Paas bracht het treffend onder woorden, in zijn laatste bericht op X (voorheen bekend als Twitter). „Je raakt verwikkeld in discussies waar je in het dagelijks leven geen seconde aan zou besteden.” Altijd weer de vruchteloze pogingen om tot een zinnig gesprek te komen, de hatelijke reacties, de scheldwoorden; Paas was het zat en verwijderde afgelopen weekeinde zijn account.

Niet veel later werd de theoloog gevolgd door hoogleraar geschiedenis Beatrice de Graaf, eveneens een prominente persoonlijkheid op het sociale netwerk. „Mijn geest verschrompelt hier”, zo gaf ze te kennen.

Het sociale netwerk X, groot geworden onder de naam Twitter, was ooit een belangrijk platform voor journalisten, politici en opiniemakers. Toegegeven, het waren vooral mensen uit deze beroepsgroepen die er actief waren, maar dat leidde niet zelden tot interessante, soms felle of vermakelijke discussies. Ook als nieuwsbron bewees Twitter zijn waarde. Belangrijke nieuwsgebeurtenissen werden er nogal eens als eerste gemeld, vaak door ooggetuigen. Daarmee groeide de populariteit van het platform snel.

Die aantrekkingskracht had echter ook een keerzijde. Het aantal anonieme gebruikers explodeerde, extreme standpunten vonden een gewillig podium. Zo ontstond een grote onderstroom van haatberichten en nepnieuws.

Nadat techbaas Elon Musk het platform in 2022 overnam, ontsloeg hij tal van moderatoren, werknemers die het netwerk ‘schoon’ moesten houden. Musk nam meer omstreden maatregelen, naar eigen zeggen om absolute vrijheid van meningsuiting te borgen. Het leidde tot een onguur klimaat, waarin racisme, discriminatie, geweld en porno volop naar de oppervlakte komen.

Wie nu X opent, krijgt direct ongevraagd allerlei filmpjes te zien die openlijk racistisch of gewelddadig zijn. En wie probeert een redelijk gesprek te voeren of een standpunt onder woorden te brengen, kan rekenen op een stroom aan hatelijke reacties. Goed te begrijpen dus, dat mensen als Paas en De Graaf het sociale netwerk de rug toekeren.

Natuurlijk is het jammer dat mensen die een inhoudelijk waardevolle bijdrage leveren aan het publieke debat zich niet meer laten horen. Maar X is allang niet meer het invloedrijke platform dat het ooit was. Als sociaal netwerk is X nauwelijks nog relevant. Van alle sociale media is X in Nederland bovendien een van de kleinere; voor Paas, De Graaf en hun volgers zijn er –met bijvoorbeeld een platform als LinkedIn– goede alternatieven.

Het zou goed zijn als meer mensen X in navolging van Paas en De Graaf de rug zouden toekeren. Gebruikers van het platform zouden toch op zijn minst moeten overwegen of ze zich nog langer willen blootstellen aan alle narigheid. Daarvoor is de schaarse tijd te kostbaar.