De slachtoffers zijn Filipijnse kinderen, de klanten Westerse –en Nederlandse– mannen. Sinds de coronapandemie is het online seksueel misbruik van kinderen via livestreams explosief toegenomen. De Filipijnse Reynaldo Bicol, directeur van hulporganisatie International Justice Mission Manila, overlegt in Nederland met de overheid en politie over de aanpak van dit groeiende probleem.
Samen met zijn team strijdt advocaat Reynaldo Bicol al twintig jaar tegen het seksueel misbruik van kinderen. Eerst vooral in zijn eigen land, nu wereldwijd omdat het misbruik tegenwoordig vooral online plaatsvindt. Daarom is Bicol nu ook in Nederland. Na het interview in het kantoor van International Justice Mission (IJM) in Utrecht heeft hij een afspraak met de politie in Zoetermeer om informatie uit te wisselen over het opsporen van daders.
In augustus stonden nog twee Nederlandse mannen terecht voor het kijken van een livestream waarin Filipijnse kinderen seksueel misbruikt werden. De rechtszaken zijn slechts het topje van de ijsberg, meldde het openbaar ministerie. Het is moeilijk om de klanten van deze livestreams op te sporen. De beelden worden vaak niet opgenomen en het contact vindt plaats via chat- en videoapps die hun inhoud versleutelen.
Ouders en familieleden
Tegelijk zien hulpinstanties dat het online misbruik enorm toeneemt. Uit recent onderzoek van IJM en de universiteit van Nottingham blijkt dat in 2022 bijna een half miljoen Filipijnse kinderen werd misbruikt voor webcams. Dat is 1 op de 100 kinderen. Klanten betalen geld om de beelden via livestreams te zien. „Kinderen worden door ouders of familieleden gedwongen om mee te werken”, zegt Reynaldo Bicol. „Families zien het als een makkelijke manier om snel geld te kunnen verdienen.” Hij zegt er nadrukkelijk bij dat de keuze niet altijd wordt gemaakt uit armoede. „Zo’n 250.000 volwassen Filipijnen zijn betrokken bij het misbruik. Het zijn criminelen, die de kinderen gebruiken om zelf luxe te kunnen leven.”
„In 2022 werd bijna een half miljoen Filipijnse kinderen misbruikt voor livestreams” - Reynaldo Bicol, directeur van International Justice Mission Manila
Kindersekstoerisme is geen nieuw probleem voor de Filipijnen, maar het misbruik vond vroeger vooral in barretjes en rond nachtclubs plaats. Die vorm van misdaad is makkelijker op te sporen, aldus Bicol. Online misbruik is meer verborgen en voor de autoriteiten lastiger in beeld te krijgen.
Toch groeit de bewustwording van het probleem. Zo heeft de president van het land wetten aangenomen om veroordeling gemakkelijker te maken en werkt International Justice Mission samen met de politie aan de opsporing en bevrijding van kinderen. Daarnaast is Bicol voortdurend in gesprek met organisaties uit Westerse landen, waar de klanten zitten. „De realiteit is dat de aanhoudende vraag deze vorm van misbruik in stand houdt. Als er geen vraag naar was, zouden er ook geen kinderen worden misbruikt.”
De livestreams worden vaak uitgezonden via platforms van grote techbedrijven. Er is geen wet die bedrijven verplicht om kindermisbruik op hun platforms tegen te gaan. Bicol: „Er zijn al wel technologieën die helpen om beelden te lokaliseren en daders op te sporen, maar veel bedrijven maken nog geen gebruik van die technologie. Dat heeft vooral te maken met de strenge privacywetgeving. Daarnaast willen bedrijven ook winst maken, dus ze lopen liever niet het risico om klanten te verliezen als die het gevoel hebben dat ze in de gaten worden gehouden.” De advocaat begrijpt dat privacy belangrijk is, maar vindt tegelijk dat ook de techsector de verantwoordelijkheid moet nemen om beelden van misbruik eerder te detecteren. „Het is nu geen prioriteit van hen.”
Moord
Voor de kinderen die gevonden zijn, geldt dat ze gemiddeld twee jaar lang zijn misbruikt voor er kon worden ingegrepen. Bicol maakt zich grote zorgen over de tijdsduur van het misbruik. „Lust escaleert. Als iemand eenmaal naar zo’n livestream kijkt, wil hij steeds extremere dingen zien. Met grote gevolgen.” Hij vertelt over een indringende recente zaak in de Filipijnen waarbij een kind uiteindelijk werd vermoord. Allemaal live uitgezonden.
IJM probeert slachtoffers dan ook zo snel mogelijk op te sporen en weg te krijgen uit de handen van daders. Eenmaal bevrijd gaan de kinderen naar een opvanghuis waar ze traumatherapie krijgen. Voor kinderen die niet meer thuis kunnen wonen, omdat ze daar niet veilig zijn, wordt vaak een pleeggezin gezocht. Ook daar wordt het kind nog steeds begeleid door therapeuten. „En als er een rechtszaak is, geven we de kinderen steun om in de rechtszaal te getuigen tegen de daders”, zegt Bicol.
„Lust escaleert. Als iemand eenmaal naar zo’n livestream kijkt, wil hij steeds extremere dingen zien” - Reynaldo Bicol, directeur van International Justice Mission Manila
De directeur probeert in het Aziatische land regelmatig bijeenkomsten te organiseren voor de politie en de sociale werkers die in aanraking komen met het misbruik. „Zij zien alles van dichtbij, maar er is nog niet altijd voldoende aandacht voor de verwerking van de dingen die zij zien.”
Het heftige werk laat ook bij hem zijn sporen na, zeker nu de directeur al twintig jaar bij IJM werkt. Tegelijkertijd geeft het geloof hem en zijn collega’s steun, vertelt hij. „We zijn een christelijke organisatie en bidden elke ochtend voor we gaan werken. Iedere kantoordag start met stille tijd van 30 minuten. Zo vinden we de kracht om dit werk te doen.” Hij benadrukt ook het belang van een stapje terug doen als het allemaal even te veel wordt. „Soms is dat nodig, zodat je de volgende dag het gevecht weer aankunt. We moedigen elkaar ook aan om hulp te zoeken als het niet meer lukt. Om hulp vragen is nooit zwak.”
