„Leuker kunnen we ’t niet maken, wel makkelijker.” Met die slogan timmert de Belastingsdienst al jaren aan de weg. De tijd lijkt echter rijp voor een nieuwe werktitel: „Leuker kunnen we ’t niet maken, wel eerlijker.” Want als de door SGP, CDA en D66 georganiseerde hoorzitting met fiscaal experts woensdag íéts opleverde, dan is het wel dat het huidige belastingstelsel breed als nodeloos ingewikkeld en vooral weinig neutraal wordt beschouwd.
Naast de volstrekt geïndividualiseerde belastinginning is er de laatste jaren een welhaast onontwarbare kluwen aan toeslagen en heffingskortingen opgetuigd, met als belangrijkste doel de participatie van vrouwen op de arbeidsmarkt te stimuleren.
Keerzijde is dat hierdoor het verschil in belastingdruk tussen alleenverdieners (alleenstaanden en kostwinners) en tweeverdieners wel erg ver is opgelopen. Met name gezinnen waar partners ongeveer hetzelfde inkomen verdienen, zijn fiscaal gezien spekkoper. Je zou haast kunnen zeggen dat als morgen ieder gezin daadwerkelijk de fiscaal gezien optimale arbeidsverdeling zou toepassen –daarbij gebruikmakend van de kinderopvangtoeslag– Nederland overmorgen na Griekenland en Ierland het derde euroland is dat noodsteun nodig heeft.
Het is daarom goed dat SGP-Kamerlid Dijkgraaf eind vorig jaar het initiatief nam voor de hoorzitting. De fiscale benadeling van alleenverdieners is nu voor iedereen glashelder. Zelfs voor D66-leider Pechtold, die het vorig jaar nog presteerde om te verkondigen dat traditionele gezinsvormen wel érg veel voordeeltjes genieten.
De samenwerking op dit dossier tussen SGP en D66 is behalve gedurfd daarom ook wel enigzins riskant. Het is geen geheim dat waar de SGP vooral opkomt voor gezinnen met een kostwinner, D66 met name alleenstaanden op het oog heeft. Het zal echter niet eenvoudig zijn beide standpunten in één belastingstelsel te verenigen. Zo lost bijvoorbeeld een splitsingsstelsel wel de problemen op voor de SGP, maar niet voor D66. Een vlaktaks komt wellicht nog het meest in de buurt, maar dat ligt politiek weer erg gevoelig omdat het op zijn minst de indruk wekt dat het breed gedragen principe van ”sterke schouders, zwaarste lasten” wordt losgelaten.
Waar verantwoordelijk staatssecrataris Weekers (VVD) van Financiën de Kamer heeft toegezegd de geconstateerde verschillen tegen het licht te zullen houden, hield zijn voorganger, de huidige minister op het departement: De Jager (CDA!), zich de afgelopen jaren ogenschijnlijk Oost-Indisch doof voor alle kritiek die hem via Kamervragen van SGP en SP bereikte.
Een flinke portie inzet om het belastingstelsel leefvormneutraler te maken misstaat een VVD’er dan ook zeker niet. Want waar hoogleraar staats- en bestuursrecht Teunissen gisteren betoogde „de kriebels te krijgen” van al die prikkels waarmee de staat burgers in een bepaalde richting wil duwen, zou een dergelijke impliciete overheidsdwang ook iedere rechtgeaarde liberaal een gruwel moeten wezen.
Leuker zal belasting betalen voor velen wel nooit worden, maar het geeft geen pas dat de overheid in een rechtsstaat zo fors als nu beïnvloedt hoe mensen hun leven inrichten.
