En daarmee kwam de herinnering naar boven dat de vertrekkende commissaris van de Koning van deze provincie, Jaap Smit, in een speech in januari 2024 deze spreuk naar voren haalde: ”Weest waakzaam en vertrouw op God”. Smit, opgeleid als predikant, wist in zijn toespraak een mooie verbinding te leggen tussen geloofsvertrouwen en de weerbarstigheid van bestuurder zijn in het seculiere Nederland. Terwijl ik naar de auto naast me keek, bedacht ik me dat, als deze spreuk niet in het Latijn was geschreven maar in het Hollands, hij waarschijnlijk niet meer op de zijkant van dienstauto’s had gestaan. Nu is het maar de vraag wie er in het verkeer nog begrijpt met welke mooie boodschap de milieu-inspecteurs eigenlijk rondrijden.

De Zuid-Hollandse wapenspreuk is de enige die een duidelijk vertrouwen op God uitspreekt

De spreuk van Zuid-Holland kwam in de zestiende eeuw al voor en stond vooral op munten uit de provincie, maar werd pas in 1959 door koningin Juliana aan het wapen toegevoegd. Ik ben nog wat verder gaan graven en het blijkt dat slechts drie provincies een wapenspreuk hebben. Dat wil zeggen een wapen met daaronder een spreuk, zoals ”Je maintiendrai” (”Ik zal handhaven”), de wapenspreuk onder de Nederlandse leeuw. De provincie Groningen heeft ”Vis unita fortior”, wat zoiets betekent als ”Vereende kracht is sterker”. Getrouwd met een Zeeuwse vrouw, ben ik uiteraard bekend met de Zeeuwse spreuk ”Luctor et emergo” oftewel ”Ik worstel en kom boven”. De Zuid-Hollandse wapenspreuk is daarmee de enige die een duidelijk vertrouwen op God uitspreekt.

Deze columns gaan eigenlijk over milieu en technologie. Waarom dan een heel exposé over wapenspreuken? Ik zou daar twee redenen voor willen geven. In de eerste plaats: dit is de manier waarop mijn hoofd werkt. Terwijl ik in een file rijd, werkt mijn brein associatief en creatief door. Ik vind het dan uitermate fascinerend dat er auto’s rondrijden met een prachtige geloofsbelijdenis op de zijkant, terwijl de bestuurders de taak hebben om te achterhalen hoe het gesteld is met natuur en milieu in de provincie. En in de tweede plaats: is dit niet juist ook de manier waarop we allemaal zouden moeten omgaan met Gods mooie schepping? Het is een oproep aan gelovige en ongelovige burgerlieden, binnen en buiten de Zuid-Hollandse grenzen, om zich te realiseren dat er meer is tussen hemel en aarde. En dat we een opdracht hebben om te waken en te vertrouwen.

Waakzaam zijn als rentmeesters die zich voortdurend afvragen wat er mogelijk mis kan gaan en waar versterking nodig is. Zorgzaam zijn, met oog voor het kwetsbare, en aan de andere kant op je hoede zijn voor bedreigingen door vervuiling of andere milieuschade, toegebracht door zorgeloze bedrijven en burgers. Daarbij erop vertrouwend dat onze God de schepping niet zomaar loslaat. Hij heeft eenmaal geschapen maar is daarbij de onderhouder van de schepping en zegent ons met de rijkdommen van die schepping.

En zo was het voor mij opeens in die file alvast een beetje biddag voor gewas en arbeid. In mijn arbeidzame leven doe ik mijn best om waakzaam te zijn. Soms zelfs als een eigenwijze vigilante, omdat werken met duurzaamheid betekent dat je regelmatig in je eentje moet voortploeteren en niet iedereen even blij is met gedrevenheid. Vertrouwend dat God zegent wie Hem erkennen als hun Maker. Hij geeft bloei en groei van gewassen en daarmee aan ons rijke goederen uit Zijn handen (Psalm 104). Daar kunnen we om bidden en daar kunnen we voor danken, ook op een grijze dag in januari in een file op de A4.

De auteur is lector circulaire energietransitie aan Hogeschool Rotterdam.