De Reformatorische Omroep verzorgt een live-uitzending. De agenda van de synode is hier te raadplegen.

14.55 uur: Sluiting – De synode vergadert achter gesloten deuren over benoemingen in de synode en het Dienstencentrum in Utrecht. De kerkvergadering wordt afgesloten met het lezen van Marcus 12:38-44, het zingen van Lied 648 en gebed. De generale synode komt in november weer bijeen.

14.35 uur: Moties ingetrokken – Ds. R. J. van Elderen is tevreden met de toezeggingen van het moderamen en trekt zijn moties in. Diaken Robbers zegt nogmaals dat er in een voortgangsrapportage de namen van de auteurs moeten staan. Volgens dr. Plaisier is dat niet altijd mogelijk en wenselijk. Maar als het kan, aldus de scriba, dan gebeurt dat.

14.18 uur: Voortgangsrapportage – Scriba dr. A. J. Plaisier wijst op de functie van een voortgangsrapportage. Doel daarvan is niet om een „fundamentele” discussie over een bepaald onderwerp te gaan voeren, al kan er natuurlijk wel over de inhoud worden gesproken. De „signalen” die er van de moties uitgaan zijn echter duidelijk, aldus dr. Plaisier. Het „proces” en de achtergrond van een rapport kan soms duidelijker omschreven worden, beaamt hij. De scriba zegt toe dat daar voortaan beter op zal worden gelet.

14.10 uur: Moties – Er liggen drie moties op tafel. Ds. R. J. van Elderen (Eemdijk) wil dat bij zogenoemde voortgangsrapportages (zoals over categoriaal pastoraat) „vooral aandacht” wordt besteed aan inhoudelijke ontwikkelingen zodat de synode „inhoudelijk leiding” te geven. In een tweede motie vraagt ds. Van Elderen de te bestuderen stukken vroegtijdig toe te zenden. Ook zouden de rapporten een duidelijke opdracht of vraagstelling moeten bevatten. Diaken B. J. Robbers (Amsterdam) wil meer duidelijkheid over de vraag waarom een bepaald stuk wordt behandeld.

14.03 uur: Pastoraat – De vergadering wordt hervat. Scriba dr. A. J. Plaisier zegt dat het categoriaal pastoraat tot het „hart” van de kerk hoort.

13.16 uur: Pauze – Tijd voor een lunch. Diaken F. Pasveer (Joure) gaat voor in gebed. De synode vergadert om 14.00 uur weer verder.

12.54 uur: Studentenpastoraat – De opsteller van het rapport over categoriaal pastoraat, F. Tjeerdsma, gaat in op vragen van synodeleden. Bij de sollicitatieprocedures voor nieuwe studentenpastores –die steeds vaker in dienst zijn van de landelijke kerk– wordt ook gekeken naar de „ligging” van de kerk, zegt hij. De verhouding met de studentenverenigingen wordt „steeds hartelijker”, ondanks verschillen in „geloofsbeleving”. „Maar we zijn er nog lang niet.”

12.35 uur: Vragen – Synodeleden mogen vragen stellen. Ds. R. J. van Elderen (Eemdijk) wil weten of „de breedte van de kerk” zich vertegenwoordigd weet binnen het studentenpastoraat. En hoe is de samenwerking met christelijke studentenverenigingen?

12.20 uur: Categoriaal pastoraat – De synode gaat nu een rapport over categoriaal pastoraat bespreken. Het gaat daarbij om pastoraat aan onder anderen studenten, doven, varenden, militairen en in de gezondheidszorg.

12.10 uur: Cijfers over Protestantse Kerk – Een paar cijfers uit de Statistische Jaarbrief 2014: de Protestantse Kerk heeft vorig jaar 59.837 leden verloren. Het kerkverband telt nu ongeveer 2.026.000 leden in ruim 1600 plaatselijke gemeenten. De laatste jaren verloor de Protestantse Kerk jaarlijks tussen de 50.000 en de 55.000 mensen. De kerk telt 799.152 belijdende leden, 882.266 doopleden en 344.588 overige leden. In 2013 waren dat er respectievelijk 818.057, 902.871 en 364.915. Sinds vorig jaar is meer dan de helft van het aantal leden lid van een protestantse gemeente (53,3 procent). In 2007 was dat minder dan 4 procent. Bijna een tiende van de leden is lid van een gereformeerde kerk; 36 procent kerkt in een hervormde gemeente. De Protestantse Kerk vergrijst, zeker ten opzichte van de Nederlandse bevolking. Kinderen en jongeren zijn ondervertegenwoordigd. Ruim 28 procent van de leden behoort tot de leeftijdscategorie 40- tot 59-jarigen. De categorie 60- tot 79-jarigen is ongeveer even groot.

