Johnson gaat het met retoriek niet redden
Boris Johnson heeft zichzelf een torenhoog doel gesteld: vóór 31 oktober moet de brexit een feit zijn, met of zonder deal. Hij herhaalde dinsdag in zijn overwinningstoespraak nog eens dat hij Groot-Brittannië uit de Europese Unie zal loodsen, al noemde hij geen datum meer.
Aan retoriek en positieve energie geen gebrek bij Johnson. Hij staat te boek als een inspirator, die zijn ideeën uitstekend kan overbrengen bij het publiek. Dat bewees hij dinsdag ook weer. „We zullen weer opstaan als een sluimerende reus, terwijl we losbreken van de touwen van twijfel en negativiteit”, hield hij zijn partijgenoten voor.
Als jongetje moet Johnson zijn zus hebben bezworen dat hij ooit koning van de wereld zou worden. Dat is hij nog niet, maar dan toch wel premier van de Britten. Ook als burgemeester van Londen heeft hij bewezen dat hij in staat is woorden om te zetten in daden.
Met de brexit gaat dat echter nog een bijzonder lastige klus worden. Johnson heeft geen meerderheid in het parlement en heeft te maken met tegenstand in zijn eigen partij. Zijn mandaat onder het volk is bovendien minimaal: hij is premier geworden met de steun van ruim 92.000 Conservatieve partijleden. Die vertegenwoordigen niet meer dan 0,2 procent van de Britse kiezers. Theresa May mocht zwak staan, Johnsons positie is zeker niet benijdenswaardiger.
Johnson zal de soep niet zo heet kunnen laten eten als hij die opdiende tijdens de campagne. Brussel heeft alvast laten weten niet van zins te zijn nu opeens het brexitakkoord open te breken. Het alternatief, een harde brexit, valt bij grote delen van de bevolking slecht, maar ook binnen delen van zijn eigen partij. Johnson zal echter hoe dan ook positie moeten kiezen en zich daarmee waarschijnlijk in eenzelfde patstelling terugvinden als zijn woensdag afgezwaaide voorganger. De reus Groot-Brittannië zal dan wel eens, verlamd, langdurig in slaap kunnen vallen.
Op ethisch gebied treedt er met Johnson geen revival aan. Zijn persoonlijke levensstijl geldt bepaald niet als schoolvoorbeeld van moreel handelen: liegen, bedriegen en overspel zijn steekwoorden die in veel profielen van Johnson terugkeren. Op klassiek-ethische thema’s als abortus en homohuwelijk hoeven conservatieve christenen ook niet op hem te rekenen. Johnson is sterk voorstander van het recht op abortus en zei ooit niet in te zien wat er tegen het homohuwelijk kan zijn.
Hoewel de anglicaanse kerkleiding zich wijselijk op de vlakte houdt, klinkt er in de kerk openlijk gemor over de nieuwe leider van de natie. De tijd dat de Kerk van Engeland wel als de ”Conservatieve Partij in gebed” werd omschreven, was ook door veranderingen in de kerk zelf al lang voorbij. Met Johnson aan het roer zal die tijd niet terugkeren, al mag hij zich zonder twijfel verzekerd weten van het gebed van de kerk. Er is dan ook wel een Salomofiguur nodig om Groot-Brittannië de komende tijd in goede banen te leiden.