Het aantal sterfgevallen door corona is al weken stabiel in Nederland. De eerste week van juni waren er voor het laatst meer dan zestig sterfgevallen aan Covid-19 in een week tijd. Sindsdien schommelen de cijfers tussen de tien en de vijftig. Afgelopen week waren er 29 overlijdens door corona te betreuren, meldde het RIVM dinsdag. Dat komt neer op 1 procent van de totale sterfte per week van gemiddeld zo’n 3000 overlijdens. Overigens ligt de werkelijke coronasterfte waarschijnlijk hoger, omdat de precieze doodsoorzaak lang niet altijd wordt vastgesteld.

Ondanks de lage sterftecijfers in Nederland blijft corona een pandemie heten, zegt RIVM-woordvoerder Coen Berends desgevraagd. „De Wereldgezondheidsorganisatie bepaalt of er sprake is van een pandemie. Dat heeft onder meer met de wereldwijde sterfte en viruscirculatie te maken.” Dagelijks zijn er tussen de 4000 en 10.000 sterfgevallen te wijten aan Covid-19, meldt het coronadashboard van de John Hopkins University. Met name in de Verenigde Staten, Rusland en Mexico is de sterfte nog hoog.

Ook blijft corona vooralsnog op de A-lijst van de Wet publieke gezondheid staan, tussen gevaarlijke ziektes als pokken, polio, MERS en SARS. Een plekje op de lijst betekent dat de ziekte moet worden gemeld en dat gedwongen (thuis)isolatie, onderzoek en quarantaine mogelijk zijn. Berends: „Hoelang corona op de A-lijst blijft, durf ik niet te zeggen. Ik heb geen glazen bol.”

Winter

Het RIVM brengt wekelijks een rapport uit met de besmettingsaantallen, ziekenhuisopnames en sterfgevallen. „Dat blijven we voorlopig doen. We zien nog voldoende reden om corona te volgen”, verklaart Berends, die wel merkt dat de media-aandacht voor corona beduidend afneemt. „We gaan de winter in. Dan zijn verschillende scenario’s denkbaar. Mogelijk verschijnen er nieuwe coronavarianten of komt er een grote griepgolf. Aandacht voor corona blijft bovendien nodig vanwege de invloed op de zorg.”

Berends verwacht niet dat griep straks in de wekelijkse rapporten wordt meegenomen. „Influenza is niet meldingsplichtig. Exacte cijfers hebben we daarom niet. Mogelijk zien we wel het aantal uitgevoerde coronatesten toenemen als meer mensen luchtwegklachten krijgen.”

Testen voor toegang

Het aantal coronasterfgevallen in Nederland is in verhouding tot het aantal besmettingen –zo’n 12.000 afgelopen week– erg laag, signaleert immunoloog prof. Ger Rijkers van University College Roosevelt in Middelburg.

Hij ziet daarvoor twee belangrijke verklaringen. „Veel besmettingen vinden nu plaats onder kinderen, als gevolg van het openen van scholen. Jongeren worden zelden ernstig ziek van corona. Daarnaast laten veel mensen zich testen voor toegang tot een evenement of horecagelegenheid. Die mensen kunnen klachtenvrij zijn maar wel positief testen.” Vorige week lieten 330.000 mensen zich testen voor toegang, daarvan bleken 338 mensen (0,1 procent) corona te hebben.

Toch is waakzaamheid geboden, vindt de immunoloog. Hij wijst op het aantal ziekenhuisopnames, dat nog geen dalende lijn laat zien. De afgelopen week moesten 235 Covidpatiënten worden opgenomen; de week ervoor 236.

Ook vindt hij de deltavariant te gevaarlijk om alle maatregelen nu al los te laten. Mensen die zijn besmet met de deltavariant dragen vier keer zoveel virusdeeltjes bij zich als de oorspronkelijke Wuhanvariant, bleek in augustus uit onderzoek van Maastricht UMC+ en GGD Zuid-Limburg. „De deltavariant is dus veel besmettelijker. Daardoor lopen kwetsbaren een aanzienlijke kans met het virus in aanraking te komen.”

Ondersterfte

Veel ouderen en mensen met een zwakke weerstand zijn in de achterliggende anderhalf jaar overleden aan het virus. Rijkers sluit niet uit dat er de komende winter daarom ondersterfte –minder sterfte dan op grond van eerdere jaren te verwachten is– zal zijn. „Veel ouderen zijn al met het virus in aanraking geweest, zelfs in goed beschermde verpleeghuizen. Mogelijk is er een gezondere groep overlevers overgebleven.”

Uiteindelijk komt iedereen vroeg of laat met het virus in aanraking, verwacht Rijkers.