De Britse premier Cameron heeft lang geprobeerd de naam van Juncker weg te houden van de agenda van de Europese top van deze week. De Luxemburgse oud-premier wil graag voorzitter van de nieuwe Europese Commissie worden. En na de overwinning van zijn Europese Volkspartij (EVP) lag die kandidatuur ook een beetje voor de hand.
Juncker had veel steun, maar ontmoette ook veel tegenstand. Het was bijvoorbeeld nog nooit zo gegaan dat de grote partijen al voor de verkiezingen hun kandidaat naar voren schoven en dat die keuze dan automatisch werd gevolgd.
Na de verkiezingen is de steun voor Juncker echter gegroeid. Ook het Europees Parlement noemt zijn naam als de meest democratische keuze. Over dat laatste kan men natuurlijk twisten, omdat Juncker zelf helemaal niet op een kieslijst stond en er dus niet één burger voor hem heeft kunnen kiezen.
Er zijn zeker voldoende argumenten tegen de kandidaat van Jean-Claude Juncker te bedenken. Cameron noemt hem een „gezicht uit de jaren tachtig”, en dat lijkt een heel juiste typering. Als een echte Luxemburger staat hij principieel positief tegenover verdere Europese integratie. Het is de vraag of dat in deze fase van de Europese Unie nog nodig en gewenst is. En hoewel Juncker een belijdend rooms-katholiek is, is er geen enkel signaal dat hij zich sterk maakt voor de klassieke waarden van het christendom. Integendeel, in 2011 verdedigde hij zelfs liegen om politiek beleid (in dat geval over de euro) aanvaardbaar te maken. Dat is geen reclame.
Er zijn echter ook zaken die wel voor hem pleiten. Hij is absoluut de meest ervaren kandidaat. Weinig mensen kennen de Europese politiek beter dan hij, gezien het feit dat hij vanaf 1995 tot 2013 alle EU-toppen bijwoonde.
De tegenstanders van Juncker hadden steeds één groot probleem: er was geen serieus alternatief voor de Luxemburger. In zo’n situatie is het voor regeringen in EU-hoofdsteden ook niet aantrekkelijk om zich tegen de kandidaat met de meeste steun te keren.
Misschien is dat ook de reden geweest dat Nederland zijn twijfels heeft laten varen. Nog maar een paar weken geleden zei premier Rutte nog dat er „ook andere kandidaten” waren, hoewel hij „niets tegen Juncker” had. Maar inmiddels schijnt Den Haag achter Juncker te staan. Hoewel de BBC vanmorgen nog schreef dat Nederland het verzet van Cameron steunt.
Cameron zal waarschijnlijk moeten aanvaarden dat de EU-leiders deze week Juncker benoemen als nieuwe EC-voorzitter. Cameron heeft aangekondigd een hoofdelijke stemming te vragen. Wat het nut daarvan is, is niet duidelijk. Het wordt dan volkomen doorzichtig wie voor en tegen Juncker is. Regeringsleiders zullen dus partij moeten kiezen.
Zeker rond de benoeming van personen is het beter hoofdelijke stemming te vermijden. Zodra je doorhebt dat je het gevecht verloren hebt –zoals Cameron in dit geval– kun je je beter bij de wens van de meerderheid neerleggen en proberen de nieuwe kandidaat unanieme steun te geven. Tenzij je uit bent op polarisatie. Maar daarmee is Europa niet gediend.
