Tweeënzeventig preken hield de zeventiende-eeuwse Schotse predikant James Durham over Jesaja 53. Stichting Gereformeerd Erfgoed hield donderdag een thema-avond naar aanleiding van de heruitgave van diens werk ”Christus gekruist of Het merg van het Evangelie”.
De avond, gehouden in het kerkgebouw van de gereformeerde gemeente van Gouda, had als thema ”Het merg van het Evangelie”.
Onze vaders
In zijn openingswoord over Psalm 22 sprak ds. A. Schot, voorzitter van de stichting en predikant van de gereformeerde gemeente in Nunspeet, over „op U hebben onze vaders vertrouwd”. „Het gaat hier over het vertrouwen op God. Onze vaders: daarbij kun je denken aan Mozes, Abraham en de andere geloofshelden uit Hebreeën 11. Maar ook aan de vaders uit de geschiedenis, zoals de Dordtse vaders, en voorgangers als James Durham.”
Prof. dr. A. Baars, emeritus hoogleraar aan de Theologische Universiteit Apeldoorn van de Christelijke Gereformeerde Kerken, schetste het tijdsbeeld en het leven van de Schotse prediker. Durham wordt in 1622 in de omgeving van Dundee geboren. Omdat zijn vader een landgoed heeft, is James voorbestemd om daar landedelman te worden. Om die reden verlaat hij zonder graad de opleiding die hij volgt aan de universiteit van St. Andrews. Durham treedt in het huwelijk met Anna. Door haar komt hij op een zaterdagavond in de kerk in Abercorn terecht, overgehaald door zijn schoonmoeder. De woorden van voorganger Melvil treffen zijn hart. De volgende morgen is hij weer in de kerk, waar hij een preek hoort over 1 Petrus 2: „U dan die gelooft, is Hij dierbaar”. Diezelfde zondag nog neemt Durham deel aan het heilig avondmaal. Dr. Baars: „Wij zouden daar wellicht een kanttekening bij maken: gaat dat allemaal niet erg snel? Maar zo werkte God met een hoge soevereiniteit, zeker als Hij met mensen een hoge bedoeling heeft.”
In de tijd van de Engelse burgeroorlog is Durham kapitein in het Schotse leger. Daarna volgt hij een theologische opleiding. In 1647 wordt hij bevestigd als predikant in Glasgow. Drie jaar later, in 1650, wordt Durham hofprediker aan het hof van Karel II. Hij zal maar kort hofprediker zijn, vanwege de vlucht van Karel II. Durham wordt weer predikant in Glasgow. Hij valt op door zijn nauwgezette manier van preken en door het trouwe bezoekwerk van zijn gemeenteleden. Het is ook de tijd waarin hij zijn 72 preken houdt over Jesaja 53.
Evenwichtigheid
Ds. G. P. van Nieuw Amerongen, predikant van de gereformeerde gemeente in Nijkerk, ging dieper in op de inhoud van het recent uit het Engels hertaalde boek. Hij stond stil bij het feit dat Durham in anderhalf jaar tijd maar liefst 72 preken schreef over Jesaja 53. „Dat betekent dat hij niet alleen in de lijdenstijd, maar ook in de tussenliggende zondagen veelvuldig over Jesaja 53 preekte. Het zijn preken, geen academische studies; het is geen dogmatiek, geen verklaring of doorwrochte Bijbelverklaring, hoewel Durham daartoe ook in staat was.”
De preken hebben een vast aantal elementen, die je steeds weer terugziet, aldus de Nijkerkse predikant. „De preken hebben een zeldzaam hoog niveau. Ik denk dan: wie preekt er nog zo op deze manier? Het zegt ook wel iets over onze tijd.”
De preken moeten in het verband worden gelezen zoals ze staan, stelde Van Nieuw Amerongen. „Ga er niet selectief iets uit citeren. Het is daarom winst dat de preken bij elkaar in een band staan. Als je ze leest, zul je de evenwichtigheid zien die Durham kenmerkt.”
De bijeenkomst werd afgesloten door G. M. van Putten, student van de Gereformeerde Gemeenten in Nederland.
