Al een aantal keren had ik het voorrecht om mee te lopen in de wijkverpleging. Samen met een collega de wijk in om zorgvragers de dag in te helpen. Achter elke voordeur is er weer een ander verhaal, een ander ziektebeeld, een andere zorgvraag. Professioneel en zorgzaam maken de zorgmedewerkers dagelijks een groot verschil in het leven van de cliënt.

Wat zal die zorgvrager dankbaar zijn! Ja, maar vergeet niet hoe ingrijpend het is om dagelijks geconfronteerd te worden met de noodzaak om hulp van anderen aan te nemen. Om hen steeds weer toe te laten in jouw leven. Ook als je een dag vanwege de pijn het liefst alleen zou willen zijn en gewoon in bed zou willen blijven.

En dan de mantelzorger. De dochter die al jaren klaarstaat voor haar moeder. De man die dag in, dag uit intensieve zorg verleent aan zijn vrouw. Zonder klagen. „Ik doe het uit liefde. Mijn moeder heeft me opgevoed, nu mag ik iets terugdoen.” „We zijn al 55 jaar getrouwd. In voor- en tegenspoed, toch?” Niet klagen maar dragen.

Het is een groot goed dat mantelzorgers zo veel doen voor zorgvragers. Zij kennen hun levensgeschiedenis en zijn daar intensief op betrokken. De mantelzorger is onmisbaar voor de cliënt én de zorgprofessional. En toch doe ik de oproep: mantelzorger, trek eerder aan de bel! Ik noem hiervoor drie redenen.

Welzijn verbetert

De eerste reden is de kwaliteit van leven van de cliënt. Het gebeurt regelmatig dat RST Zorgverleners ingeschakeld wordt bij cliënten die al jarenlang intensief verzorgd worden door mantelzorgers. Diep respect daarvoor.

En dan wordt de wijkverpleging ingeschakeld. Een zorginhoudelijke, frisse blik van een professional helpt vaak de zorg voor de cliënt te verbeteren. Denk daarbij aan het inzetten van specialismes die de cliënt nodig blijkt te hebben, bijvoorbeeld specialistische wondzorg. Ook het gebruik van goede hulpmiddelen kan helpen om het welzijn van de cliënt te bevorderen. Er zijn bijvoorbeeld prachtige hulpmiddelen voor het aantrekken van een steunkous. Daarnaast kan de zorgprofessional vaak gemakkelijker samen met mantelzorger en zorgvrager aan de slag met het vergroten van diens zelfredzaamheid.

Als laatste voorbeeld noem ik de wijkverpleegkundige inzet in de palliatieve fase. Denk dan aan goede pijnbestrijding, maar ook het aangaan van een goed gesprek over de laatste levensfase. Tijdige inzet van wijkverpleging leidt in veel gevallen tot een verbetering van de kwaliteit van leven.

Energie

Een tweede reden om eerder aan de bel te trekken is de mantelzorger zelf. „Ik doe het uit liefde” is een prachtige drijfveer om te zorgen voor de ander. Omzien naar elkaar en de ander liefhebben als jezelf zijn belangrijke noties in het christendom. De samenleving wordt gebouwd door onderlinge hulp.

In de praktijk kan mantelzorg echter doorslaan. Het komt voor dat volwassen kinderen van hun sociale omgeving een grote druk ervaren om vader dagelijks uren te helpen. Of dat de man al maanden niet meer de deur uit komt vanwege zijn zieke vrouw. Het hele leven draait om de zorg voor moeder. Er is geen tijd meer voor ontspanning. Het eigen gezin krijgt te weinig aandacht.

Dit leidt tot schuldgevoelens. Langzaam maar zeker raakt de energie op. Dat wil niemand. Het helpt de zorgvrager niet. Het is nadelig voor de samenleving. En het is vooral een groot probleem voor de mantelzorger zelf.

Zelfredzaamheid

Als derde kan het eerder aan de bel trekken de zorgvraag minder groot maken. Dit klinkt misschien tegenstrijdig. Wijkverpleging inschakelen levert toch een toename van de zorgvraag op? De zorgvraag kan inderdaad op de korte termijn wat omvangrijker worden. In veel gevallen bespaart het echter op de lange termijn structurele, dure zorg.

Dit komt omdat de cliënt vanwege de tijdige inzet van de wijkverpleging passende zorg ontvangt, toegespitst op zijn unieke situatie. Vaak verbetert de algehele conditie hierdoor. De zelfredzaamheid neemt toe en door een goede inzet van (technologische) hulpmiddelen kan de zorgvrager meer zelf. De mantelzorger blijft beter op de been en kan dus blijvend (energiek en minder intensief) betrokken blijven bij de zorg. Als gevolg hiervan kan de cliënt in veel gevallen langer zelfstandig thuis blijven wonen. Dit is waardevol voor de zorgvrager, en dure en intensieve verpleeghuiszorg wordt uitgesteld of zelfs voorkomen.

Mantelzorger, jouw dierbare én de samenleving hebben je nodig. Betrek daarom op tijd de professionele zorg erbij.

De auteur is directeur wijkverpleging RST Zorgverleners.