In de pauze kwamen we onder het genot van een drankje te spreken over Kohlbrugge. Dat kwam zo. We hadden het over amplitude in karakters. Je kunt gelijkmatig van karakter zijn en dus weinig uitschieters omhoog en omlaag hebben. Of je bent iemand met meer amplitude en een intense beleving, zowel van de diepte als van de hoogte.

Is de preek ook gericht op mensen die gebutst en gekweld, verwond en uitgeput zijn?

In die context herinnerde ik me een citaat van Kohlbrugge. Een RD-lezer had het me de week ervoor toegestuurd naar aanleiding van een column. „Wie tot de troon der genade gaat, die komt niet terug, of hij zingt: Welzalig hij, wiens zonden zijn vergeven...”

In het verlengde hiervan spraken wij over de prediking. Zijn die jubel en die verwondering daarin te horen? In hoeverre hebben de preken waarnaar we luisteren amplitude? Gaan ze zowel de diepte als de hoogte in, in een machtig loflied op de grootheid van de genade van God?

De diepte in: dat kan gaan over onze verlorenheid en schuld. Je bent slechter dan je ooit kunt bedenken, schreef Tim Keller, en zo is het ook. Je bent ook oneindig meer geliefd door God dan je je ooit kunt voorstellen, zegt hij er dan bij. Juist in deze lijdenstijd is dat iets om weer bij stil te staan: zo diep gezonken, zo ver afgedwaald ben ik, dat de Heere Jezus zo diep moest gaan in Zijn lijden om verzoening tot stand te brengen. Maar zo groot is ook Gods liefde, dat Hij Zijn enige Zoon gegeven heeft als offer voor de schuld.

Er is ook andere diepte: de diepte van leed en pijn, van angst en verdriet, van somberheid en wanhoop. Komt die menselijke gebrokenheid ook aan de orde? Is de preek ook gericht op mensen die gebutst en gekweld, verwond en uitgeput zijn? Beseffen predikers hoe groot de opgave soms is om in de kerk te komen, hoeveel psychische obstakels je soms te overwinnen hebt, waardoor je hunkert naar een woord van bemoediging en gekend wilt worden in de diepte van je lijden? Of lijken er uitsluitend mensen met keurig aangeharkte levens in de kerk te zitten, die slechts van hun zonden verlost moeten worden?

Eerlijk gezegd waren wij niet onverdeeld positief, al willen we zeker niet generaliserend zijn. Maar sommige preken kunnen kabbelend zijn, voorspelbaar ook, of juist beschouwend, als een soort les. In plaats van dat ze je meenemen van de diepte naar de hoogte en het heil in Christus present stellen, waardoor je hart door de werking van de Heilige Geest amen zegt en je ervaart dat God je ziel in de prediking lieflijk omhelst en je vergeving en verlossing, genezing en bevrijding schenkt (Jesaja 38:16-17). Sommige preken kunnen wel wat meer amplitude gebruiken. Niet als retorisch trucje, maar als levende werkelijkheid. Vorm en inhoud hangen immers nauw met elkaar samen.

Nu zijn de meesten van ons geen predikers. De vraag blijft echter staan met welke amplitude wij in de klas, in het gezin, in het jeugdwerk, met dierbaren of in welke kring dan ook spreken over het Evangelie. „Wanneer hoor je mensen goed spreken van de Heere Jezus?” vroeg een jongen mij onlangs. Hij worstelt met verdriet en wanhoop omdat God zwart is voor hem. Gaan we samen de diepte én de hoogte in? Is er ruimte voor ontzetting, voor verwondering, voor dankbaarheid, voor uitbundigheid? Je karakter en je psychische gesteldheid doen hier uiteraard in mee. Maar laten we elkaar, hoe onze situatie ook is, meenemen en samen met vrijmoedigheid naderen tot de troon der genade. Vanwege Jezus, de grote Hogepriester Die alles volbracht heeft, zullen we op Gods tijd geholpen worden (Hebreeën 4:14-16) en zingend terugkeren.

De auteur is rector van het Kennisinstituut christelijke ggz, onderdeel van Eleos en De Hoop ggz, en hoogleraar klinische godsdienstpsychologie aan de Vrije Universiteit.