Voor Moldavische christenen betekent toetreding tot de Europese Unie vrijheid. „Wij brengen nieuwe, conservatieve stemmen.”
Valeriu Ghilețchi heeft grote verwachtingen van de EU. Het voormalige Moldavisch parlementslid hoopt dat Europese regeringsleiders vrijdag besluiten om onderhandelingen te starten met zijn land voor toetreding tot de Unie. „Europa bevindt zich op een geopolitiek kruispunt en wij brengen nieuwe, conservatieve stemmen.”
Donderdag en vrijdag vergaderen de regeringsleiders van de EU-lidstaten over toetreding van onder andere Moldavië en Oekraïne. De landen hebben nog een lange weg te gaan voordat ze daadwerkelijk EU-lidstaat worden, maar een meerderheid van landen wil onderhandelingen starten.
Of er de benodigde unanimiteit komt, is vooralsnog onduidelijk. De Hongaarse premier Victor Orbán noemt Oekraïne „een van de meest corrupte landen” ter wereld en zegt EU-uitbreiding niet te steunen.
Corruptie is ook een probleem in Moldavië, erkent Ghilețchi, tevens predikant en voorzitter van de European Christian Political Movement (ECPM), een partij in het Europees Parlement waar ook de SGP en ChristenUnie bij zijn aangesloten. „We hebben tijd nodig om dat op te lossen, maar we zijn allemaal gevallen mensen; corruptie zit overal”, zegt hij verwijzend naar lopende onderzoeken in het EP naar corruptie. Qatar zou parlementariërs hebben betaald in ruil voor politieke invloed.
Wachtkamer
Ook de rooms-katholieke Europarlementariër Ladislav Ilčić, een Kroaat, wijst naar Qatargate als het om corruptie in aspirant-lidstaten gaat. „Ik ken geen land dat geen corruptie heeft”, stelt hij. Kroatië kwam in 2013 als laatste bij de EU, na lange tijd in de wachtkamer te hebben gezeten om corruptie te bestrijden. „Het duurde jaren, maar wij werden lid. En dat gunnen we andere landen ook.”
Ilčić vindt EU-uitbreiding vooral belangrijk vanuit geopolitieke oogpunt: „De Europese bevolking krimpt en onze wereldwijde invloed daalt. Als we aspirant-lidstaten niets aanbieden, keren ze zich naar Rusland of China.”
Waar critici stellen dat een EU-lidmaatschap daar niet de oplossing voor hoeft te zijn, denkt Ilčić dat toetreding van deze landen voor christenen van belang kan zijn. „Toetreding brengt vers bloed, en over het algemeen zijn deze landen conservatiever dan het Europese gemiddelde.”
De zorg dat conservatieve waarden in deze landen op de tocht komen te staan in een liberale EU deelt de Kroaat niet. „De Europese Unie is een christelijk project”, stelt hij. „Veel linkse politici putten uit de Verlichting en noemen vrijheid als een belangrijke kernwaarde. Maar vrijheid komt bij uitstek uit de christelijke traditie, niet uit de islam of het hindoeïsme.” Ilčić erkent dat christenen in de EU steeds vaker onder druk komen te staan, „maar dat stond Jezus ook. Wij zijn niet de eersten.”
Ondanks zijn lovende woorden is de Kroatische Ilčić niet onverdeeld enthousiast over de EU. Hij ziet een toenemende drang naar invloed vanuit Brussel. „Neem onderwerpen rondom seksualiteit: sommige landen willen dit niet. Onze geopolitieke invloed neemt af wanneer de EU zich focust op dit soort domme aanpakken.” Volgens de Kroatische Europarlementariër zijn het christelijke waarden die Europa groot hebben gemaakt en zijn die waarden alleen terug te winnen door christenen die zich uitspreken. „We kunnen geen christelijke cultuur creëren, zonder het christelijke geloof.”
Egypte-syndroom
Volgens Ghilețchi zijn de meeste christelijke Moldaviërs enthousiast over toetreding. Toch zijn er ook sceptici. „Voor Russischtalige gelovigen (in Moldavië, LN) spreekt Poetins retoriek over traditionele waarden aan, al is dat sinds de inval in Oekraïne minder.” Die waardering voor Rusland komt volgens Ghilețchi deels voort uit heimwee naar het Sovjettijdperk, of het “Egypte-syndroom” zoals hij dat noemt: „God had één nacht nodig om Israël uit Egypte te halen, maar veertig jaar om Egypte uit het volk Israël te halen. Hetzelfde zie je bij oudere generaties.”
Volgens Ghilețchi zou EU-lidmaatschap zijn landgenoten vooral economisch helpen. „Veel Moldaviërs vertrekken naar de EU op zoek naar werk. Ik geloof dat lidmaatschap meer stabiliteit geeft.” Voor Ghilețchi persoonlijk is vrijheid datgene wat hem het meest aanspreekt in de EU. „Je hebt niet alleen de vrijheid van godsdienst, maar ook de vrijheid om daarvoor te vechten. Zolang ik als christen die vrijheden heb, ben ik tevreden.”
