Wie zit er nog te wachten op dikke dogmatische pillen? Mensen genoeg, denken ze bij Stichting Gereformeerd Erfgoed (SGE), als je ze maar behapbaar aanbiedt. Dat is precies wat haar website gereformeerdedogmatiek.nl beoogt.
Op de website, die sinds enkele weken in de lucht is, staan honderden kernwoorden uit de geloofsleer, zoals almacht, bekering en christelijke vrijheid. Wie erop klikt, kan vervolgens kiezen uit welke dogmatiek hij over dat thema wil lezen. Dan kom je bij de desbetreffende paragraaf terecht in een onlineversie van het gekozen boek. Een tekstvergelijker maakt het mogelijk om meerdere dogmatieken naast elkaar weer te geven.
Drie dogmatische standaardwerken staan inmiddels op de site: de onder theologen bekende ”Synopsis Purioris Theologiae” (”Overzicht van de zuiverste theologie”) uit 1625, geschreven door vier gereformeerde hoogleraren, de omvangrijke ”Theoretisch-praktische godgeleerdheid” van Petrus van Mastricht (1630-1706) en het ”Handboek Dogmatiek” van Johannes à Marck (1656-1731).
Het is de bedoeling dat over een halfjaar ook de ”Institutie” van Johannes Calvijn (1509-1564) in de vertaling van A. Sizoo aan de website is toegevoegd, vertelt Ton Roukens, secretaris van SGE. Later volgen de ”Gereformeerde Dogmatiek” van prof. Herman Bavinck (1854-1921) en het ”Leerboek van de geloofsleer” van ds. H.E. Gravemeijer (1813-1890).
Om het project toe te lichten is Roukens afgereisd naar de splinternieuwe pastorie van ds. A. Schot uit Nunspeet, voorzitter van SGE. Ook Rianne van de Kolk-Wernsen uit Lunteren, die als vrijwilligster veel praktisch werk verzette, is aangeschoven.
„Een dogmatiek lees je niet als een boek; je zoekt het onderwerp op dat je nodig hebt” - Ds. A. Schot, predikant en voorzitter Stichting Gereformeerd Erfgoed
Hoe ontstond het idee voor het onlineplatform gereformeerde dogmatiek?
Ds. Schot: „SGE houdt zich al jaren bezig met het uitgeven van oude werken, waaronder dogmatische boeken. We vroegen ons vanaf het begin af hoe we die voor meer mensen toegankelijk konden maken, bijvoorbeeld online.”
Roukens: „Maar als je de boeken alleen maar digitaal plaatst, moeten mensen ze nog helemaal lezen. Door ze nu doorzoekbaar te maken op thema, willen we de drempel verlagen. Overigens bevelen we het lezen van het fysieke boek wel aan.”
Ds. Schot: „Een dogmatiek lees je doorgaans niet als een boek. Het is te vergelijken met een telefoonboek: je zoekt het onderwerp op dat je nodig hebt.”
Waarom is dogmatiek belangrijk?
Ds. Schot: „Op catechisatie vergelijk ik het altijd met een lichaam: dat bestaat uit vlees en botten. De dogmatiek is als het skelet, het geeft structuur. Er moet meer zijn; alleen een skelet is niet aantrekkelijk. Bovendien: de lijn tussen dogmatiek en bevinding is kort, dat zie je bijvoorbeeld in de Heidelbergse Catechismus.”
Welk gat vult de website op?
Roukens: „Er worden online tegenwoordig allerlei opvattingen geventileerd. Dat schept verwarring, zeker onder jongeren. De antwoorden op hun vragen kunnen ze terugvinden in dogmatische werken. Door onze website kun je daar nu makkelijker in zoeken.
Uiteindelijk moet alles onderbouwd worden vanuit Gods Woord. Daarom hebben we van de Gereformeerde Bijbelstichting de tekst van de Statenvertaling gekregen. Als je met je cursor op een tekstverwijzing staat, licht de bijbehorende Bijbeltekst op.”
Van de Kolk: „Stel, een docent krijgt een vraag over een onderwerp. Die kan onze website dan op het scherm zetten om met de klas naar antwoorden te zoeken. Ook voor jongeren is de site geschikt. Een fysiek boek aanschaffen kan voor hen een drempel zijn.”
Er moest vermoedelijk heel wat werk verzet worden.
Van de Kolk: „We hebben de boeken qua structuur vergeleken. We wilden een beheersysteem achter de website krijgen waar al die boeken in pasten. Het opzetten daarvan hoefde natuurlijk maar één keer, maar kostte veel werk. Het bedrijf T100 heeft de website voor ons gebouwd.
Verder hebben we de tekst van sommige boeken geredigeerd voor deze online kon. Daarna moesten alle boeken per paragraaf worden ingevoerd. Ten slotte zijn die paragrafen gekoppeld aan kernwoorden. Dat werk is door vrijwilligers gedaan.
In die kernwoorden hebben we structuur aangebracht door ze in te delen in zes dogmatische hoofdthema’s die in een diagram op de website staan.”
„Een docent kan onze website op het scherm zetten om met de klas naar antwoorden te zoeken” - Rianne van de Kolk-Wernsen, vrijwilligster Stichting Gereformeerd Erfgoed
Om dat zeshoekige diagram heen staat een cirkel met de driedeling Godskennis, zelfkennis en Christuskennis. Dat zijn meer bevindelijke dan dogmatische termen. Waarom staat dit zo op de site?
Roukens: „Dogmatiek moet naar het hart toe. Bavinck zei op zijn sterfbed: „Aan mijn geleerdheid heb ik niets meer. Door het geloof word ik zalig.” En Van Mastricht noemde de godgeleerdheid de leer om voor God te leven door Christus. Dát is het doel.”
Bavinck en Gravemeijer zijn geen auteurs uit de directe traditie van SGE. Waarom kozen jullie toch voor hun boeken?
Ds. Schot: „Omdat je er niet omheen kunt. Het zijn klassieke werken uit de vorige eeuw. Natuurlijk geldt voor alle boeken dat je kritisch moet blijven, maar dat wil niet zeggen dat er niet veel goeds in staat. Gravemeijer gebruikte ik als ouderling al bij het catechiseren. En ds. G.H. Kersten citeerde Bavinck in zijn eigen dogmatiek.”
Wat kunnen we verder nog verwachten van SGE? Komt de ”Redelijke godsdienst” van Wilhelmus à Brakel bijvoorbeeld ook op de site?
Roukens: „We gaan zeker contact leggen met de uitgever van Brakel. Alleen recente uitgaven kunnen wij niet zomaar op onze website plaatsen, omdat die op papier nog goed verkopen.
We denken voortdurend na over hoe we een brug kunnen slaan naar de jongere generatie. Gereformeerdedogmatiek.nl is een eerste aanzet daartoe.”