12.09 uur: Reactie – „Het is altijd goed om jezelf af te vragen wat je wilt meten en weten”, zegt dr. Dane. Volgens scriba dr. A. J. Plaisier is het belangrijk om inzicht te hebben in de ontwikkelingen van de kerk. „Uit de cijfers blijkt bijvoorbeeld dat het ledenverlies in Amsterdam ongeveer tot staan is gebracht; dan is het een spannende vraag wat dat betekent voor het plaatselijk beleid.”

12.05 uur: Vragen – De synodeleden krijgen de statistische jaarbrief en mogen vragen stellen. Ds. M. G. Pettinga (Monnickendam) vraagt zich af of het nut heeft om zoveel onderdelen van het kerkelijk leven te onderzoeken. „Cijfers hebben alleen zin als we er beleidsmatig iets mee doen.”

11.54 uur: Feminisering kerk – Dr. Dane weet niet of de kerk „vervrouwelijkt”, zoals wel eens gezegd wordt. Er zijn weliswaar meer vrouwen dan mannen die belijdenis doen, maar het percentage vrouwelijke predikanten daalt.

11.49 uur: PKN verliest bijna 60.000 leden – Dr. Dane laat zien dat de Protestantse Kerk vorig jaar 59.837 leden heeft verloren. Per gemeente werden gemiddeld acht personen ingeschreven en 25 uitgeschreven. Er werden vier kinderen gedoopt.

11.45 uur: Statistische Jaarbrief – Dr. H. G. Dane presenteert de Statistische Jaarbrief 2014. Daarin staan cijfers over ledentallen in de kerk. Het is de eerste statistische jaarbrief die volledig is gebaseerd op de ledenadministratie (LRP) van de Protestantse Kerk. „Met deze gegevens hebben we een betrouwbaar beeld van de cijfers van de kerk”, aldus Dane.

11.23 uur: Werk – Er is onderzoek gedaan naar mensen die in dienst zijn van de landelijke kerk, maar die in plaatselijke gemeente werken. Het gaat dan om interim-predikanten, studentenpastores en medewerkers van jongerenorganisatie JOP. De bevindingen zijn positief. Uit het onderzoek blijkt dat het uitlenen van beroepskrachten in het algemeen goed loopt; er is voldoende vraag naar deze diensten vanuit het land en er is ook veel interesse van mensen om een dienstverband met de landelijke kerk aan te gaan. Aandachtspunten zijn onder meer de begeleiding en ontwikkeling van deze werknemers en hun „binding” met de landelijke kerk.

11.10 uur: Nieuwbouw Hydepark – G. L. Westerveld, bestuurslid van de Dienstenorganisatie, houdt een presentatie over de nieuwbouw op Hydepark in Doorn.

11.02 uur: Stemming – De synode gaat stemmen over het rapport over de ICCO-Coöperatie. Eerst vraag diakent diaken A. D. Drost (Werkendam) nog even het woord. Hij benadrukt dat kerk en overheid niet op ontwikkelingsamenwerking mogen bezuinigen. Scriba dr. A. J. Plaisier zegt dat ontwikkelingssamenwerking een „aangelegen” zaak is. De kerk zal zo nodig de overheid op haar verantwoordelijkheden wijzen. De synode gaat akkoord met het rapport.

10.45 uur: Koffiepauze – Er is pauze tot 11.00 uur.

10.38 uur: Niet minder kerkelijk – Volgens Haaije Feenstra moet het „glashelder” zijn: Kerk in Actie is door de samenwerking met ICCO niet minder kerkelijk geworden. „Ik denk zelfs méér.” Het is natuurlijk niet de bedoeling dat er geen aandacht is voor de „allerarmsten in de wereld”. Er blijven „op het geloof gebaseerde” (faith based) projecten bestaan; het accent van ICCO ligt vooral op duurzame economische ontwikkeling.

10.33 uur: Schaalvergroting – Sommige synodeleden zijn er niet gerust op. Schaalvergroting leidt er volgens hen toe dat kleine projecten van Kerk in Actie, bijvoorbeeld voor de „allerarmsten in de wereld”, in de knel komen.

10.23 uur: Een en een moet drie worden – Haaije Feenstra, directeur van de Dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk, zegt dat de samenwerking tussen ICCO en Kerk in Actie wenselijk is „omdat daarmee de impact van het werk groter wordt.” Zending wordt niet, zoals hulpverlening, gedecentraliseerd. Maar de „knip” tussen zending en werelddiaconaat is volgens hem soms wat „kunstmatig”. „We zoeken naar een verdeling zodat één en één drie kan worden.”

