Noorlandt, beheerder van het documentatiecentrum van de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) en archivaris van de Christelijke Hogeschool Ede, heeft in de loop van de achterliggende jaren een groot aantal scheurkalenderblaadjes gespaard. Op de tafel in zijn woonkamer in Rhenen liggen ze uitgespreid, tezamen met een aantal kalenderboeken. Het is een deel van de verzameling van zo’n 150 losse blaadjes en een aantal boeken. „De tijd scheurt”, zegt hij ter verduidelijking.

Gaat het om oude of nieuwe scheurkalenderblaadjes?

„Het gaat om oude, christelijke scheurkalenderblaadjes. Scheurkalenders zijn tegenwoordig weer in, maar ze zijn anders. Er zijn nu wel zo’n tweehonderd soorten, maar voor zover ik weet minder christelijke. Het gaat bijvoorbeeld over koken, geschiedenis, taal, sport of grappen. Mensen vinden het leuk om elke dag iets van hun hobby te lezen. Vroeger hingen er in veel huiskamers scheurkalenders met een christelijke tekst op grijs papier op een kartonnen schild aan de muur. Daarvoor in de plaats zijn later de dagboeken gekomen.”

Waren er verschillende soorten?

„Die waren er zeker. In mijn kerkverband, de CGK, waren er vanaf 1895 scheurkalenders. Vanaf 1935 kwamen er daarnaast kalenderboekjes met dezelfde inhoud, waarvan de laatste in 1966 uitkwam. Daarna kwam het dagboek Goede Moed. Andere bekende scheurkalenders waren De Banier Kalender, de Christelijke Scheurkalender, Een handvol koren, Gereformeerde scheurkalender Filippus en Honigdroppels, om er maar enkele te noemen. Ze hadden elk hun eigen karakter.”

Hoe komt u aan die losse blaadjes?

„Ik ben begonnen met het zoeken naar kalenderboekjes, waarvoor ik het internet afstruinde. Dat leverde een stuk of vijftien boekjes op. Met de losse blaadjes ging het anders. De scheurkalenders zijn bijna nooit bewaard, ook niet in bibliotheken en archieven. De meeste mensen beginnen aan een scheurkalender en gooien elke dag het blaadje weg. Ze zijn gemaakt om kapot te maken.

Ik heb de meeste losse blaadjes gekregen van Hendrik-Jan Vos uit Wijk en Aalburg die in antiquarische boeken handelt. Hij komt nogal eens blaadjes tegen in oude boeken. Mensen gebruikten ze als bladwijzer of bewaarden ze als aandenken aan een bijzondere dag. Hij houdt ze nu speciaal voor mij achter.”

Is aan die blaadjes te zien van welke scheurkalender ze komen?

„Dat is vaak niet te zien en ook het jaar staat er niet op. Ik kwam wel een beetje verder door te kijken naar het lettertype. Internet heeft me bijzonder geholpen. Hier is een blaadje van donderdag 24 februari. Door onderzoek kwam ik erachter dat het hoogstwaarschijnlijk gaat om een blaadje van een scheurkalender van Honigdroppels van 24 februari 1927. Dit blaadje vergelijkt telegraferen met bidden. Dat is best mooi.”

Wat is er inhoudelijk voor bijzonders aan?

„De scheurkalenders bevatten aan de voorkant meestal de datum, zon- en maanopkomst en ondergang en een meditatie. Op de achterkant stond een vrije tekst, bijvoorbeeld een feuilleton, een biografie, een kort vroom of een grappig verhaal of een gedicht. Hier heb ik bijvoorbeeld een verhaal van een moordenaar die zijn excuus aanbood aan de familie van de vermoorde persoon en die daarna vergeving van zijn zonden kreeg.

Of alle verhalen echt gebeurd zijn, is de vraag, want er staan meestal geen data en plaatsen bij. Als je meer te weten wilt komen over de vroomheid in de vorige eeuw, is het goed om de achterkanten van de blaadjes te lezen. Ik wil hier onderzoek naar gaan doen. Lezers die scheurkalenders of blaadjes overhebben, kunnen contact opnemen met het documentatiecentrum.”