Nog steeds is er sprake van leegloop bij de traditionele kerken en (schijnbare) groei bij de evangelisch-charismatische beweging. Het aanvankelijke onderscheid tussen evangelisch en charismatisch is overigens, mede dankzij de invloed van organisaties zoals Opwekking, tegenwoordig zo goed als verdwenen. De begrippen zijn bijna synoniem.

Mede als reactie op de leegloop en de niet te onderschatten invloed van organisaties zoals Opwekking wint het evangelisch-charismatische geluid binnen de traditionele kerken terrein. Vertegenwoordigers ervan doen er alles aan om zich binnen de kerk te profileren.

Als exponent van deze ontwikkeling kan binnen bijvoorbeeld de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) het Evangelisch Werkverband worden genoemd. Ook de invloed van een organisatie zoals New Wine op de PKN en andere protestantse kerkgenootschappen moet niet worden onderschat. Met deze ontwikkelingen is lang niet iedere Bijbelgetrouwe kerkganger gelukkig.

Gevoel en ervaring

Wat al opviel binnen allereerst en vooral de pinkstergemeenschap (waarin bijvoorbeeld Opwekking haar oorsprong heeft), namelijk een (vanuit de Bijbel kritisch te bevragen) hang naar ervaring en een ongezond accent op gevoel, blijkt zich in genoemde ontwikkeling duidelijk voort te zetten. Kenmerkend in de zucht naar bevrediging van gevoel en ervaring is de hang naar steeds iets anders.

Een korte (incomplete) schets. Van een accent op lofprijzing (mede dankzij Merlin Carothers en diens ”Prison to praise” en ”Power to praise” enzovoort) en daarbij het groeiende ‘belang’ van de zangleider kwam er binnen het thema genezing een ‘nieuw’ verschijnsel op: ”genezing der herinneringen” (met onder anderen Agnes Sanford, campagnes van Kathryn Kuhlman, Benny Hinn en in ons land Martie Haaijer tot en met Jan Zijlstra). Vallen in de geest werd hot. De ‘populariteit’ van de geestelijke strijd kreeg een boost dankzij boeken en studies van Derek Prince, Neil Anderson en anderen en het accent op ”territoriale machten” (plaatselijk, regionaal en wereldwijd).

Vervolgens kwam, dankzij de Apostolic-Prophetic Movement en de Kansas City Prophets, de leer van het ”apostelschap” in beeld. Het laatste bleek de (door)start van zogeheten profetenscholen, met als motto: profeteren kun je leren. Tussendoor wint Jeugd met een Opdracht terrein met ”Het vaderhart van God”. Al snel volgt daaruit het dierbaar spreken over het zijn van een ”parel in Gods hand”. De hang naar meer ervaring en gevoel omarmt gretig de Toronto Blessing. Binnen de gematigder vleugel van de evangelische wereld doemt de naam op van ene T. B. Joshua. En alsof het nog niet genoeg is, wordt dit gevolgd door ”soaken” en zijn we intussen via ”luisterend bidden” uitgekomen bij ”there is more”. Het eind is zeker nog niet in zicht.

Berooid

Veel van dit gedachtegoed vindt inmiddels via de genoemde kanalen en door kruisbestuiving almeer zijn weg tot binnen de traditionele kerken. Organisaties, groepen en kerken ‘linken’ zich met elkaar als het gaat om specifieke uitingen en ideologieën en de promotie daarvan. Hiernaast manifesteren zich nog de megakerken, die talloze traditionele kerkgemeenschappen leegroven van positieve lidmaten, die gemeenten zo geestelijk berooid achterlatend.

De zo ontstane aanwas van megakerken wordt ten onrechte als groei betiteld. Voor velen die zich erbij scharen, blijkt de megakerk namelijk slechts een doorgangshuis, om redenen zoals vermeld in onder meer het boek ”Ooit evangelisch” van O. de Bruine e.a. (Kok, Kampen, 2009).

Onderscheidingsvermogen

Hoe moeten we al deze ontwikkelingen beoordelen? En valt het de traditionele kerken niet te verwijten dat zij een levende relatie met God in en door Jezus Christus hebben veronachtzaamd en zich te veel hebben verloren in een theologisch denken en uiten dat zich al verder van de Bijbel af beweegt?

Dit laatste zullen veel Bijbelgetrouwe kerkleden volmondig beamen, terwijl zij, zoals eerder opgemerkt, met de genoemde ontwikkelingen niet gelukkig zijn.

Wie de opgesomde manifestaties en presentaties onder de noemer evangelisch-charismatisch Bijbels doormeet, komt tot de slotsom dat het grootste deel ervan die toets niet kan doorstaan.

Het geestelijk onderscheidingsvermogen waarop de oorspronkelijke achterban van Opwekking zich voor liet staan, raakt bij haar én de evangelisch-charismatische beweging waarneembaar uit beeld. Ook de leiding van het Evangelisch Werkverband, New Wine en hun meestentijds Bijbelgetrouwe achterban lijken daaraan gebrek te hebben. Beseffen zij dat zich in het gros van het opgesomde gedachtegoed en de uitingen ronduit demonische invloeden doen gelden en er sprake is van ‘de dood in de pot’? Rechtvaardigt dit gebrek aan geestelijk inzicht (dat zich uit in een absoluut niet zorgvuldig Bijbels toetsen van ideeën, achtergronden en personen) niet de vraag of de evangelisch-charismatische wereld in een crisis verkeert?

Duistere bron

Het meest recente bewijs van geestelijke onbezonnenheid wordt geleverd door de aanstaande Global Leadership Summit Conference, eerst in de (mega-)Bethelkerk van Drachten en vervolgens elders in ons land. Bron van deze conferentie is het met New Age besmette Willow Creek, in ons land gelieerd aan en gepromoot door Opwekking en met name de Bethelkerk van Drachten. De conferentie ademt het gedachtegoed van bijvoorbeeld John C. Maxwell (geen onbekende binnen Willow Creek), die gretig put uit bedenkelijke bronnen. Onder meer de ideologische vrijmetselaar Norman Vincent Peale, de occult georiënteerde Napoleon Hill, de newagepsycholoog James Allen, de mystiek christelijke, zich tot de newagebeweging rekenende schrijver Richard Foster (hij propageert uittredingen en duistere meditatietechnieken) en de op new age en occultisme georiënteerde Agnes Sanford. Daarnaast wordt het gedachtegoed van Maxwell gekenmerkt door incorrect Bijbelgebruik en talloze theologisch onjuiste redeneringen. Psychologische visies waarbij je vanuit de Bijbel je vragen kunt hebben, vervingen de plaats van het kruis.

Dit alles doet niet onder voor wat ”there is more”, dat inmiddels het Evangelisch Werkverband en New Wine verovert, aanbiedt en een en dezelfde, ongebreideld actieve bron doet vermoeden: de duisternis! Inderdaad: de dood is in de pot!

Elisa

Om de dood in de pot tegen te gaan, gebruikte Elisa meel (2 Kon. 4:38-41). Een verwijzing naar het Brood des Levens?

Om de geestelijke crisis het hoofd te bieden, is er maar één remedie: „Staat op de wegen, en ziet toe, en vraagt naar de oude paden, waar toch de goede weg zij, en wandelt daarin...” (Jer. 6:16)

De auteur was predikant binnen onder andere de Protestantse Kerk in Nederland en docent godsdienst, ethiek en filosofie. Hij schreef diverse boeken, waaronder ”Geopende ogen” en ”Soep van keistenen”.