10.10 uur: Kerk in Actie niet ondergesneeuwd – E. J. Hazeleger (programmamanager Kerk in Actie) gaat in op het draagvlak binnen kerkelijke gemeenten. Door de samenwerking met ICCO zijn het werk en de projecten minder „versnipperd”, stelt hij. Het draagvlak in de kerken groeit, aldus Hazeleger, maar de inkomsten „helaas nog niet.” Hij wil benadrukken dat de samenwerking met ICCO „plezierig en harmonieus” is, dat er samen meer bereikt kan worden, en dat het getalsmatig kleinere Kerk in Actie zeker niet „ondergesneeuwd” raakt.

10.05 uur: Beantwoording vragen – M. Verweij, directeur van ICCO, gaat in op een deel van de vragen van synodeleden. Hij zegt onder meer dat ICCO geen particuliere fondsen (geld van kerkleden) gaat werven. Dat doet Kerk in Actie.

09.56 uur: Korte pauze – Er is een korte pauze zodat er even overlegd kan worden.

09.53 uur: Zending – Diaken J. A. A. Bas (Alblasserdam) vraagt naar de verhouding tussen zending en werelddiaconaat.

09.40 uur: Synodeleden stellen vragen – Ouderling C. de Heer (Houten) is bang dat Kerk in Actie wat „ondergesneeuwd” raakt ten opzichte van partner ICCO. Ook vraagt hij of het klopt dat ook niet-christenen werkzaam mogen zijn bij de ICCO-Coöperatie. Andere synodeleden vinden het rapport niet concreet genoeg. „Het is zo opgesteld dat niemand tegen kan zijn.”

09.30 uur: Kerk in Actie / ICCO – De synode begint een „bezinnende bespreking” van een rapport over de samenwerking van de kerkelijke hulporganisaties Kerk in Actie en ICCO in de ICCO-Coöperatie. Er wordt een presentatie gehouden over een van de projecten, in Madagaskar. De commissie van rapport, die het rapport heeft bestudeerd, is positief.

09.20 uur: Herdenking 10 jaar PKN – Scriba dr. A. J. Plaisier vertelt hoe de Protestantse Kerk haar 10-jarig bestaan gaat vieren. Het gaat daarbij om „met hoop en verwachting” vooruit te kijken. In de kerk staat de plaatselijke gemeente centraal, en daarom viert de Protestantse Kerk haar jubileum op 14 september in één plaatselijke gemeente: de Fonteinkerk in Nijkerk. Deze gemeente heeft een kerkgebouw dat in de achterliggende periode is geopend, zegt dr. Plaisier. „Er worden dus niet alleen maar kerken gesloten.” De herdenkingsdienst die in Nijkerk wordt gehouden, wordt die dag ook uitgezonden. Op 20 september is er in de Nieuwe Kerk in Amsterdam een predikantendag, waar de Britse theoloog Alister McGrath spreekt. Ook komt er een herdenkingsboek.

09.00 uur: Opening – De tweede zittingsdag van de generale synode van de Protestantse Kerk in Nederland begint. De synodeleden gaan vandaag spreken over onder meer ICCO en categoriaal pastoraat. Diaken D. A. Driesen (Vollenhove) houdt de opening. Hij mediteert over 2 Samuel 9 (David en de zoon van Jonathan) en gaat voor in gebed. Er wordt gezongen uit Gezang 289 en Psalm 145.

21.09 uur: Afsluiting – Na de bijdrage van Pasveer zal de vergadering afgesloten worden met een avondgebed. Morgen komt de synode opnieuw bijeen. Dan worden onder meer de statistische gegevens van de Protestantse Kerk gepresenteerd.

21.07 uur: Handelingen – Diaken F. Pasveer, assessor van het moderamen, presenteert een CD-ROM aan met de Handelingen 2012 van de synode.

21.05 uur: Aangenomen – Met 61 stemmen voor wordt de motie van ds. Smits aangenomen.

21.04 uur: Ingetrokken – Door de toezegging van de scriba dat dit onderwerp meegenomen wordt in de gesprekken met de CGK trekt ouderling Flikweert zijn motie in.

20.57 uur: Inhoudelijk – Ds. H. A. Smits vindt de rapportage „zo weinig inhoudelijk”. Vandaar de motie. Scriba Plaisier stelt voor dit nog eens extra uit te spreken. Ds. Smits wil haar motie echter wel handhaven.

