De Europartij van de ChristenUnie en de SGP (ECPM) zou zich hebben ingelaten met haatgroepen, Poetinisten en Ku Klux Klan-gelieerden, schreef opinieweekblad De Groene Amsterdammer maandag. Klopt het geschetste beeld?
Uit bijna vierduizend gelekte e-mails van het informele netwerk Agenda Europe die onderzoeksjournalisten van Investico onderzochten, zou blijken dat deze „radicaal-rechtse lobbygroep besloten bijeenkomsten organiseerde met financiële steun van de European Christian Political Movement (ECPM)”. Agenda Europe is een informeel netwerk van meer dan honderd organisaties die „de waardigheid van ieder mens, het belang van het gezin en de godsdienstvrijheid bevorderen”. De ECPM is de in 2005 opgerichte Europartij waarbij onder meer de SGP en de CU in het Europees Parlement behoren.
Tussen 2013 en 2019 zou de ECPM, met Europese partijsubsidies, geld hebben gegeven aan Agenda Europe, schrijven de onderzoekers van Investico. ook waren ECPM-leden op persoonlijke titel actief in het e-mailverkeer van het netwerk. Toenmalig directeur Europese Zaken Leo van Doesburg was een van de actiefste personen en zou met „leden van haatgroepen en Poetinvoorstanders” hebben gesproken over de beste weg om Europa conservatiever te maken. „Er werden strategische discussies gevoerd, congressen georganiseerd en juridische adviezen besproken in een gezamenlijke ideologische strijd tegen onder meer het homohuwelijk, euthanasie en abortus”, schrijft De Groene Amsterdammer.
De mailgesprekken zouden vol zitten met racistische, homofobe en xenofobe uitspraken, aldus de onderzoekers. Als iemand een video deelt over homoacceptatie, reageert een Italiaanse advocaat: „De les die we hieruit moeten trekken is dat we de lhbti-beweging moeten bespotten.” Twee dagen na de terreuraanval in Brussel in 2016 stelt een Slowaak in de groep: „Het doden van ongeborenen of oude zieke mensen is hetzelfde als mensen doden met bommen.”
Ook schrijft De Groene Amsterdammer hoe de groep taal en woordkeuze als een belangrijk instrument zien „om het debat naar haar hand te zetten”. Van Doesburg legt in september 2017 per mail uit waarom het gebruik van woorden als ”homoseksualiteit” en ”sodomie” niet werkt in het debat over lhbti-rechten: dat „wordt gezien als framen” en zou alleen maar weerstand oproepen. Het gebruik van de term ”genderideologie” zou effectiever zijn.
In de onlinegroep zouden ook pro-Russische standpunten en Russisch nepnieuws zijn verspreid. Van Doesburg zocht actief de samenwerking met Russische orthodoxe sociaal-politieke krachten, schrijft De Groene Amsterdammer. Konstantin Malofeev, oprichter van de pro-Kremlinmediagroep Tsargrad TV, zou de ECPM in 2013 hebben genoemd als „de belangrijkste partner” voor het stichten van een „interparlementair forum” tussen Rusland en Europa. Een jaar later kwam hij op de Amerikaanse sanctielijst te staan, wegens het financieren van milities in Donetsk.
Ku Klux Klan
Op de ledenlijst van Agenda Europe stonden juristen en lobbyisten die volgens de onderzoekers behoorden tot anti-lhbti-organisaties, haatgroepen of die gelieerd waren aan de Ku Klux Klan – een blanke organisatie die zich in vorige eeuwen in de Verenigde Staten erop toelegde om Afro-Amerikanen te terroriseren.
Don Ceder, kamerlid voor de ChristenUnie, staat ook op de lijst. Hoewel hij nooit zelf mailde, werd hij in 2014 wel genoemd in een lijst met sociale media-accounts van Agenda Europeleden. Van belang voor de groep leek hij echter niet te zijn. Andere Nederlanders op de ledenlijst zijn onder meer Henk Jan van Schothorst, lobbyist en uitvoerend directeur van de lobbygroep Christian Council International en Johannes de Jong, directeur van Sallux, het wetenschappelijk bureau van de ECPM.
