Corona heeft impact op ons allen. Tegelijk is dat voor iedereen weer anders. Ik onderscheid drie manieren waarop corona impact op ons kan hebben.

In de eerste plaats is er de impact van de ziekte zelf. Voor de meesten is het doormaken van een infectie met Covid-19 niet heel ingrijpend. Maar er zijn ook mensen die overlijden aan corona of die na het doormaken van de ziekte langdurig invaliderende klachten houden. Ook leidt de pandemie telkens tot overbelasting van de zorg. Met alle gevolgen van dien.

In de tweede plaats is er de impact van de maatregelen die gericht zijn op het indammen van de pandemie. Deze maatregelen kunnen grote gevolgen hebben. Denk aan: verlies van werk en inkomsten, overbelaste gezinssituaties, psychische klachten van jongeren die het contact met leeftijdgenoten en de structuur van fysiek schoolbezoek missen, eenzaamheid (mensen moesten soms zelfs alleen sterven) en het niet gezamenlijk bijeen kunnen komen als kerkelijke gemeente.

Doorslaggevend

In de derde plaats heeft Covid-19 impact als ‘verschilvergroter’. Als mensen zijn we allemaal een beetje verschillend. De een staat meer vertrouwend in het leven en de ander meer wantrouwend. De een is meer rebels en de ander meer meegaand. De een is meer rationeel en de ander meer emotioneel. De een is meer risicomijdend en de ander meer risiconemend. De een is meer precies en de ander meer rekkelijk. De een is meer consequent en de ander meer onvoorspelbaar. De een neemt bij voorkeur zelf actief verantwoordelijkheid en de ander is meer afwachtend en laat de leiding graag aan anderen over. De een heeft vooral een hekel aan sociale verplichtingen en de voor de ander is regelmatig sociaal contact juist een primaire levensbehoefte. Ook de persoonlijke accenten in het geloofsleven zijn divers.

In het dagelijks leven vallen genoemde (vaak subtiele) verschillen lang niet altijd op. Maar deze verschillen kunnen wel doorslaggevend zijn voor opvallende keuzes die gemaakt worden in de huidige pandemie. Het kan daarbij om kleinere en grotere keuzes gaan, zoals: wel of niet correct dragen van een mondkapje, wel of niet vaccineren, wel of niet door laten gaan van een familiebijeenkomst of wel of niet met elkaar meezingen in de kerk. Een opsomming die bijna eindeloos uit te breiden is.

Kortom: we worden nu gedwongen tot keuzes die onderlinge persoonlijke verschillen uitvergroot aan het licht brengen en zelfs splitsend kunnen werken. Daar zit naar mijn idee een diabolisch aspect aan (”diabolos” betekent letterlijk ”uit elkaar gooien”).

Verhelderen

Het lijkt me helpend om in onderling gesprek oog te hebben voor de genoemde persoonlijke verschillen die achter bepaalde keuzes kunnen schuilen. Dergelijke diepgewortelde verschillen zijn weinig gevoelig voor argumenten. Je kunt ze beter verhelderen dan bestrijden. Ze verdienen ruimte en respect. Dat geeft rust in de discussie. Al neemt dat uiteraard niet weg dat uitgangspunten en keuzes onderling bevraagd mogen worden. Het gesprek tussen ds. Van de Kieft en dr. Westerman in het RD 23-10 vond ik een mooi voorbeeld van hoe dat kan.

Verdragen van onderlinge verschillen is een noodzakelijk ingrediënt voor saamhorigheid en dingen samen doen.

De auteur is psychiater bij Eleos en schrijft dit artikel op persoonlijke titel.