20.51 uur: Tien jaar – De nota’s rond belangrijke thema’s als de oecumene moeten zo’n tien jaar meegaan, stelt de scriba. „Deze moet je niet zomaar gaan vervangen.”

20.49 uur: Motie Flikweert – Flikweert stelt voor dat de synode in de novembervergadering een voorstel krijgt voorgelegd „tot het aangaan van bijzondere betrekkingen met de Christelijke Gereformeerde Kerken dan wel een ander voorstel dat het mogelijk maakt dat christelijke gereformeerde predikanten in gemeenten van de Protestantse Kerk in Nederland mogen voorgaan.”

20.47 uur: CGK – Ouderling Flikweert heeft geprobeerd het onderwerp ”binnenlandse oecumene” te vertalen naar de praktijk. Hij legt daarna zijn eerder aangekondigde motie over de openstelling van de preekstoelen voor christelijke gereformeerde predikanten verder uit.

20.43 uur: Moties – De voorzitter heropent de vergadering en stelt voor de moties te bespreken. De eerste motie is van ds. H. A. Smits, en niet van ds. Van Elderen, zoals eerder gemeld. Hij geeft daarom het woord aan ds. Smits. Daarna is ouderling Flikweert aan het woord.

20.20 uur: Pauze – De vergadering wordt onderbroken voor een korte koffiepauze.

20.17 uur: HHK – Ds. Pettinga zou graag de intentie willen uitspreken het gesprek met de HHK wel aan te gaan. „We horen toch bij elkaar. Dat is misschien vreemd om uit mijn mond te horen.” Scriba en preses zeggen hier „van harte ja” op.

20.12 uur: HHK – „Een breuk die tien jaar geleden heeft plaatsgevonden en plaatselijk veel bitterheid heeft opgeroepen, maakt het niet opportuun dit gesprek nu in te gaan”, antwoordt dr. Plaisier op ouderling-kerkrentmeester Vroegindeweij. „For the time being”, voegt hij eraan toe.

20.07 uur: Oecumene/RKK– Juist binnen de Raad van Kerken is het thema ”Eucharistische beleving” aan de orde, antwoordt dr. Plaisier op ds. Pettinga.

20.04 uur: Antwoord – De scriba antwoord op de sprekers. „We maken onderscheid tussen kerken waar de eenheid in Christus de verbindende factor is en contacten met andere godsdiensten. Dat laatste vatten we niet onder het kopje oecumene.”

19.59 uur: Eenheid – Ouderling-kerkrentmeester Gerard Vroegindeweij (classis Gouda) haalt Johannes 17:7 aan waar Jezus bidt voor de eenheid van de christenheid. „Ik denk dat Hij dat nu nog doet.” Vroegindeweij vraagt zich af waarom de synode niet in gesprek is met de Hersteld Hervormde Kerk (HHK).

19.51 uur: RKK – Ds. Pettinga (Monnickendam) stelt het contact met de Rooms-Katholieke Kerk aan de orde. De nota moet wat hem betreft worden aangevuld, omdat er veel meer te zeggen zou zijn over dit contact. „Al stem ik volledig in met wat er vanmorgen gezegd is over de uitspraken van kardinaal Eijk.”

19.46 uur: Leerzaam – Ds. R.J. van Elderen (Amersfoort) dient de volgende motie in: „De synode verzoekt het moderamen om in een volgende rapportage over de binnenlandse oecumene nadrukkelijk aandacht te besteden aan wat wij als Protestantse Kerk in Nederland van de betreffende gesprekspartners kunnen leren.”

19.43 uur: Moties – De synodepreses neemt op of er moties zijn over dit onderwerp. Ouderling A. S. Flikweert (Zierikzee) kondigde vandaag al aan een motie in te dienen die het mogelijk maakt dat christelijke gereformeerde predikanten in diensten van de Protestantse Kerk mogen voorgaan en omgekeerd. Dit gebeurt al in de praktijk, maar het is volgens hem kerkordelijk nog niet geregeld.

19.40 uur: Bespreking oecumene – De synode buigt zich nu over het laatste onderwerp van vandaag ”Binnenlandse oecumene”. Dr. J.M. van ‘t Kruis, beleidssecretaris, leidt het onderwerp in. Het gaat vanavond niet over nieuw beleid, legt hij uit. „We geven in de rapportage informatie over wat er met de beleidsvoornemens die eerder behandeld zijn, is gebeurd.”

19.37 uur: Aangenomen – Het voorstel van het generaal college voor de kerkorde is aangenomen. Dit betekent dat een aansluitende termijn voor de RACV’s tot 2019 mogelijk is.

