De conclusies van het langverwachte rapport Mueller zijn een fikse tegenvaller voor de politieke tegenstanders van president Trump. Vanaf zijn verkiezing waren er twijfels over het eerlijke verloop van de stembusstrijd. Gesuggereerd werd dat Trump had samengespannen met de Russen. Speciaal aanklager Mueller zegt daarvan geen bewijs te hebben gevonden.
Voor de president is dit resultaat een flinke opsteker. Niet verwonderlijk dat hij zich opgetogen toont over de uitkomsten van het onderzoek. „Complete en totale vrijspraak”, twitterde hij.
Toch is dat laatste misschien iets te voorbarig. Inderdaad, hij heeft geen contact met Rusland gehad. Maar Moskou heeft wel degelijk zijn best gedaan om hem in het zadel te helpen. Gedurende de verkiezingscampagne draaiden de Russische nepnieuwsfabrieken op volle toeren. Weliswaar kan Trump daar zelf niets aan doen, maar die constatering stelt wel de vraag: Waarom was Rusland meer geporteerd van de rechtse Trump dan van de linkse Clinton?
Tweede belangrijke punt is in hoeverre Trump buiten zijn boekje is gegaan met het ontslaan van FBI-baas Comey. Heeft hij daarmee de rechtsgang in de VS gehinderd of niet? Mueller geeft geen antwoord. Minister van Justitie William Barr doet dat wel. Hij constateert dat de president niets illegaals heeft gedaan. Maar in de samenvatting die hij naar het Congres stuurde, citeerde hij wel Mueller. Die stelt: „Hoewel dit rapport niet concludeert dat de president een misdrijf heeft begaan, pleit het hem ook niet vrij.” Dat is merkwaardig. Daarmee blijft er in ieder geval op één punt ruis bestaan. Dat is jammer.
In de achterliggende twee jaar heeft het onderzoek naar de Russische connectie de Amerikaanse politiek in zijn greep gehad. Nu dit rapport er ligt, zou het in het belang van Amerika zijn om een punt te zetten achter deze kwestie. Mueller staat bekend als een onkreukbaar en onverstoorbaar jurist. Als hij deze conclusies trekt, moet men bereid zijn er een streep onder te zetten. De laatste waarheid zal zeker de eerste jaren waarschijnlijk toch niet aan het licht komen. Dat is voer voor toekomstige generaties historici.
Democraten eisen nu volledige openbaarmaking van het rapport. Daar is iets voor te zeggen. Maar verwacht mag worden dat er geen grotere, nieuwe opzienbare feiten aan het licht komen. Anders had Mueller wel laten merken dat hem als onderzoeker geen recht werd gedaan door de samenvatting van Barr.
De Amerikaanse politiek is diep verdeeld. Die polarisatie heeft ernstige effecten op de samenleving. Als beide partijen zich vanaf nu niet inspannen om het goede voor het land te zoeken, zal dat Amerika grote schade berokkenen. Dat vergt van Democraten de moed om „hun verlies te nemen.” Dat vraagt van Trump om met meer verstand en minder impulsief te spreken en te handelen.
