In plaats van deze kerken en religieuze organisaties te blijven ondersteunen moeten Nederlandse hulporganisaties samen met hun partners bij de overheden aankloppen voor subsidies, aldus Makkai. „Die financiering is geen gunst, maar een recht. In Roemenië is dat sinds enkele jaren in de wet vastgelegd.”

Makkai zei dit woensdag op de eerste dag van de conferentie van het Christelijk Platform Oost-Europa (CPOE), die tot en met vrijdag in de Roemeense stad Cluj-Napoca werd gehouden. Aan het CPOE, dat is ondergebracht bij de vereniging Prisma, participeren zo’n veertig Nederlandse hulporganisaties die in Oost-Europa actief zijn.

Voorwaarts

De CPOE-conferentie heeft als thema ”Inspiratie voor verandering, samen in geloof voorwaarts bewegen”. Ruim honderd deelnemers uit veertien voormalige Oostbloklanden zijn aanwezig. Een kwart van de conferentiegangers komt uit Nederland, verder uit Roemenië, onder wie ook etnische Hongaren, Albanië, Bulgarije, Georgië, Hongarije, de Republiek Moldavië, Servië en Duitsland. Vanwege de oorlog bestaat de delegatie uit Oekraïne uit drie personen.

De deelnemende Nederlandse organisaties zijn qua identiteit divers, van goed gereformeerd tot min of meer evangelisch. Ook kleinere stichtingen die zich richten op een doelgroep, zoals de Roma of slachtoffers van mensenhandel, zijn aanwezig. In workshops worden specifieke uitdagingen besproken.

Armoede

Péter János Makkai schetst in zijn lezing ”Het sociale zorgstelsel, uitdagingen en mogelijkheden” de ontwikkelingen op sociaal-maatschappelijk gebied in Roemenië. Volgens Makkai, die namens de Democratische Unie van Hongaren in Roemenië (UDMR) van januari 2021 tot 23 juni 2023 staatssecretaris was van Arbeid en Maatschappelijke Solidariteit, is een mentaliteitsverandering nodig, „omdat de Roemeense regering zich meer dan twintig jaar onttrok aan de plicht om sociale zorg te bieden aan ouderen, weeskinderen en gehandicapten. Als christenen die dat wel deden bij de overheden aanklopten voor subsidie, werd hun meegedeeld dat zij maar aan God moesten vragen de benodigde financiën te geven.”

„Meer dan twintig jaar onttrok de Roemeense regering zich aan de plicht om sociale zorg te bieden aan ouderen, weeskinderen en gehandicapten” - Péter János Makkai, Hongaars hervormd predikant en politicus

Gesteund door cijfers en statistieken kan Makkai verbeteringen aanwijzen, maar, zegt hij, de armoede is nog niet verdwenen sinds het land EU-lid werd. „Vóór de toetreding tot de EU leefden er in Roemenië 5 miljoen mensen onder de armoedegrens, nu bijna 4,5 miljoen. Dat zijn er minder, maar nog veel”, aldus Makkai, die verder aantoont dat weeskinderen grotendeels in pleeggezinnen worden ondergebracht.

Makkai is ook oprichter en voorzitter van Stichting Diakónia in Sf. Gheorghe. Deze stichting is opgericht met het oog op zorg voor gehandicapten, ouderen en kinderen. Sinds enkele jaren geeft Makkai leiding aan de afdeling maatschappelijk werk voor Roma van de Hongaarse Kerk in Roemenië.

In zijn lezing zoomt Makkai in op de financiële steun aan de Romabevolking. Volgens de ex-staatssecretaris is die steun –die bij sommige Roemenen ergernis oproept– „géén gunst”, maar een „historische rechtzetting”. In de communistische tijd moesten plattelanders naar de steden verhuizen, waar zij gratis flats kregen. Deze flats, die zij voor de Wende van 1989 voor een habbekrats konden kopen, verkopen zij nu voor zo’n 200.000 euro. Roma mochten niet naar de stad, zij waren nodig voor de agrarische sector. Nu zijn ze werkloos en hebben geen flats om te verkopen. Makkai noemt dit „onrecht” en daarom is financiële steun voor deze bevolkingsgroep „rechtzetten van historisch onrecht”.

Romakinderen

Op de tweede conferentiedag staan enkele projecten in de schijnwerpers, waaronder een project van Stichting Asa voor naschoolse opvang in het Roemeense dorp Tarian (vlak bij de stad Oradea). Dit project kan dienen als een voorbeeld van het feit dat hulp een verschil kan maken, aldus projectleidster Ioana Ghiurau. Zij vertelt dat veel Romakinderen in Tarian laaggeletterd of totaal ongeletterd waren, ook als zij de basisschool hadden bezocht. Door het vele verzuim kregen deze kinderen een achterstand. De leerkrachten deden daar niets aan, terwijl ze de kinderen wel lieten overgaan. In 2012 startte Dorcas een naschoolse opvang. Door de aanpak, met een mix van liefde en discipline, onder de strakke leiding van Ghiurau, lukte het met deze naschoolse opvang de Romakinderen zelfs op een hoger niveau te krijgen dan de rest. „Ook dankzij goede samenwerking met de school en lokale overheid.” Twee jongemannen, Razvan (”Bogdan”) Astilean en Alin Varga, zijn er de zichtbare bewijzen van. Razvan, die een goede baan heeft, rijdt een eigen BMW. Varga is bezig zijn lyceumdiploma te verkrijgen.

Eigen bronnen

Volgens Natascha Gendi, programmamanager bij Dorcas en lid van de CPOE-stuurgroep, is de conferentie pas geslaagd als er een beter afstemmen tussen de partners plaatsvindt en samenwerking wordt bevorderd. De eerste CPOE-conferentie, in 2017, was leerzaam vanwege de grote inbreng van de Oost-Europese partners, zegt ze. Daaruit trekt Gendi de conclusie dat Oost-Europeanen steeds meer beseffen dat de hulp niet uit het buitenland, maar uit eigen bronnen moet komen.

„ Door de aanpak, met een mix van liefde en discipline, lukte het met naschoolse opvang de Romakinderen zelfs op een hoger niveau te krijgen dan de rest” - Ioana Ghiurau, leidster van het ASA-project dat wordt gesponsord door Dorcas

Oost-Europese organisaties waren er klaar voor het eigenaarschap van projecten over te nemen, aldus Natascha. Zij is tevreden omdat deze organisaties zelf actieplannen ontwikkelden, die waren gegrond op de mogelijkheden van eigen fondswerving en eigen initiatieven om bronnen van inkomsten te creëren – wat in hulpverlenersjargon als ”Local Resource Mobilization” (LRM) wordt aangeduid. Dat is precies overeenkomstig het conferentiethema ”Inspiratie voor verandering”, concludeert Gendi.