19.25 uur: RACV’s – De voorzitter kondigt de bespreking en besluitvorming aan van het voorstel tot aanpassing van de overgangsbepaling 199 inzake de regionaal adviseur classicale vergadering (RACV) van het generaal college voor de kerkorde. De vraag is of de benoeming van RACV’s mag duren tot 1 mei 2019.
19.20 uur: Cadeautje – De synode heeft gegeten en synode-preses ds. K. van den Broeke opent de vergadering opnieuw. Nynke Dijkstra biedt alle synodeleden een dagboek aan bij het boek ”Overvloed en overgave” van scriba Arjan Plaisier. Dit boek kwam vorig jaar uit.

18.15 uur: Diner – De vergadering gaat eten. Ouderling-kerkrentmeester M.C. van der Klooster, vanmorgen aangetreden als nieuw moderamenlid, opent de maaltijd met gebed.

18.10 uur: Motie Fledderus – De motie Fledderus: „Kijk nog eens naar de verhouding tussen (wijk)gemeente en pioniersplekken” is met 70 stemmen voor aangenomen.

18.07 uur: Aangenomen – Het voorstel voor besluitvorming rond de pioniersplekken is aangenomen.

18.03 uur: Belang – Ds. L.O. Giethoorn, programmamaker IO en adviseur Juridische Zaken, stelt dat het van belang is dat de synode uitspreekt dat pioniersplekken onder dit artikel vallen.

17.59 uur: Duidelijkheid – Dr. Plaisier legt uit waarom dit voorstel in stemming wordt gebracht: „Voor alle duidelijkheid spreekt de synode uit dat een pioniersplek valt onder ordinantie 2-18.” (Zie hieronder voor wat deze ordinantie inhoudt.) Ouderling Flikweert vindt deze stemming overbodig.

17.53 uur: Amendementen – Op dit momenten behandelt de synode of de amendementen in stemming gebracht moeten worden.

17.41 uur: Maatwerk – „We willen ook geen wildgroei krijgen”, vervolgt dr. Plaisier. „Maatwerk moet passen binnen de algemene regelgeving.”

17.37 uur: Ruimte voor pioniersplekken – Scriba dr. Plaisier reageert op de vraag of het bestaande kerkorde-artikel 2.18 toegepast kan worden op pioniersplekken. „We moeten niet het gevoel krijgen dat we met gevaarlijk spel bezig zijn. We vinden allemaal dat de pioniersplekken de ruimte moeten krijgen.”

17.31 uur: Pioniersplekken – De schorsing duurde langer dan gedacht. Synodepreses ds. K. van den Broeke heropent de vergadering. Mr. G. de Jong krijgt het woord: „Het gaat om de vraag hoe kunnen een beleid maken dat op alle pioniersplekken betrekking heeft. We treden niet in de bevoegdheden van de brede moderamina van de classes.” Voorstel is dat ordinantie 2-18 toegepast mag worden op pioniersplekken.

17.05 uur: Onderzoek – De PThU gaat een onderzoek starten naar de verhouding tussen gemeenten en pioniersplekken. Hiervoor gaan twee aio’s aan de slag. Een korte schorsing volgt.

17.04 uur: Snel – Prof. dr. Henk de Roest, adviseur namens de Protestantse Theologische Universiteit (PThU), noemt het bijzonder dat er in zes jaar tijd gezocht is naar kerkordelijke ruimte om de pioniersplekken mogelijk te maken.

16.58 uur: Roeping – Zie de pioniers vanwege hun roeping ook als ambtsdragers, stelt ds. Boon voor.

16.55 uur: Pionieren begon bij Luther – Synodeleden krijgen de gelegenheid te reageren op de voorgestelde amendementen. Ds. W. J. H. Boon (evangelisch-luthers uit Duitsland) stelt dat pionieren begon bij Maarten Luther.

16.48 uur: Grootstedelijke gebieden – Ouderling G. J. Zuurmond (Vlaardingen) licht zijn amendement toe. Hij wil de classes niet bevoegd stellen om hen in grootstedelijke gebieden een (wijk)gemeente aan te merken als „in bijzondere missionaire, diaconale en pastorale omstandigheden”.

16.41 uur: Aanpassing – Aan aanpassing van de huidige regelgeving van de kerk valt niet te ontkomen, aldus dr. De Reuver.

16.37 uur: Abraham en Fillipus – Dr. R. de Reuver van de Generale Raad van Advies reageert nu op het voorstel tot aanpassing van ordinantie 2-18. „De uitdaging waar onze samenleving ons voor stelt is een missionaire uitdaging.” Hij verwijst naar de Bijbelse geschiedenis van Abraham en Fillipus, waarin de Heilige Geest een eigen weg ging „buiten onze kerkordelijke grenzen om.”

