Het is druk in Galeries Lafayette in Parijs. Aan het begin van de adventsweken zijn in dit warenhuis van pakweg 70.000 vierkante meter –vergelijkbaar met het Londense Harrods– vele duizenden aan het kijken en kopen. De winkel verwelkomt meer dan 100.000 bezoekers per dag. Mensenmassa’s schuifelen langs Rolexhorloges en opgedirkte parfumdames. De schelle fluitjes van een groep demonstrerende winkelmedewerkers zorgen voor een opgefokte sfeer. Maar iedereen lijkt onverstoorbaar door te gaan met de koopjesjacht. De weg naar de uitgang voelt als een bevrijding.

Het beeld van het winkelende publiek in het koopparadijs Lafayette doet mij onwillekeurig denken aan het boek ”Shoppen in advent” van Herman Paul. Acht jaar lang verdiepte hij zich als bijzonder hoogleraar in het verschijnsel secularisatie. Volgens Paul zijn shoppen en advent de polen waartussen secularisatie zich voltrekt. Shoppen staat hierbij symbool voor een levenshouding waarin verlangens hier en nu vervuld moeten worden. Advent daarentegen slaat op een reikhalzend uitzien naar Gods toekomst. Van secularisatie is volgens hem sprake als shoppen belangrijker wordt dan advent, als mensen vergeten dat er meer is dan het hier en nu. Als er dus sprake is van adventsvergetelheid.

De verwachting van Christus’ komst zet het leven in perspectief, betoogt Paul. Ze bevrijdt mensen van de benauwende gedachte dat ze uit het leven moeten halen wat erin zit. Tegelijk is advent bij uitstek datgene waarvan consumentisme niet wil weten. Het doel van een warenhuis als Lafayette is niet om consumenten te oefenen in hoop, verwachting en waakzaamheid, maar hen ertoe te verleiden hier en nu zo veel mogelijk geld uit te geven.

We besluiten de bus te nemen. Op enkele honderden meters afstand van Lafayette is een kerktoren zichtbaar. Het blijkt de Église de la Sainte-Trinité te zijn. Het gebouw, dat verwijst naar de heilige Drieëenheid, rijst hoog op. Met het boek van Paul in gedachten kan ik een glimlach niet onderdrukken. Letterlijker dan zo kun je de reis van ”shoppen” naar ”advent” haast niet maken.

Maar schijn bedriegt. De kerk staat in de steigers en de toren is overtrokken met een doek. Daarop een modieuze dame en de tekst: La vie est belle, het leven is mooi. Het blijkt te gaan om een reclameleus van Lancôme. Het Franse cosmeticaconcern heeft grof geld betaald om deze kerk als reclameobject te mogen gebruiken.

Het is een triest gezicht. De aanblik van het gebouw is er een van een kerk die zich uitlevert aan het consumentisme. Bederf van het beste is het slechtste, flitst het door me heen.

Deze Parijse parochie is hiermee een waarschuwend voorbeeld voor alle kerken. Blijkbaar kan een kerkgebouw in dienst worden gesteld van materialisme. Maar misschien nog erger is het als kerkleden zelf ten prooi vallen aan wereldgelijkvormigheid en consumentisme. Vanuit dat oogpunt zijn er weinig redenen voor christenen in de gereformeerde gezindte om laatdunkend te doen over de Église de la Sainte-Trinité.

De auteur is adjunct-hoofdredacteur van het Reformatorisch Dagblad.