Wilhelm van de Brug (47) uit Nunspeet maakt van zijn hart geen moordkuil. Hij is open over zijn arbeidshistorie met verschillende hoogtepunten. Een domper was echter zijn ziekenhuisopname als gevolg van een gevaarlijke bacterie. „Ik ben aan de dood ontsnapt, maar voel me nu weer behoorlijk fit en denk dat ik met enkele maanden gewenning weer normaal aan het arbeidsproces zou kunnen deelnemen.”

Hij kijkt bij zijn vele sollicitaties niet nauw, want banen als spuiter van caravans en in de buitendienst van weg-, water- en wegenbouw gingen inmiddels aan de neus van de hbo’er voorbij. „Werkgevers willen geen enkel risico nemen, denk ik. Zelfs niet nu vaststaat dat ze met mij niet meer gevaar lopen dan met ieder willekeurig ander.”

De regen klettert deze maandagochtend tegen de ramen van zijn tussenwoning in Nunspeet. Geen weer om enthousiast van te worden, maar Van de Brug geeft zich niet zomaar gewonnen. „Ik heb ervaring op verschillende werkterreinen en ben prima opgeleid.”

Op sommige momenten grijpen de frustraties hem bij de keel. Circa 75 sollicitaties verder is het hem het afgelopen halfjaar maar niet gelukt een baan te vinden. Na het mbo volgt hij de hbo-opleiding maatschappelijk werk (nu social work). Jarenlang staat hij voor de klas. Toch blijft hij geen docent.  De administratieve rompslomp en de extra taken die een seniordocent in de schoot worden geworpen, staan hem steeds meer tegen. Hij begint een trainings- en coachingsbureau, maar voelt de behoefte om geheel of gedeeltelijk met zijn handen te werken. „Ik was op m’n 23e overspannen. In die tijd heb ik geleerd waar de grens ligt.”

Rietdekker

Dat is voor hem de doorslaggevende reden om in 2015 het roer om te gooien en als rietdekker aan de slag te gaan. Vier dagen per week, één dag op kantoor, een ideale combinatie. Op zaterdag deed ik allerlei klussen als stratenmaker en in de weg- en waterbouw.”

Als rietdekker start Van de Brug met een compagnon een eigen bedrijfje. „Veel mensen willen graag een abonnement op onderhoud van hun rieten dak, zo bleek.”

Het is niet van lange duur, want eind 2022 gaat hij met een klein wondje aan zijn linkerhand naar de dokter. „Van een lasklus, dacht ik. De dokter oordeelde anders en stuurde me naar het ziekenhuis.”

Op nieuwjaarsdag 2023 wordt de alleenstaande Nunspeter wakker op de IC van het Zwolse ziekenhuis. Vanaf de wond is zijn arm tot zijn elleboog opengesneden, schoongemaakt en weer gehecht. Er is een vleesetende bacterie geconstateerd, die ook het immuunsysteem overhoop gooit. „Die had bijna de belangrijkste bloedvaten bereikt. Dan was er geen redden aan geweest. Het blijft een raadsel waar het vandaan kwam.”

Het herstel duurt lang, want een andere bacterie veroorzaakt doorlopend ontstekingen aan zijn arm en voeten. Noodgedwongen trekt Van de Brug zich terug uit het rietdekkersbedrijf. Het duurt tot de zomer van 2024 voordat hij voldoende is hersteld. „Ik krijg nu om de drie weken een spuit om de bacterie in bedwang te houden. Ik voel me verder gezond.”

Al die tijd leeft de voormalige zzp’er van schenkingen van SamSam, een organisatie die zelfstandigen zonder personeel helpt  om gedurende twee jaar financieel rond te komen als zij onverhoopt ziek worden en buiten het arbeidsproces komen te staan. Van de Brug solliciteert op van alles en nog wat. „Idealiter zoek ik een combinatie van binnen- en buitenwerk, hoofd én handen, het liefst in samenwerking met andere collega’s.”

„Je hebt bedrijven –ook christelijke– die niets laten horen nadat je een brief heb verstuurd” - Wilhelm van de Brug, werkzoekende

Hij loopt tegen een aantal zaken aan. „Allereerst heb je bedrijven –ook christelijke– die niets laten horen nadat je een brief heb verstuurd. Geen ontvangstbevestiging, geen afwijzing, niets. De enkele keer dat ik wel een reactie krijg, zijn de redenen voor afwijzing heel divers: geen passende opleiding, toch een interne kandidaat, te hoog opgeleid, geen recente of relevante werkervaring of de vraag of zoveel jaar na afstuderen een diploma nog geldig is, omdat ik mijn bijscholing niet heb bij kunnen houden.