16.28 uur: Voorstel aanpassing ord. 2-18 – Mr. G. de Jong, adviseur Kerkorde, legt uit wat het voorstel tot aanpassing van Ordinantie 2-18 (Pioniersplekken) inhoudt. Het voorstel aan de synode is te besluiten dat het volgende mogelijk wordt (zoals verwoord in het voorstel): „Een pioniersplek functioneert als onderdeel van een (wijk)gemeente in bijzondere missionaire, diaconale en pastorale omstandigheden of is zelf zo’n missionaire (wijk)gemeente; zodat de pionier ambtsdrager kan zijn van de (wijk)kerkenraad en op grond hiervan ambtswerkzaamheden van een predikant kan verrichten, waaronder het voorgaan in de kerkdiensten en de bediening van de sacramenten, een en ander onder supervisie van een daartoe aangewezen predikant; de behandelende instantie kan aanvullende maatregelen treffen zoals dat de leden van de pioniersplek kunnen deelnemen aan het Heilig Avondmaal – volgens de regels die daarvoor gelden binnen de pioniersplek.”

16.23 uur: Waarborgen – Vellekoop stelt voor te waarborgen dat de pioniersplek verbonden is aan de lokale gemeente, onder supervisie staat van een predikant, met een positief advies van Missionair Werk en Kerkgroei of de IZB. Verder moet er voldaan worden aan eisen voor geschiktheid.

16.17 uur: Pionieren – Belangrijke vraag voor de synode is wat de aard van de pioniersplekken moet zijn. Mogen missionair werkers de sacramenten bedienen bijvoorbeeld? Vaak is een pioniersplek nu onderdeel van een (wijk)gemeente en is de predikant van deze (wijk)gemeente ook voorganger van de pioniersplek. In de praktijk werkt dit vaak bevreemdend, omdat een missionair werker (/pionier) meer binding heeft met de mensen die bij de pioniersplek betrokken zijn.

16.15 uur: Buiten de gebaande paden – Martijn Vellekoop, coördinator van de pioniersplekken, vertelt over de vele soorten projecten, zowel in de stad als op het platteland. „Deze geloofsgemeenschapjes treden buiten de gebaande paden. En dat wilden we ook. Anders zou het geen wezenlijke vernieuwing zijn.”

16.05 uur: Heilig Vuur – Ds. Van Ark laat een filmpje zien van het project ”Heilig Vuur” in Amsterdam.

16.00 uur: Pioniersplekken – De vergadering begint weer. Ds. H. van Ark, programmamaker Missionair Werk en Kerkgroei, neemt het woord om te vertellen hoe het ermee voorstaat. Doel van de Protestantse Kerk is om 100 pioniersplekken te realiseren. Eind dit jaar zullen er 25 plekken zijn geïnitieerd, aldus ds. Van Ark.

15.38 uur: Foto en pauze – De vergadering pauzeert en gaat met elkaar op de foto voor congrescentrum De Werelt in Lunteren waar zij vergadert.

15.36 uur: Aangenomen – Het besluitsvoorstel rond de zeven brieven inzake het ambt is unaniem aangenomen door de synode. Applaus volgt.

15.29 uur: Tegenvoorstel – Het tegenvoorstel „De generale synode besluit om de brief aan de bisschoppenconferentie niet te verzenden”, is met 9 stemmen voor verworpen.

15.20 uur: Brief aan de bisschoppen – Ouderling-kerkrentmeester De Bruin (classis Hoogeveen) wil de zesde brief aan de bisschoppenconferentie apart in stemming brengen, zodat hij van harte kan instemmen met brief 1 tot 5 en 7. Dit kan echter technisch niet, stelt de scriba. Er moet dan een tegenvoorstel worden ingediend. De Bruin dient vervolgens met twee ondertekenaar een tegenvoorstel in.

15.17 uur: Brieven versturen – De scriba neemt na de schorsing weer het woord. Zeven brieven inzake het ambt worden afzonderlijk verstuurd aan de respectievelijke adressanten. Dit betekent dat de brieven dus niet als één verzameling worden verzonden.

De zeven brieven worden ook aan andere kerken voorgelegd, stelt het moderamen nu voor.

14.59 uur: Schorsing – De vergadering wordt geschorst, zodat het moderamen bepaalde formuleringen in de besluitvorming kan aanpassen.

