Wie de eerste dag van dit jaarlijkse festijn evalueert, komt tot de conclusie dat het de politieke leiders er vooral om ging brokken te maken. Bewust. Oppositieleiders zochten naar zwakke plekken in de verhoudingen tussen coalitiepartijen en gedoogpartner om daar bressen in te slaan. Nu is dat op zichzelf niet ongewoon, maar gisteren was dat wel heel duidelijk het streefdoel. En dat terwijl het land in brand staat.

Onthutsend daarbij is dat Wilders zelf het voortouw nam. Zijn hele optreden van gisteren was een pogen om de verantwoordelijkheid voor dit kabinetsbeleid bij anderen te leggen. Niet hij maar PvdA-leider Cohen is de gedoger van dit kabinet, zo stelde de PVV-leider al bij het begin van de beraadslagingen.

Zijn partijvrienden zullen ongetwijfeld gegniffeld hebben toen ze deze spitsvondigheid hoorden. Zo werd Cohen, die absoluut niet tegen Wilders is opgewassen, even in de hoek gezet. Ook al probeerde de PvdA-leider zich te verweren, hij stond op achterstand. Voor de regeringspartijen was deze opmerking van Wilders echter een signaal dat de gedoogsteun van de PVV maar betrekkelijk betrouwbaar is. Het grapje heeft dus beslist een kern van waarschuwing in zich.

Na bijna een jaar constateert Wilders blijkbaar dat regeren moeilijker is dan roepen. De achterliggende tijd heeft hij steeds beloofd dat de belangen van Henk en Ingrid goed behartigd zullen worden als de PVV een vinger in de pap krijgt. Vorig jaar stond hij glimmend naast Rutte en Verhagen. Dit kabinet zou het gaan maken.

Inmiddels is Wilders er achter dat de politieke werkelijkheid veel lastiger is dan dat je vanaf de zijlijn kunt beweren. Vanwege de verslechterende economische omstandigheden moeten ingrijpende maatregelen worden genomen die Henk en Ingrid echt in de portemonnee raken. Wilders probeert nu de verantwoordelijkheid daarvoor bij anderen te leggen.

De manier waarop hij dat doet, mag slim worden genoemd. tegelijk is deze ontluisterend. Zowel de aantijgingen aan het adres van andere partijen als de woorden die hij daarbij kiest, getuigen niet van respect en aandacht voor fatsoen. En dat terwijl Wilders meer dan eens hamert op de betekenis van waarden en normen. Er is bij hem een discrepantie tussen hetgeen hij zegt en wat hij doet.

Er zijn in de politieke boodschap van Wilders punten die hij terecht onder kritiek stelt. Zijn waarschuwen voor de risico’s van de multiculturele samen­leving is niet ongegrond. Maar de manier waarop hij dit doet, is vaak onder de maat. Met tamelijk onbeargumenteerde oneliners los je geen problemen op, maar voer je als politicus een toneelstuk op om daar zelf politiek gewin uit te halen. Zoals de PVV-leider dat gisteren deed was een antishow van fatsoen en wellevendheid. Daar is de samenleving niet mee gediend.