Ineens was daar de arrestatie van Rodrigo Duterte, de oud-president van de Filipijnen. Begin deze week werd hij opgepakt op het vliegveld van Manilla. Duterte voerde tijdens zijn bewind, dat duurde van 2016 tot 2022, een meedogenloze „oorlog tegen drugs”. Met keiharde politieacties joeg hij op drugsdealers en gebruikers. Daarbij werden standrechtelijke executies niet geschuwd. Duizenden mensen kwamen om.

Het Internationaal Strafhof (ICC) begon al in 2018 een onderzoek tegen Duterte, vanwege verdenkingen van misdaden tegen de menselijkheid. Met als resultaat dat de oud-president op verzoek van het hof werd aangehouden en inmiddels achter slot en grendel zit in de VN-gevangenis in Scheveningen.

Het strafhof is niet onomstreden. Op dit moment erkennen ruim honderd landen de legitimiteit van het hof, maar nogal wat andere landen doen dat niet. Onder meer Rusland, Israël, Sudan, China, Iran en de Verenigde Staten weigeren medewerking aan het Strafhof. Ook de Filipijnen haalde in reactie op het onderzoek naar Duterte in 2019 zijn handtekening weg onder het Statuut van Rome, het verdrag dat ten grondslag ligt aan de oprichting van het ICC.

Het arrestatiebevel tegen de Israëlische premier Netanyahu is slecht gevallen

Veelgehoord is de kritiek dat het hof misdaden begaan door westerse daders niet of nauwelijks aanpakt; veel van de aanklachten en veroordelingen richten zich inderdaad op Afrikanen. Het leidde inmiddels tot de uittreding van diverse Afrikaanse landen. Ook het arrestatiebevel van het strafhof tegen de Israëlische premier Netanyahu en zijn toenmalige minister van Defensie Gallant is slecht gevallen, niet in de laatste plaats in de Verenigde Staten. President Trump kondigde hierom recent nog per decreet sancties aan tegen medewerkers van het ICC, sancties die overigens ook al door de regering-Biden waren voorzegd.

Het is bijna onvermijdelijk dat het strafhof met arrestatiebevelen tegen leiders als Netanyahu en ook de Russische president Poetin mikpunt is geworden van kritiek, afkeuring en tegenwerking. Dat doet de status en het mandaat van het ICC geen goed. De teleurstellende resultaten in zaken die het hof sinds zijn oprichting behandelde, dragen daar evenmin aan bij. In dat licht kan het proces tegen Duterte weer een opsteker zijn.

Want ondanks alle kritiek blijft staan dat het ICC op zichzelf een waardevol instituut is. Daar waar het nationale recht niet meer functioneert, daar waar plegers van gruwelijke misdaden vrijuit dreigen te gaan, is het uitermate belangrijk dat er een internationaal hof is dat wél in actie komt. Dat daadwerkelijk recht spreekt en slachtoffers erkenning geeft.