Het is vandaag Hervormingsdag. We gedenken die dag natuurlijk in de eerste plaats het werk van God in de geschiedenis van Europa. Toch is deze dag ook een beetje de dag van Luther.

Vaak gaat het op deze dag over de theologische doorbraak bij Luther. Maar er is ook een andere kant aan de kritiek van de Augustijner monnik uit Erfurt. Eigenlijk begon Luther met het uiten van zijn zorgen over de maatschappelijke gevolgen van de heersende roomse leer. Geldklopperij met de aflaatverkoop, het machtsmisbruik van paus en kerk, werelds gedrag van de geestelijkheid, enzovoort.

Luther tekende ook protest aan tegen de heersende visie op het huwelijk. Het huwelijk was volgens hem niet een lage geestelijke staat, maar juist een hoge roeping. Het was geen noodoplossing om onze menselijke lusten in goede banen te leiden. De intimiteit tussen man en vrouw was niet uitsluitend ter verwekking van nageslacht. Je mocht er ook van genieten. En in al die zegeningen konden ook de geestelijken delen. Dat Luther in 1525 met de uitgetreden non Katharina von Bora in het huwelijk trad, sloeg in als een bom.

Ongemakkelijk

In een nieuw boekje over het huwelijk van Niilo en Päivi Räsänen breken zij de lans voor de klassieke visie op het huwelijk. Ze komen op voor Gods Woord. Bescheiden maar beslist. De Bijbel is immers ondubbelzinnig duidelijk over het huwelijk. Op het ongemakkelijke af.

Het echtpaar staat in de lutherse traditie. Voor Luther was het huwelijk tussen Christus en de christen het ultieme beeld voor de rechtvaardiging van de goddeloze. In lijn daarmee benaderen zij het huwelijk vanuit twee boeken: de Bijbel en de schepping. Dat is voor gereformeerden heel herkenbaar. De Bijbel gaat uiteraard voorop, maar artikel twee van de Nederlandse Geloofsbelijdenis bezingt poëtisch dat de schepping een mooi boek is waarin de schepselen als letters zijn. Wie de letters van het huwelijk goed bekijkt leest duidelijk het woord liefde.

Experimentje?

Aan de twee boeken zou ik toch een boek willen toevoegen: het boek van de geschiedenis. Al 2000 jaar hebben kerken een unaniem standpunt over het huwelijk. Pas heel recent hebben enkele protestantse kerken zich losgemaakt van de gemeenschappelijke traditie van het christendom. Hoewel bepaalde vormen van homofiele relaties al sinds de oudheid bestaan, is het homohuwelijk zelf iets van de laatste decennia. Als eerste land ter wereld erkende Nederland in 2000 huwelijken van mensen van hetzelfde geslacht. De Verenigde Staten volgden bijvoorbeeld in 2015. Kortom, in het licht van de geschiedenis is het loslaten van het klassieke huwelijk tussen man en vrouw eigenlijk niet meer dan een experimentje.

Maar dat huwelijksexperiment is wel een experiment met grote gevolgen! Het huwelijk is namelijk helemaal toegesneden op de aard van de mens. Het is gericht op exclusieve aandacht en liefde. Het beoogt een duurzame relatie, die steun biedt in voor- en tegenspoed. Mannen en vrouwen vullen elkaar aan met hun verschillen. Het is de natuurlijke basis voor de voortgang van het menselijk geslacht.

Niet normaal

Het ondergraven van het klassieke huwelijk heeft daarom ontwrichtende gevolgen voor de samenleving. Dat is geen spruitjeslucht van de SGP, maar een realiteit die uit stapels onderzoeken blijkt. Therapeuten weten wat het psychologische effect van een scheiding is: het is net als het kraken van de wortels als je een gewortelde plant uit de grond trekt. Werkgevers zien na een scheiding vaak het verzuim stijgen. Scholen zien de resultaten van kinderen na een scheiding vaak verslechteren. Jeugdbeschermers weten uit bittere ervaring dat het aantal conflicten zal toenemen als het huwelijk ruimte gaat bieden aan meer dan twee ouders.

Christenen mogen geen ongepaste romantiek over het huwelijk voeden. Want ook daarbinnen is veel gebrokenheid en kwaad. Christenen moeten wel strijden tegen een kwalijke relativering van het belang van het huwelijk. We moeten ons soms met pijn neerleggen bij de realiteit van een echtscheiding, maar we zouden het als samenleving niet normaal moeten vinden dat gehuwden uit elkaar gaan. Onze liefde strekt zich uit tot alle mensen, maar de huwelijksliefde moet zich echt tot twee mensen beperken. En het is belangrijk dat jonge mensen weten dat het echt niet om het even is of zij een huwelijk of een zakelijk partnerschap aangaan. Met je jawoord geef je jezelf volledig, voor de rest van je leven, aan de ander en sta je open voor de kinderzegen.

Het is zorgelijk dat in kerk en politiek steeds nieuwe geluiden klinken die het klassieke huwelijk verder ondermijnen. De individuele vrijheid wordt inmiddels zelfs zo fanatiek doorgedreven dat liberalen pleiten voor wat velen vroeger beschouwden als barbaarse culturele praktijken, zoals polygamie.

Laten we daarom deze Hervormingsdag aangrijpen om Luthers hoge visie op het huwelijk te bevorderen. Te beginnen bij onszelf. Elkaar liefhebben zoals Christus de gemeente liefgehad heeft en Zichzelf voor haar heeft overgegeven (Efeze 5:25). Vervolgens naar de samenleving. In bewogenheid als er sprake is van gebrokenheid en pijn in het huwelijk. In helderheid als men het huwelijk minacht.

De auteur is Tweede Kamerlid voor de SGP.