Dat bevestigden bronnen vrijdag aan het Reformatorisch Dagblad. De geboren en getogen Rotterdammer is nog relatief onervaren en onbekend in de Haagse politiek. De 40-jarige CDA’er is ongeveer twee jaar actief als Kamerlid. In de Kamer voert hij namens zijn partij het woord op gebied van klimaat en energie.

Kerkelijk is Bontenbal opgegroeid in de Gereformeerde Gemeenten (Rotterdam-Zuidwijk). In zijn tienerjaren maakte hij de overstap naar de PKN.

De christendemocraten hebben met het aanwijzen van de lijsttrekker willen leren van fouten tijdens de vorige ronde. In meerdere opzichten moest het anders. Zo is er geen lijsttrekkersverkiezing dit keer, waarin leden kunnen stemmen op hun favoriete kandidaat en degene met de meeste stemmen vervolgens zegeviert. Drie jaar geleden liep dat dramatisch af. De lijsttrekkersstrijd leidde er uiteindelijk zelfs indirect toe dat stemmenkanon Omtzigt vertrok.

Het bestuur heeft daarom besloten dit keer zelfstandig een kandidaat-lijsttrekker aan te wijzen. Ook dat gaat niet zonder slag of stoot: partijvoorzitter Huibers stapte donderdagavond op na naar zijn mening onjuiste kritiek aan zijn adres. Desondanks gaat de presentatie van Bontenbal als beoogd lijsttrekker maandag gewoon door.

Niet alleen het proces is dit keer anders, ook laat de partij niet vrij welke positie hun eerste man na afloop van de campagnestrijd gaat bekleden. Helder en duidelijk is vastgelegd dat de lijsttrekker de komende vier jaar fractievoorzitter zal worden in de Tweede Kamer.

Daarmee sluit de partij uit dat de politiek leider na afloop van de formatie bij regeringsdeelname opnieuw plaatsneemt in het kabinet. Hoekstra diende de afgelopen anderhalf jaar het partijleiderschap te combineren met het ministerschap op Buitenlandse Zaken en de vaderrol in zijn gezin. Niet alleen agendatechnisch, ook politiek gezien is dat geen ideale uitgangspositie voor een partijleider. Staatsrechtelijk heeft een minister veel minder vrijheid om bij allerhande actualiteit een onderscheidend partijstandpunt te verdedigen.

Vertrouwen herstellen

Een van de taken die het CDA-bestuur ziet weggelegd voor Bontenbal is vertrouwen herstellen; het vertrouwen van de burger in de politiek. Een brug vormen tussen Haagse bestuurders en gewone burgers. Opdracht twee is uitstralen dat iedere burger ertoe doet, ongeacht waar hij of zij woont. In CDA-taal: iedere regio telt.

De teruggetreden partijvoorzitter Huibers liet in zijn afscheidsboodschap weten dat het nu de beurt is aan een nieuwe generatie, aan andere beelddragers. „Het CDA staat aan de vooravond van een nieuwe generatie beelddragers, ervaren en onervaren, jong en oud”, schreef hij. Om diezelfde reden was het al Huibers’ voornemen bij de ledenvergadering in september zijn vertrek bekend te maken, verklaarde hij, ware het niet dat de partijvoorzitter door de ontstane omstandigheden geen andere mogelijkheid zag dan per direct op te stappen.

Het inwijden van een nieuwe fase inclusief de keuze voor een onervaren en onbekende lijsttrekker kent risico’s. Zo zullen er leden zijn die voorkeur hebben voor een bewezen bestuurder of een politicus die niet volslagen onbekend is bij het grote publiek.

Tijd gunnen

Toch laat de partijgeschiedenis van het CDA zien dat het juist kan lonen om een politiek leider tijd en ruimte te gunnen zich te bewijzen. Niemand minder dan oud-premier Lubbers had die tijd nodig. Evengoed was de latere premier Balkenende nog geen vier jaar Tweede Kamerlid voordat hij de kar ging trekken.

Daartegenover zou de vraag kunnen blijven staan of een politicus anno 2023 nog wel de tijd krijgt om zich te bewijzen. Daar lijkt het partijbestuur zich van bewust. De in de profielschets opgenomen opsomming van wat de beoogde lijsttrekker moet brengen, hebben, geven en zijn eindigt met een opmerkelijk „krijgt”. „De lijsttrekker krijgt ruimte om te leren en te groeien.”