Ook op binnenlands terrein is zijn invloed reeds goed merkbaar. Deze week bereikten de Democraten en Republikeinen in het Congres na uiterst moeizame onderhandelingen een compromis over de begroting voor de komende maanden. Daardoor kon worden voorkomen dat niet-essentiële overheidstaken stil kwamen te liggen. Maar Trump liet weten dat hij de bezuinigingen die in het plan zijn opgenomen niet voldoende vindt. Hij wil meer dollars besparen om zijn belofte waar te kunnen maken dat hij de belastingen gaat verlagen.

Op zichzelf is het al merkwaardig dat iemand die nog geen president is toch zijn veto uitspreekt over een compromis dat in het parlement is bereikt, en dat dit ook effect heeft. Het bijzonderste is echter dat de afkeuring komt uit de koker van Elon Musk, de techmiljardair die Trump heeft benoemd als minister op een officieel niet-bestaand departement voor bezuiniging op de overheidsuitgaven. Daarmee wordt feitelijk de macht toegekend aan iemand die niet gebonden is aan enig wettelijk kader en dus ook buiten elk toezicht valt.

Daar komt nog eens bij dat de manier waarop Musk dit heeft gedaan heel bedenkelijk is. Hij heeft met tweets op zijn eigen platform X  gedreigd dat elke Republikein in het Congres die vóór het bereikte compromis zou stemmen daarvoor de rekening gepresenteerd krijgt bij de volgende parlementsverkiezingen. Algemeen is hierbij de uitleg dat Musk over twee jaar geld gaat geven aan kandidaten die de voorstemmers uit het Congres moeten wippen. Anders gezegd: met de 450 miljard in zijn portemonnee regisseert Musk het landsbestuur van de VS. Of valt dit onder  manipulatie?

Voor de opstellers van de Amerikaanse grondwet zou deze gang van zaken een gruwel zijn geweest. Hun stond geen oligarchie –een regering door weinig (rijke) mensen– voor ogen, maar een democratie, waarbij de stem van het volk doorslaggevend is. Daarbij bedachten ze het bekende systeem van checks-and-balances: de drie machten (de wetgevende, uitvoerende en rechterlijke) hielden toezicht op elkaar en controleerden elkaar. Zo wilden ze voorkomen dat een orgaan of persoon te veel macht had of die voor eigen doeleinden zouden aanwenden.

Dat laatste lijkt nu te gaan gebeuren. Het democratisch overleg moet wijken voor de macht van het geld en het veto van een ambteloos burger. Trump heeft in de achterliggende jaren steeds geklaagd dat president Biden het overheidsapparaat gebruikte om zijn eigen partijpolitieke en persoonlijke belangen te dienen. Nu lijkt hij zelf dat spoor op te gaan. Dat is beslist zorgwekkend.