De Grote Kerk aan de Grote Markt in Zwolle is deels gebouwd op de fundering van een eerdere kerk. Dat werd al langer aangenomen, maar nu is er zichtbaar bewijs.

Grafzerken in de Grote Kerk zijn tijdelijk verwijderd om te worden gerestaureerd en daardoor konden er archeologische opgravingen plaatshebben. Daarbij stuitte stadsarcheoloog Michael Klomp van Archeologie Zwolle op een restant van een romaanse kerk: een tufstenen muur met ijzeroer. „Het oudste tastbare stukje Zwolle”, aldus Klomp.

Voor 1040

De eerste keer dat de naam Zwolle in de archieven voorkomt, wordt deze direct in combinatie genoemd met de romaanse Michaëlskerk waarvan nu resten gevonden zijn.

Op 7 december 1040 bepaalde de bisschop van Utrecht dat de kerk aan het Lebuinuskapittel in Deventer zou worden geschonken. De oorspronkelijke kerk is dus in ieder geval van voor 1040.

In de Grote Kerk zijn tussen 1452 en 1827 meer dan 700 personen begraven. In het vloerdeel met de fundamenten van de romaanse kerk is ook een grote grafkelder blootgelegd. Deze behoort volgens Klomp toe aan de Van Haersoltes, een oud Overijssels geslacht waarvan de leden sinds 1814 tot de Nederlandse adel behoren.

De Grote of St. Michaëlskerk, het grootste rijksmonument van Zwolle, is een laatmiddeleeuwse stadskerk met inrichtingsstukken uit de zeventiende en achttiende eeuw en met laatmiddeleeuwse muur- en gewelfschilderingen.

Het kerkgebouw bevat twee interieurstukken die voor Nederland zeldzaam zijn: de grote preekstoel die Adam Straes uit Weilburg in Nassau maakte in 1617-1622 en het omvangrijke orgel dat Arp en Franz Casper Schnitger in 1718-1721 vervaardigden. Daarmee is de Grote Kerk een voorbeeld van uitzonderlijke en zichtbare rijkdom van een stadskerk.

De komende jaren wordt de kerk bijna volledig gerestaureerd. De Stichting Academiehuis de Grote Kerk Zwolle, die het kerkgebouw beheert, ontving hiervoor ruim 3,5 miljoen euro subsidie van de Rijksoverheid. Deze bijdrage dekt 80 procent van de kosten. Voor de verdere financiering wordt gerekend op fondsen en particulieren.

Naast de vloeren die voor het overgrote deel uit grafzerken bestaan, vallen de buitengevels, de dakconstructie en het schilder- en stucwerk aan de binnenzijde onder de restauratiewerkzaamheden. Het houten interieur, waaronder de preekstoel en het koorhek uit 1597, worden eveneens in volle glorie hersteld.

Orgel

Het Schnitger-orgel wordt op korte termijn ook gerestaureerd. Hiervoor moeten de meeste financiële middelen nog vergaard worden. Academiehuis de Grote Kerk denkt aanspraak te kunnen maken op de subsidieregeling voor ‘klinkend erfgoed’ die komend voorjaar wordt gepubliceerd. „Zwolle beschikt over het grootste originele barokorgel van Europa. Daarmee ligt het in de lijn der verwachting dat de Rijksoverheid de restauratie van dit belangwekkende instrument steunt.”