14.55 uur: Brief aan bisschoppen – Synodeleden reageren op de indieners van amendementen en op de scriba. Vanwege de uitspraken van bisschop Eijk stelt ouderling-kerkrentmeester C. P. de Bruijn de brief aan de bisschoppenconferentie in stemming te brengen. Het is de vraag of de synode dit amendement in stemming wil laten brengen.

Omdat de brief aandacht zou krijgen in de media, heeft dr. Plaisier de bisschoppenconferentie „fatsoenshalve” de brief al gestuurd naar hen.

14.52 uur: Amendementen – De scriba zegt toe dat vragen en knelpunten extra naar voren komen en dat er expliciete vragen aan de brieven worden toegevoegd. Hij doet dit nadat de indieners van amendementen het woord hebben gevoerd.

14.36 uur: Gesprek – „Laat het niet aan ons liggen om het oecumenische gesprek aan te gaan.”

14.35 uur: Ambtsvisie – Ambtsvisie wordt teveel belast als je het over eucharistie/avondmaal gaat hebben, stelt de scriba. Hij heeft dit onderwerp in de brief daarom niet uitvoerig behandeld.

14.35 uur: Oecumene – De zesde brief is gericht aan de rooms-katholieke bisschoppenconferentie. Hierop had de synode veel kritiek. Volgens dr. Plaisier kun je niet buiten de oecumenische setting om bij het spreken over de ambten.

14.32 uur: Vergadercultuur – In de classis zit vast wel iemand die de classis als vijfde vergadering van de week heeft, stelt dr. Plaisier. Hij stelt daarom de vergadercultuur in de kerk ter discussie. „Hoe kan je een opgetuigd schip lichter maken om het niet tot zinken te brengen?”

14.26 uur: Gemeente – De eerste brief is gericht aan de gemeente. „Laten we ook de neven en nichten van de gemeente in het oog houden, niet alleen de broeders en zusters.”

14.22 uur: Ideaal – „Als we geen ideaal meer hebben, kunnen we beter ophouden met kerkzijn”, zegt dr. Plaisier.

14.15 uur: Matglas - Dr. Plaisier zegt dat de door hem geschreven brieven zijn “als door matglas”. “De opmerkingen die u gemaakt hebt, hebben dingen ook voor mij weer verhelderd.”

14.10 uur: Heropening vergadering - De preses heropent de synodevergadering. Scriba dr. A. J. Plaisier zal nu reageren op alle opmerkingen die er gemaakt zijn over de brieven die hij heeft geschreven over het ambt.

13.10 uur: Lunch - De synodeleden gaan lunchen. Om 14.00 uur wordt de vergadering voortgezet. Dr. A. J. Plaisier zal dan reageren op de vragen uit de synode.

12.56 uur: Groet - Dr. Bünker, secretaris generaal van de Gemeinschaft Evangelischer Kirchen in Europa (GEKE), is te gast en neemt het woord om de vergadering te groeten. Synode-voorzitter ds. K. van den Broeke heet hem welkom in het Duits. Tot hilariteit van de synodeleden antwoordt dr. Bünker in het Engels.

12.54 uur: Provinciaal - Laten we onszelf niet wegzetten als een provinciaal kerkje in de brief aan de rooms-katholieke bisschoppenconferentie, zegt ds. B.J.J. Boter uit Voorschoten.

12.52 uur: Missionair - Laten we niet teveel verschil maken tussen een missionaire situatie en een ‘gewone’ kerkelijke gemeente, reageert diaken J.A.A. Bas uit Alblasserdam op de zevende brief aan de missionair werker, geschreven door synode-scriba dr. A. J. Plaisier.

12.41 uur: Praktijk van alle dag - Ouderling-kerkrentmeester G. Lunshof uit Venlo: De brief aan de plaatselijke gemeente spreekt niet over de praktijk van elke dag.

12.37 uur: Luthers - Ds. Bohlken vindt de brieven wel erg calvinistisch van toon. Hij stelt dat er vanuit zijn eigen lutherse traditie ook veel te zeggen is over de ambten.

12.36 uur: Verhoudingen - Hoe is de verhouding “gekozen door de gemeente” en “geroepen door God”?, vraagt ds. D. Bohlken uit Tiel zich af. Zijn vraag aan de scriba die de brieven opstelde: Wilt u de classes opheffen?

12.27 uur: Treurig - Diaken A. D. Drost uit Werkendam: “Laten we niet te treurig doen over het ambt.” Hij zegt verder het “hartelijk oneens” te zijn met ds. Pettinga.

