”Hoofd, schouders, knie en teen” tijdens de les: zo krijg je leerlingen in beweging
Een voetbaltoernooi in de pauze, extra sportles na schooltijd of ”hoofd, schouders, knie en teen” tijdens een lesje spelling: er zijn talloze manieren waarop scholen hun leerlingen kunnen verleiden tot meer beweging.

Dat is de boodschap die de Koninklijke Vereniging voor Lichamelijke Opvoeding (KVLO) woensdag heeft overgebracht op een landelijke inspiratiedag voor ”beweegrijk” onderwijs. De vereniging reikte ook de Beweegrijke School Award uit aan de vmbo-locatie Oude Bossche Baan van het Stedelijk College Eindhoven. De prijs is bestemd voor de school die er het beste in slaagt leerlingen een „beweegrijke, inspirerende en actieve leeromgeving” te bieden.
Middelbare scholieren kunnen meer beweging goed gebruiken. Jongeren tussen de 12 en 17 jaar oud brengen gemiddeld ruim tien uur per dag zittend door, blijkt uit onderzoek. Aan de bewegingsrichtlijn, minimaal een uur per dag matig tot intensief bewegen, voldoet maar 39 procent.
„Zitten is de norm geworden”, zegt Nathalie Termorshuizen. Ze is, naast gymdocent, projectleider bij de KVLO en organiseert de inspiratiedag. „We willen scholen op een laagdrempelige manier laten zien wat ze kunnen doen om leerlingen in beweging te krijgen.”

Onlangs bezocht Termorshuizen de vijf scholen die genomineerd waren voor de Beweegrijke School Award. Vooral het verschil in aanpak viel haar op.
„Het is echt maatwerk. De ene school zorgt dat er iedere pauze een sportactiviteit te doen is. Tijdens mijn bezoek konden leerlingen zelfs ijshockeyen op een tijdelijke ijsbaan in de aula. Een andere school heeft van het plein een aantrekkelijke plek gemaakt, waar ook buiten schooltijden gesport kan worden.”
De gemene deler van de genomineerde scholen: bewegen blijft er niet beperkt tot de gymles. Leerlingen worden verleid om voor, tijdens én na de schooldag te bewegen. Al blijken maar weinig pubers vroeg uit de veren te komen voor een sportactiviteit voorafgaand aan de les, geeft Termorshuizen lachend toe. „Dat lukt op de basisschool beter.”
Concentratie
Scholen die laagdrempelig willen starten met het stimuleren van beweging, raadt ze aan om te beginnen bij een sportieve invulling van de pauzes. Dat hoeft geen extra werk voor leraren te betekenen: „Op veel scholen werken ze al met een surveillancerooster. Als je toch op het schoolplein bent, kun je net zo goed een spel doen met de leerlingen.”
Maar ook tijdens de gewone lessen kan het stilzitten doorbroken worden. „Doe eens ”hoofd, schouders, knie en teen” tijdens een lesje spelling. Zo’n beweegtussendoortje tijdens de les is een win-winsituatie: leerlingen bewegen én hun concentratie krijgt een boost.”
Er bestaat niet zoiets als een perfecte beweegrijke schooldag, benadrukt Termorshuizen. „Elke school moet op zoek naar wat bij haar leerlingen past. De gymdocent is bij uitstek degene die hierbij aanjager kan zijn.”