Jongeren stimuleren om zelfredzaam te worden in geldzaken is het doel van de jaarlijkse overheidscampagneweek de Week van het Geld, die maandag start. Professionals uit de financiële wereld geven gastlessen op scholen. Ook gerechtsdeurwaarders doen mee, waaronder René Peereboom uit Enschede.

Waarom doet u mee?

„Als gerechtsdeurwaarder kom ik bij mensen aan de deur om onbetaalde rekeningen te innen. Tijdens mijn werk moet ik steeds vaker naar jonge mensen van tussen de 18 en 25 jaar. Meestal ken ik hun ouders al omdat die schulden hebben. Financiële zorgen veroorzaken veel leed, ook in de samenleving. Met mijn gastlessen probeer ik een steentje bij te dragen aan de preventie van schulden. Voorkomen is beter dan genezen.

Veel jongeren zijn onwetend en begeleiding van hun ouders ontbreekt. Vaak gaat het om de premie voor de zorgverzekering en verkeersboetes. Ze leggen de boete aan de kant wanneer ze die niet direct kunnen betalen. Maar de bedragen lopen dan hard op, waardoor de problemen niet meer te overzien zijn. Ze weten niet dat je een betalingsregeling kunt afspreken.

Onlangs heb ik in het kader van het nationale lesprogramma van de Stichting LEF al gastlessen gegeven op een school in Hardenberg. In de Week van het Geld zal ik een les verzorgen op een mbo in Almelo.”

Is de rol van de gerechtsdeurwaarder veranderd?

„Ja. Vroeger waren gerechtsdeurwaarders vooral uitvoerders van het recht. Tegenwoordig denken ze mee over oplossingen, samen met degene die de schuld heeft. Dat doen ze door vragen te stellen en in te schatten hoe problematisch de situatie is.

Zo kan een gerechtsdeurwaarder een gerichte oplossing voorstellen. Meestal is dat een betalingsregeling; het kan ook verwijzing naar een instantie zijn die kan helpen.”

Hoe is de financiële situatie van jongeren?

„Ze hebben vaak weinig zicht op hoeveel geld ze maandelijks krijgen en hoeveel ze besteden. Inkomsten variëren nogal eens door onregelmatig werken bijvoorbeeld. Van de gevolgen van financiële keuzes zijn ze zich onvoldoende bewust. Dan kan het gebeuren dat je aan het eind van de maand te weinig geld overhoudt.

Dan schaffen ze bijvoorbeeld een mooie spijkerbroek aan en vergeten dat ze die maand nog hun premie voor de zorgverzekering moeten betalen. Maar het is verplicht om die verzekering te hebben; de kosten behoren tot de vaste lasten.

Kopen op afbetaling is heel verleidelijk voor jongeren. Als ze de schuld vergeten af te lossen, volgt een aanmaning en groeit de schuld door bijkomende administratiekosten.”

Wat leert u hen in een les?

„Onder meer het maken van een maandbegroting. Door die begroting worden ze zich bewust van hoeveel geld er binnenkomt en hoeveel eruit gaat, hoeveel ze kwijt zijn aan vaste lasten, enzovoort.

Verder leer ik wat belangrijk is om zelf te regelen wanneer ze 18 jaar worden. Denk aan de zorgverzekering en het terugvragen van belasting en toeslagen.

Ook bespreek ik wat ze moeten doen wanneer het zover zou komen dat een deurwaarder bij hen aanklopt. Mensen doen dan nogal eens alsof ze niet thuis zijn. Soms gaan ze achter de bank zitten, uit schaamte of angst voor wat komen gaat. Ik zeg altijd: „Ga in gesprek met de gerechtsdeurwaarder. Die is onafhankelijk en denkt met je mee over hoe je kunt voorkomen dat schulden oplopen.”

Hoe is het om als gerechtsdeurwaarder preventief te werken?

„Het is leuk om te zien dat het onderwerp gaat leven. Ik vind het geweldig om met jongeren te werken. Ze reageren vaak enthousiast en betrokken. Een aantal leerlingen weet daarna heel precies wat ze per maand overhouden of tekortkomen. Die gaan rekenen: als ik dit en dit zo doe, dan houd ik zoveel over.”

René Peereboom, gerechtsdeurwaarder bij Karreman Gerechtsdeurwaarders en Juristen in Apeldoorn beeld René Peereboom