De Europese regering heeft het gloeilampenverbod uitgevaardigd om consumentenproducten energiezuiniger te maken. Maar consumenten zijn eenzijdig geïnformeerd. Alleen over financiële besparing in combinatie met het milieu is gesproken, en vaak met onjuiste informatie. Lichtkwaliteit speelt geen rol in het besluit. Daardoor ervaren professionele lichtontwerpers het verbod als pure symboolpolitiek.Het milieu en geld sparen is prima. Maar lichtkwaliteit is een aspect dat veel verder gaat dan dat. Gloei- en halogeenlampen zijn lichtbronnen die de kleur van onze leefomgeving perfect laten zien, net als natuurlijk daglicht. Ons eten, kleding en bijvoorbeeld kunst worden goed weergegeven, en voor lezen is het optimaal.

Het geboden alternatief zijn spaarlampen en leds. Maar de meeste mensen vinden dat een spaarlamp geen „gezellig” licht geeft. Dat komt doordat in spaarlampen en led’s natuurlijke lichtkleuren ontbreken.

De spaarlamp wordt al jaren gepropageerd als goed voor het milieu. Maar de consument heeft hem niet grootschalig aanvaard. Een spaarlamp is een klein chemisch fabriekje: met behulp van kwikdamp wordt schadelijk uv-licht opgewekt. Door fosfors in de buis wordt dit omgebogen naar slechts enkele kleuren in het zichtbare spectrum. Elektronica beheert dit proces. Gevaarlijk (chemisch) afval dat in de praktijk slechts voor 25 tot 50 procent wordt gerecycled.

Onrust
Ook in leds wordt het licht op een synthetische manier samengesteld. Er is zeker vertrouwen dat leds nog zullen verbeteren, maar de ontwikkeling is nog niet zover; pas in oktober vindt de eerste publieke test­actie plaats. Dus een verbod op de lamp die men naarstig probeert na te maken is absurd en zeker te vroeg.

Het ontbreken van lichtkleuren is minder erg wanneer die aangevuld worden met daglicht, zoals overdag gebeurt. ’s Avonds missen we die aanvulling, maar krijgen onze hersenen rust bij het ‘natuurlijke’ kunstlicht van gloei- of halogeenlampen. Bij synthetisch licht willen onze hersenen die kleuren aanvullen. Dat geeft onrust, juist op het moment dat we de hectische dag achter ons willen laten.

Van synthetisch licht en licht met veel blauw en uv zijn de gezondheidsaspecten nog niet voldoende bekend. Er zijn mensen die huidziekten of migraine krijgen van spaarlampen. Blauw licht kan slaapstoornissen veroorzaken omdat er geen of te weinig melatonine aangemaakt wordt. Het bioritme raakt verstoord. Dergelijke informatie is bij het grote publiek onbekend.

Bij een verbod moeten er goede alternatieven beschikbaar zijn. Om voldoende vormen van natuurlijk kunstlicht beschikbaar te houden moet de politiek passende maatregelen nemen, voor consument en professional.

De auteur is mede-initiatiefnemer van Human Lights Watch, dat zich inzet voor handhaving van de gloeilamp.