Scriba PKN: Heenzending remonstranten pijnlijk moment
De heenzending van de remonstranten tijdens de Synode van Dordrecht was een pijnlijk moment, aldus dr. René de Reuver, scriba van de Protestantse Kerk in Nederland, woensdag.
Dr. De Reuver reageerde met deze woorden tijdens een bijeenkomst in Utrecht op het wegsturen van de remonstranten tijdens de Synode van Dordrecht, ruim vierhonderd jaar geleden.
De remonstranten, die dit jaar vierhonderd jaar bestaan, presenteerden woensdagmiddag in het Utrechtse Museum Catharijneconvent een pamflet met vijf nieuwe artikelen van de remonstranten. In deze artikelen, opgesteld door remonstrantse theologen, staan vijf v’s centraal: vrijheid, verdraagzaamheid, verantwoordelijkheid, vrede en vriendschap.
Met het pamflet, dat werd aangeboden aan dr. De Reuver, refereren zij aan 1610. Toen hadden de remonstranten ook een geschrift opgesteld waarin zij hun leer in vijf artikelen uitlegden. Dat waren de vijf artikelen van de remonstranten. Aan het einde van de Synode van Dordrecht, vierhonderd jaar geleden, werden de Dordtse Leerregels gepresenteerd, ook wel de vijf artikelen tegen de remonstranten genoemd.
De predikanten Joost Röselaars, predikant in algemene dienst, en Sigrid Coenradie uit Eindhoven gaven woensdag een toelichting op het pamflet. „Remonstranten staan pal voor vrijheid. Dat gunnen ze ieder ander. Daarom zijn ze verdraagzaam.”
Als voorbeeld van verdraagzaamheid noemde ds. Coenradie het algemeen kinderpardon, waar de remonstranten voor zijn. Vervolgens noemde zij de Nashvilleverklaring, waar ze tegen zijn. De predikante voegde eraan toe dat de Remonstrantse Broederschap wereldwijd de eerste kerk was die een relatie tussen mensen van hetzelfde geslacht inzegende.
De kern van het bestaan van de remonstranten is, aldus de predikanten, een „diep vertrouwen in God dat ons draagt en overstijgt. Daarom houden wij niet op te zoeken naar innerlijke vrede en nodigen zij eenieder die daarnaar verlangt van harte uit om met hen mee te zoeken.”
De remonstranten bieden vriendschap aan anderen buiten hun kerk, gaven de predikanten aan. Mensen kunnen vriend van de remonstranten worden zonder het lidmaatschap van de eigen kerk op te zeggen.
Daar had dr. De Reuver wel oren naar. Hij citeerde een gedeelte van de bekende woorden die synodevoorzitter Johannes Bogerman uitsprak toen hij de remonstranten uit de synode wegjoeg: „Ite, ite, dimittimini!” (Gaat heen, verwijdert u), maar dan in een andere betekenis. „De tijden zijn veranderd. Toch zou ik, net als vierhonderd jaar geleden collega Bogerman, ook vandaag ”ite, ite” willen roepen. Niet tegen u, maar tegen ons beiden: „Ga, ga eropuit! De samenleving heeft u, ons, meer dan ooit nodig!”
Grondtoon
De Synode van Dordrecht leidde tot de eerste kerkscheuring op protestants erf, zei dr. De Reuver. „Dat was een pijnlijk moment, in het bijzonder voor de remonstranten. De verbanning van remonstrantse predikanten en de beroepsverboden van talloze bestuurders hebben hen diep geraakt en veel stuk gemaakt. Bovendien raakte de kerk van Christus hierdoor verder verdeeld.”
De scriba van de Protestantse Kerk vindt het „treffend en hoopvol” dat het in een van de vijf artikelen van de remonstranten „gaat over vrede, maar draait om genade. In genade als fundament van vrede hoor ik de grondtoon voor het vervolg: vrede op grond van genade, niet als prestatie maar als geschenk dat ontvangen mag worden. Met deze grondtoon kunnen we de komende vierhonderd jaar aan.”
Dr. De Reuver stelde twee extra v’s voor, namelijk vertrouwen en verbinden. Over verbinden zei hij: „De maatschappelijke waarde van verbinden komt in de vijf door jullie aangereikte v-woorden duidelijk naar voren. Ik voeg hier de noodzaak van de onderlinge verbinding als kerken en christenen aan toe, ofwel de katholiciteit. Dit vanuit de overtuiging dat we niet zonder elkaar kunnen als het gaat om het verstaan van de waarheid. Als calvinisten is het noodzakelijk om uw stem te horen.''
Dr. De Reuver toonde zich dankbaar dat „wij, samen met diverse andere kerken, straks op 29 mei in Dordrecht, vierhonderd jaar na de Dordtse synode, de verklaring van verbondenheid gaan ondertekenen. Ik weet dat de tekst van de verklaring u hoofdbrekens heeft gekost. Toch doet u straks mee, als teken van verbondenheid met Christus en met elkaar. Om gezamenlijk onze roeping in de samenleving te aanvaarden.”
In een reactie zei Teddy van der Burg, voorzitter van de remonstranten, blij te zijn met de erkenning van dr. De Reuver. Ze roemde de verdraagzaamheid die eruit sprak en wilde graag gehoor geven aan zijn oproep om samen op weg te gaan, de wereld in.
