Koortsachtig probeerde Europa zich de afgelopen week te herpakken na de dramatische ruzie tussen de Amerikaanse president Trump en zijn Oekraïense ambtgenoot Volodymyr Zelensky in het Witte Huis. Vooral het stopzetten van de Amerikaanse militaire hulp en inlichtingen aan Kyiv bracht de Europese leiders ertoe in allerijl de uitgaven aan defensie met 800 miljard op te schroeven en met eigen initiatieven voor het beëindigen van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne te komen.

Als klap op de vuurpijl verklaarde Trump ook nog eens dat hij weinig zin heeft landen te verdedigen die in zijn ogen te weinig aan defensie uitgeven, ook al hebben de Verenigde Staten die verplichting nog steeds onder het NAVO-verdrag. Het idee dat Europa er in de toekomst mogelijk zonder Amerikaanse hulp voor staat, droeg niet bepaald bij aan het toch al wankele collectieve gevoel van veiligheid. Zeker met de Russische dreiging aan de oostgrenzen.

Een goede week later lijkt de grootste trans-Atlantische kou weer uit de lucht. Op een top in het Saudische Jeddah gingen Oekraïense onderhandelaars akkoord met een Amerikaans plan voor een staakt-het-vuren. Washington hervatte per direct de wapenleveranties aan Oekraïne en deelt inmiddels ook weer broodnodige inlichtingen.

Maar schijn kan bedriegen. Want feit blijft dat de onderlinge verhoudingen en Europese acties vooralsnog vanuit Washington worden gedicteerd. Met alle onvoorspelbaarheid en risico’s van dien.

Het laatste wat Europa daarom op dit moment kan doen is achteroverleunen, omdat de Amerikanen Oekraïne blijkbaar toch niet helemaal laten vallen en Trump zelfs met nieuwe sancties tegen Moskou heeft gedreigd. Meer dan ooit geldt dat Europa zijn verdediging op orde moet brengen.

Dat Trump Europa plotseling een warm hart toedraagt, strookt niet met de werkelijkheid

Want niemand kan voorspellen wat de volgende stap van de Amerikaanse president zal zijn. De veronderstelling dat Trump beledigingen en dreigementen alleen maar gebruikt als onderdeel van zijn onderhandelingsstrategie is een geopolitieke gok die geen recht doet aan de levensgrote belangen die op het spel staan.

En dat Trump Europa plotseling een warm hart toedraagt, strookt ook niet met de werkelijkheid. Dat blijkt alleen al uit de importtarieven die de VS hebben ingesteld op de invoer vanuit het continent, waarmee hij een zeer schadelijke handelsoorlog riskeert.

Bovendien is door alle Amerikaanse manoeuvres van de afgelopen dagen zeker niet gegarandeerd dat de houding van Rusland verandert. Vanuit Moskou is tot nu toe slechts zeer zuinig gereageerd op het Amerikaans-Oekraïense voorstel om een voorlopig staakt-het-vuren in acht te nemen. En de Russische dreiging richting Europa is allerminst afgenomen.