Ook mijn leeftijd begint mee te spelen, al wordt dat niet hardop gezegd. Ik liep verder aan tegen de bedrijven die heel hard roepen dat ze mensen nodig hebben, maar die vervolgens een salaris bieden waar ik als alleenverdiener mijn hypotheek en andere lasten niet van kan betalen. Ik heb 2650 tot 2750 netto per maand nodig.

„Bedrijven klagen wel maar hebben geen eerlijke eisen, een slecht salaris en gaan soms hufterig met sollicitanten om” - Wilhelm van de Brug, werkzoekende

Vanaf de vijftigste sollicitatie begon ik aan mezelf te twijfelen. Wat doe ik niet goed? Ik moet, nadat ik bijna twee jaar thuis ben geweest, wel rustig kunnen opbouwen én ik snap dat een bedrijf wellicht niet direct staat te springen om me in loondienst te nemen. Maar ook als zzp’er nemen ze me niet aan, terwijl het bedrijf dan geen risico op loondoorbetaling loopt. Bedrijven klagen wel maar hebben geen eerlijke eisen, een slecht salaris en gaan soms hufterig met sollicitanten om. Mijn CV is divers, uitgebreid en goed en mijn arbeidswensen zijn niet echt heel spectaculair.”

Werkstress

De grieven van Wilhelm van de Brug klinken Karin Twenhaar niet onbekend in de oren. Twenhaar is mede-eigenaar van Bureau Streefkerk in Ermelo, actief als re-integratiebureau en als arbodienstverlener. Zij kent zijn situatie en hoort wekelijks dat sollicitanten met een –„al is het nog zo’n geringe”– beperking worden afgewezen.

Als belangrijkste oorzaak noemt ze de gestegen werkdruk binnen bedrijven. „Werkgevers zoeken mensen binnen het profiel dat ze aangeven en willen dat die direct kunnen worden ingezet. Er is geen tijd voor begeleiding, detachering of wat dan ook. Dat leidt doorlopend tot afwijzingen en teleurstellingen. Heel gek, terwijl ze enorm verlegen zitten om mensen is juist die krappe arbeidsmarkt een van de aanjagers van de werkdruk en werkstress en daardoor van het afwijzen van mensen.”

Zelfs als een werkgever het aandurft om met iemand met een beperking in zee te gaan, is er nog iets wat hem weerhoudt. „Neem de zorg. Als je iemand op een afdeling aanstelt met het voorbehoud dat hij of zij bepaalde taken niet mag doen, betekent dat dat de anderen een stapje harder moeten lopen of meer zwaardere taken krijgen. Het werk moet nu eenmaal gedaan worden. Om gemor te voorkomen, begint de werkgever er maar niet aan.”

De werkdruk hindert haar bureau ook bij het vinden van stageplekken of detacheringen. „Er is geen personeel voor begeleiding. Voorheen was dat anders: laat maar meelopen.”

Niet alleen functieprofiel, ook bezwaren van de werkvloer en gebrek aan begeleiding spelen een rol. „Gek genoeg bestaat nog steeds de gedachte dat ouderen vanaf een jaar of vijftig vaker ziek zijn. Dat is echt een verkeerde inschatting. Ze zijn vaak juist veel meer gemotiveerd.”

Zelfstandige

In het specifieke geval van Van de Brug speelt volgens haar mee dat hij voordien als zelfstandige werkzaam was. „Dan heb je geen no-risk polis na twee jaar ziekte. Mocht hij onverhoopt opnieuw in de Ziektewet belanden, dan is de werkgever verplicht om twee jaar loon door te betalen. Dat risico willen veel werkgevers niet nemen. Maar het belangrijkste is dat er tijd en gelegenheid moet zijn om in de nieuwe werknemer te investeren in de vorm van een inwerktijd en begeleiding.”

Bij Van de Brug is verder sprake van specifieke wensen ten opzichte van het gedeeltelijk buiten werken en het salaris. Twenhaar heeft daar begrip voor. „Je kunt wel genoegen nemen met een aanzienlijk lager salaris, maar daar staat tegenover dat je een volgende keer verder kunt wegzakken. Iemands vaste lasten zijn meestal op zijn of haar inkomsten afgesteld.”

„De standaard sollicitatiebrief werkt niet meer, het komt aan op een stukje persoonsprofiel” - Karin Twenhaar, re-integratiedeskundige

Ze adviseert sollicitanten om goed gebruik te maken van de social media en wijst op het belang van netwerken. „De standaard sollicitatiebrief werkt niet meer, het komt aan op een stukje persoonsprofiel. Dat is lastiger voor de oudere generatie, maar je moet zover gaan dat bedrijven jou benaderen.”