12.16 uur: Leeggezogen - “Hoe ga je om met het grote probleem om ambtsdragers te krijgen?”, vraagt ds. T. J. Oldenhuis uit Coevorden zich af. “En heb je als predikant voldoende tijd om jezelf te vullen, hoe word je niet leeggezogen?”

12.08 uur: Vervloekingen van Trente - Ouderling-kerkrentmeester C. P. de Bruin haalt het RD-interview met kardinaal Eijk aan, waarin Eijk stelde dat de vervloekingen van het concilie van Trente onverminderd van kracht zijn.

12.04 uur: Avondmaal - De bisschoppenconferentie heeft gezamenlijke avondmaalsvieringen in de regio rond Monnickendam verboden, aldus ds. Pettinga. Dit is tekenend voor het oecumenische klimaat in ons land, in tegenstelling tot het plaatselijk niveau, stelt hij.

12.00 uur: Weinig vernieuwend - Ds. Pettinga uit Monnickendam werd door teleurstelling bekropen bij het lezen van de brieven, zegt hij. Hij vindt ze weinig vernieuwend en denkt dat de scriba de verlegenheid rond het ambt onvoldoende gepeild heeft. In de brief aan de predikant vindt hij de bemoediging: “Houd vol, hebt goede moed”, erg mager klinken.

11.54 uur: Brieven - Ds. K. van den Broeke, synodepreses, geeft de synode het woord over de zeven brieven over het ambt.

11.52 uur: Oecumene - Ga het gesprek ook aan binnen de binnenlandse oecumene, met de gereformeerde kerken in Nederland, stelt dr. de Reuver voor. “Hopelijk helpt de pastorale toon van de brieven het gesprek te sturen.”

11.50 uur: - Dr. R. de Reuver van de GRA: “Wie kerk zegt, zegt ambt en wie ambt zegt, zegt kerk.” Het gesprek over het ambt raakt aan de fundamenten van het kerkzijn, aldus De Reuver.

11.47 uur: Toelichting - De commissie van rapport licht het onderwerp verder toe.

11.43 uur: Brieven over het ambt - De brieven zijn persoonlijk ondertekend door dr. Plaisier, omdat hij namens de synode spreekt. Het gaat om zeven brieven: aan de gemeente, de kerkenraad, de ouderling en diaken, de predikant, de classis, de rooms-katholieke bisschoppenconferentie en de missionair werker.

11.37 uur: Brieven over het ambt - De synode begint met de bespreking van zeven brieven over het ambt, geschreven door synode-scriba dr. A. J. Plaisier. H. Dane, ambtelijk secretaris van de Generale Raad van Advies (GRA) neemt het woord.

11.34 uur: Afscheid B. van Bokhoven - Scriba dr. A. J. Plaisier spreekt ouderling-kerkrentmeester B. van Bokhoven toe ten afscheid. Van der Klooster neemt zitting in het moderamen.

11.30 uur: Opvallende benoeming aan PThU - Prof. Mechteld Jansen (1960) is benoemd als nieuwe rector magnificus aan de Protestantse Theologische Universiteit (PThU). Ze gaat prof. dr. Gerrit Immink vervangen en is dan tevens raad van bestuur.

11.23 uur: Nieuw moderamenlid - De synode heeft achter gesloten deuren ouderling-kerkrentmeester M. C. van der Klooster uit Dordrecht gekozen als nieuw moderamenlid. Van der Klooster, lid van de hervormde wijkgemeente 2 in Dordrecht, was eerder lid van de synode. De wijkgemeente waar hij toe behoort heeft een Gereformeerde Bondssignatuur. Van der Klooster gaat ouderling-kerkrentmeester B. van Bokhoven vervangen.

11.15 uur: Wereldraad van Kerken - De voorzitter van de Wereldraad van Kerken, dr. Olav Fykse Tveit spreekt de synode toe. Synode-voorzitter ds. K. van den Broeke heet hem welkom. “We zijn ons bewust dat wij als kerk een klein deel van de wereldkerk uitmaken.”

10.40 uur: Liplezen - Overigens meldt de afdeling communicatie van de PKN nu dat er wel beeld van de besloten vergadering wordt uitgezonden, maar geen geluid. Liplezen dus.

10.15 uur: Opening - De voorjaarszitting van de generale synode van de Protestantse Kerk in Nederlan, die vandaag en morgen gehouden wordt in congrescentrum De Werelt in Lunteren, is officieel geopend. De leden zijn nu in besloten zitting (in synodetaal: in comité) bijeen om enkele benoemingen te doen van leden in het synodebestuur (moderamen) en andere kerkelijke organen.

Dossier:

Synodes 2013, 2012 en 2011.