De periode rond de jaarwisseling is voor mij bij uitstek zo’n periode. Alles waarvoor gewoonlijk weinig ruimte is, kan en mag. Komt er midden op de dag iemand binnenvallen die je al veel te lang niet hebt gesproken? Gezellig! Bakkie koffie? Breekt de zon door na dagen van regen en somberte? Kijk toch hoe mooi, laten we de wandeling gaan maken die al zo lang op een geschikt moment wacht. De rommelkamer opruimen kan morgen ook. Aan het einde van het oliebollen bakken met de hele familie –bij een broer in de schuur, in de grote weckpan van oma op de gasbrander van pa– bedenken dat je met de nog warme olie en wat creativiteit prima een avondmaaltijd kunt bereiden voor iedereen die zin heeft. Geluksgevoel, dat is het woord dat het best past bij de beleving van dit soort momenten!

Of, ook zo’n ultiem moment van genieten, heerlijk snuffelen in een boekenwinkel. Bladeren door boeken waarvan je het bestaan niet kende. Te hooi en te gras een alinea lezen, en op het moment dat je naar huis wilt verrast ontdekken dat er veel meer tijd verstreken is dan je doorhad.

Zo stuitte ik op het boek ”Tijd tekort | tijd genoeg. Ontrafel je strijd met de tijd en leer om tijd genoeg te hebben” van Margriet Sitskoorn. Ze schrijft daarin dat tijd niet alleen door de klok wordt bepaald („kloktijd”), maar dat gebeurtenissen ook tijd kunnen markeren („gebeurtenistijd”).

Kloktijd duidt op het mechanisme dat de klok bepaalt wat je doet. Op vaste momenten in afgebakende tijdsblokken word je geacht te doen wat bij je taak, rol of verantwoordelijkheden hoort. Of dat nu als moeder in het gezin is, als scholier op school, als werknemer in een organisatie of als zelfstandige met een eigen bedrijf. Het werk moet klaar zijn binnen een bepaalde tijd, want er moet meer gedaan worden.

Bij gebeurtenistijd laat je je primair bepalen door de beleving dat het genoeg is. Je werkt tot het klaar is, wandelt tot je moe wordt, gaat naar huis als de gesprekken opdrogen of legt je boek weg omdat je genoeg gelezen hebt.

Het boek laat zien hoe het brein werkt als het gaat om tijdsbeleving. De kunst is om te leren hoe je invloed op je beleving van tijd kunt hebben en ook in kloktijd de gelukservaring van gebeurtenistijd kunt beleven of in gebeurtenistijd ook het prettige houvast kunt ervaren van de kaders die kloktijd biedt. Geven de momenten waarin de gebeurtenis bepalend is voor de tijd die eraan besteed wordt zo’n gevoel van geluk omdat er in het leven van alledag te strak op de klok wordt geleefd? Is het ook mogelijk om je in het dagelijkse leven, ook als de klok de tijd begrenst, meer te richten op de gebeurtenis en de rijkdom die dat in zich heeft?

We leven in een maatschappij die gericht is op snelle, efficiënte prestatie in plaats van op relatie. Maar een mens gedijt het meest in het contact met anderen, dat het best tot zijn recht komt in gebeurtenistijd. Zou het daarom zijn dat tijd besteden aan het helpen van anderen, je daarna het gevoel geeft meer tijd te hebben, zoals Sitskoorn in een van haar tips beschrijft? Dan is het meer dan tijd om in dit nieuwe jaar tijd te investeren in het helpen van anderen en te genieten van de beleving van de tijdswinst die je dat oplevert.

De auteur is universitair hoofddocent verpleegkunde in het Leids Universitair Medisch Centrum.