De crisis ontstond afgelopen dinsdag in de Senaat toen een wetsvoorstel over zorgpolissen werd weggestemd. Drie PvdA-senatoren waren daar mede debet aan. Ze stemden tot verrassing van de coalitie tegen. De VVD eiste vervolgens van PvdA-leider Diederik Samsom en PvdA-vicepremier Lodewijk Asscher dat die het probleem intern zouden oplossen.

Dat vereiste lange gesprekken met de ‘dissidente’ PvdA’ers Guusje ter Horst, Adri Duivesteijn en Marijke Linthorst. Zij hadden principiële bezwaren, maar bleken op donderdag tevreden over de wijzigingen die Schippers bereid was te maken. Een garantie dat de drie het aangepaste wetsvoorstel wél zullen steunen, weigerden ze te geven, maar het kabinet vertrouwt er na de gesprekken op dat het goed komt.

Mochten de Senaat de nieuwe wet weer wegstemmen, dan zal het kabinet met de Tweede Kamer in overleg gaan over een oplossing. Die uitweg is gevonden in een zogeheten Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB), zei PvdA-leider Diederik Samsom in het Kamerdebat dat volgde op de deal tussen VVD en PvdA.

Zo’n AMvB is een uitwerking van een wet waarvoor geen instemming van de Tweede en Eerste Kamer nodig is. Samsom en VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra verdedigden die optie, maar kregen veel kritiek van de oppositie, ook van de bevriende fracties (D66, ChristenUnie en SGP). Oppositiepartijen spraken over een truc (SP), een dreigement (D66), een list om de Senaat te omzeilen (GroenLinks) of vroegen zich af of het staatsrechtelijk wel zuiver is (ChristenUnie). Alexander Pechtold (D66) zei er wel bij dat hij de wet inhoudelijk niet anders zal beoordelen dan eerder, toen hij vóór was.

Volgens VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra is de noodweg hypothetisch maar staatsrechtelijk wel correct en afgestemd met de landsadvocaat. Samsom zei dat de doelen van de zorgwet (betere zorg tegen minder kosten) te belangrijk zijn om te laten schieten. „Dus als het met een hele mooie wet niet lukt, dan ga je het doen met een AMvB die minder fraai is, maar wel de doelen dichterbij brengt.”