Lobbypartij
In een reactie aan De Groene Amsterdammer laat de ECPM weten zich te distantiëren van de racistische, homofobe en xenofobe uitingen in de Agenda Europegroep: „dat waren uitingen op persoonlijke titel.” De ECPM bevestigt dat ze in het verleden evenementen van Agenda Europe financieel heeft gesteund, maar zegt dat nu te betreuren. De partij meldt tot 2019 veel meer „als lobbypartij” te hebben geopereerd. „We houden ons nu alleen nog bezig met Europese politiek en in die lijn past Agenda Europe niet.” Johannes de Jong van Sallux sluit zich desgevraagd bij de reactie van ECPM aan.
De CU benadrukte maandag in een reactie dat de partij en de ECPM „niet in alles hetzelfde” zijn – terwijl De Groene Amsterdammer dat wel suggereert. De partij zegt dat in het artikel „weinig onderscheidend vermogen wordt getoond. Er wordt veel op één hoop gegooid. Voorop staat dat de CU haat jegens lhbti-groepen resoluut afwijst en zich op geen enkele manier zal verbinden aan het Poetinregime en andere extremistische groeperingen.” De SGP heeft niet inhoudelijk gereageerd.
Ethisch onjuist
Leo van Doesburg, die sinds 2022 niet meer voor de ECPM werkt, zegt in reactie op het artikel tegen De Groene Amsterdammer dat hij het „ethisch onjuist” vindt dat Investico hem „na zoveel jaren confronteert met zaken die in een besloten groep zijn besproken”. Hij nam deel aan de Agenda Europe Googlegroep om onder meer op de hoogte te blijven van ontwikkelingen en informatie te verzamelen. Hij beheerde de groep niet, en is „ook zeker niet verbonden aan of verantwoordelijk voor alle organisaties die deel uitmaakten van deze groep of wat ze daar deelden”, aldus Van Doesburg.
„De bedoeling van de groep was om meningen te delen in een veilige omgeving. Dat betekent echter niet dat ik het met alles of iedereen eens was”, aldus Van Doesburg. Hij merkt op op dat de discussies op Agenda Europe na verloop van tijd „verhardden en polariserend werkten, en dat heb ik ook kenbaar gemaakt”. Zo riep het bij Van Doesburg „weerzin op als woorden als homoseksualiteit of sodomie werden gebruikt om iemands seksuele geaardheid negatief te labelen of in een negatief daglicht te stellen”. Dit noemt hij onaanvaardbaar. Ook was hij tegen het moddergooien naar activisten.
Volgens Van Doesburg „suggereert het artikel dat ik pro-Russisch zou zijn, wat absoluut niet waar is. Deze suggestie is gebaseerd op gebeurtenissen van 12 tot 14 jaar geleden, maar destijds bevonden we ons in een andere situatie en realiteit. Er is echter geen sprake geweest van samenwerking met de Russisch-orthodoxe kerk of enige andere Russische organisatie, en ik neem dan ook afstand van elke vorm van betrokkenheid die verband houdt met de Russische politiek.”
Don Ceder laat weten dat er ooit een e-mailadres van hem „terecht is gekomen in een mailinggroep”. Mogelijk komt dit omdat hij is afgestudeerd op het onderwerp rechtsbescherming van het ongeboren leven en daarvoor „verschillende organisaties heeft gesproken”.
Henk Jan van Schothorst, uitvoerend directeur van Christian Council International, herkent zich totaal niet in het beeld wat de onderzoekers schetsen. „Ben je homofoob als je een Bijbels huwelijk bepleit?” zegt hij desgevraagd tegen het Reformatorisch Dagblad. „Wij zijn absoluut niet homofoob en zeggen juist dat alle mensen gelijkwaardig zijn. De Bijbel geeft wel richtlijnen over wat goed en niet goed is. Daar proberen wij ons als Christian Council International aan te houden.”
Wij zijn absoluut niet homofoob en zeggen juist dat alle mensen gelijkwaardig zijn
