Waarom slaapkwaliteit zo belangrijk is
Een op de drie mensen heeft last van slaapgerelateerde klachten, zoals een zere rug en schouder. En vrouwen hebben meer soorten klachten dan mannen.
Dat zijn enkele opvallende uitkomsten van een grootschalig onderzoek onder 16.000 Nederlanders, waarbij 60.000 nachten zijn geanalyseerd. De resultaten van het onderzoek zijn sinds vrijdag, op de Internationale Dag van de Slaap, in te zien op slaapkenniscentrum.nl. Dit is een nieuw platform waarop experts hun kennis delen over allerlei aspecten van de slaap. Ook kunnen mensen hun slaapkwaliteit bepalen door het invullen van een onlinevragenlijst.
„Er wordt vaak geschreven over slaapproblemen zoals moeite hebben met in- of doorslapen. Maar wij vinden het ook belangrijk om de fysieke kant van de slaap te belichten”, verklaart slaapfysiotherapeut Hidde Hulshof, initiatiefnemer van het SlaapKennisCentrum.
In het onderzoek is gebruikgemaakt van de zogeheten SlaapID-sensor, een apparaatje dat vier zaken meet: ligduur (aantal uren op bed), slaaphouding (op de buik, rug of zij of een tussenvorm), slaapbeweging (hoe vaak iemand draait in bed) en klimaat (temperatuur en luchtvochtigheid onder de dekens). Sommige beddenwinkels bieden klanten de meting standaard aan. Hulshof: „Mijn filosofie is: je kunt iemand pas goed adviseren als je zijn of haar slaapgedrag kent. Als iemand bijvoorbeeld rugklachten heeft bij het opstaan, is het verstandig om eerst metingen te doen.”
Huisstofmijt
De beste slaaphouding is volgens Hulshof op de rug of de zij. „Buikslapen is het meest belastend voor de onderrug en de nek. Dit komt door de rotatie in de wervelkolom en het kan spanning geven op spieren en gewrichten.” Toch slaapt 10 procent van de Nederlanders op de buik. Vaak zonder dat te weten. „De perceptie kan anders zijn dan wat we meten. Iemand denkt bijvoorbeeld zijslaper te zijn, omdat hij op zijn zij in slaap valt. De metingen laten intussen zien dat hij de rest van de nacht op zijn buik ligt.” Welke houding iemand ’s nachts aanneemt, bepaalt volgens de slaapexpert de juiste keuze van een matras of kussen.
Slaapgerelateerde klachten kunnen in veel gevallen worden verminderd of verholpen, stelt Hulshof. Hij wijst op een studie die hij samen met de Vrije Universiteit Amsterdam uitvoerde. Mensen met lage rugpijn en een sterke voorkeur voor zijslapen kregen een aanpassing in hun matras of kussen. De aanpassing leidde volgens Hulshof tot een vermindering van rugklachten en een beter slaapcomfort.
Het klimaat in bed is volgens Hulshof een onderschatte factor. „Ik verbaas me wel over de pieken en dalen in de luchtvochtigheid die we meten. Optimaal is 40 tot 60 procent luchtvochtigheid. Maar soms gaat die wel richting de 90 procent. Wij onderzoeken nu welke impact dat heeft op allergieën, huisstofmijt en uiteindelijk ook op iemands slaapkwaliteit.”
Vrouwen liggen gemiddeld een kwartier langer op bed dan mannen
Lockdowns
Het onderzoek leverde nog een aantal opvallende weetjes op, die Hulshof niet altijd goed kan verklaren. Zo brengen Brabanders de minste tijd door in bed. Inwoners van Friesland en Flevoland liggen gemiddeld genomen juist het langst in bed. Gemiddeld is acht uur per nacht.
Vrouwen blijken gemiddeld een kwartier langer in bed te liggen dan mannen. Vooral jonge vrouwen, tussen de twaalf en negentien jaar, zijn verknocht aan hun bed. Ook de periode in het jaar maakt uit: in de wintermaanden liggen mensen gemiddeld 13 minuten per nacht langer in bed dan gedurende de zomer.
Opvallend is dat mensen tijdens de coronalockdowns minder lang in bed lagen dan in dezelfde periode in andere jaren. „Mogelijk waren mensen minder fysiek belast of angstiger”, oppert Hulshof.
