Niet alleen het Drentse dorp Ruinerwold, maar heel Nederland lijkt in shock. Hoe is het mogelijk dat een gezin van zes personen zich jarenlang volledig aan de maatschappij wist te onttrekken en afgezonderd leefde in een afgesloten ruimte? Voor zover nu bekend gaat het om een vader met vijf kinderen in de leeftijd van 18 tot 25 jaar. De oudste zoon –in de media „de spookzoon” genoemd– zou sinds enige tijd in de nachtelijke uren een plaatselijk café hebben bezocht waardoor de zaak van het opgesloten gezin aan het rollen kwam.
Vooralsnog zijn er veel meer vragen dan antwoorden. Niet alleen bij de inwoners van Ruinerwold, maar ook bij politie en gemeentebestuur. Hoe kan het bijvoorbeeld dat leerplichtige kinderen niet op school zaten, maar ook onder de radar leven van leerplichtambtenaren? Of waren deze kinderen nergens ingeschreven en ‘bestonden’ ze daarom feitelijk niet? En wat is de rol van de huurder van de woning, een 58-jarige man die afkomstig is uit Oostenrijk?
In het laatstgenoemde land was de ontdekking van het gezin in Ruinerwold ook groot nieuws. In Oostenrijk is het drama met Josef Fritzl, die jarenlang zijn dochter opgesloten hield en haar misbruikte, nog niet vergeten. Of er ook in Ruinerwold sprake was van misbruik is overigens volstrekt onduidelijk.
Ook doen geruchten de ronde dat het opgesloten gezin wachtte op het einde der tijden en onderdeel was van een kleine sekte. Of dat gerucht waar is, is echter ook onbekend.
Wat wel duidelijk is geworden nadat het nieuws uit Ruinerwold bekend werd, is dat het in het dichtbevolkte Nederland nog steeds mogelijk is dat een groep mensen volledig onzichtbaar blijft. Zowel van medeburgers als van de overheid. Door berichten uit grote steden waar overleden mensen soms een tijd lang onopgemerkt in hun woning lagen, wisten we al dat eenzaamheid in steden een groot probleem is. Het nieuws uit Ruinerwold maakt duidelijk dat ook in dorpen, waar de sociale controle over het algemeen groter is dan in de steden, mensen zich voor iedereen kunnen afzonderen. Zelfs een groep mensen van zes personen en dat ook nog zo’n negen jaar lang.
Dat is overigens geen verwijt richting de dorpelingen van Ruinerwold. Berichten maken duidelijk dat zij wel degelijk hebben geprobeerd contact te maken met de huurder van het afgelegen huis. Als er al sprake is van verwijtbaar gedrag, dan zou dat de overheid betreffen. Maar zelfs voor het trekken van deze conclusie is het nog veel te vroeg. De onduidelijkheden over de gang van zaken zijn daarvoor te talrijk.
Ruinerwold maakt duidelijk hoe belangrijk het is en blijft dat in de samenleving wordt omgezien naar elkaar. Het incident met het afgezonderde gezin is een stimulans om het onderlinge contact niet te mijden, maar te intensiveren. Ook in een tijd waarin privacy niet zelden gepropageerd wordt als het hoogste goed.
