeleden de Reformatieherdenking in Jakarta, de stad met wereldwijd de meeste moslims. Klassieke werken die de eeuwen door de gelovigen bemoedigden, zijn elders nog even krachtig als voorheen in Nederland.

De meeste christenen in de wereld ontvangen hun geestelijk voedsel uit de hand van eenvoudige, vaak matig opgeleide predikers, die elkaar onderling dikwijls slecht verdragen. Scheuringen en splitsingen komen in Latijns-Amerika, Afrika en Azië zeker zo vaak voor als in Nederland. En mooie kerkgebouwen zijn vaak niet voorhanden. Dat het Evangelie elders zo rijk geleefd en beleefd wordt, is dus niet vanwege de kwaliteit van de predikers, theologische opleidingen en kerkelijke organisaties.

En de moderne media, zijn die dan het obstakel? Van de meer dan honderd Aziatische studenten die ik de laatste maanden ontmoette, had hooguit 10 procent nog een Bijbel in boekvorm. Alle anderen gebruikten hun smartphone. Ze waren volledig bekend met wat er aan moderne films en ander entertainment populair was. Maar het was aan hun ijver voor de dienst van God niet af te lezen en het stond hen niet in de weg om elkaar te beloven grote delen van de Bijbel uit het hoofd te leren en ijverig te zijn in hun huisgodsdienstoefeningen.

DUS

Daarom scheppen wij moed uit de getuigenissen van de wereldkerk. Als het Woord van Christus in ons midden is, kán de kerk niet verdwijnen. Dan is er hoop voor Nederland en hoop voor een nieuwe generatie. Christus is opgestaan. Hij leeft. En Zijn Koninkrijk is komende. Ook onder ons.

>>rd.nl/weerwoord