Het stadion werd gebouwd voor de Olympische Spelen van 1936. Die waren toegewezen aan Duitsland, al voor Adolf Hitler daar in 1933 de macht kreeg. De nazi’s zagen een enorme propagandamogelijkheid in het sportfestijn en ze kregen wat ze wilden.

Op 1 augustus 1936 opende Hitler in aanwezigheid van meer dan 100.000 mensen de Spelen. Daar, een paar meter van de plek waar ik nu zit, stond hij op een betonnen platform achter vier microfoons. Als ik m’n ogen sluit, zie ik hoe de uitzinnige menigte de rechterarm strekt en de Hitlergroet brengt en de Führer heil wenst. Maar niemand bracht meer onheil over de Joden en de wereld dan juist die als heilbrenger bejubelde man.

Het stadion, dat ooit 100.000 toeschouwers kon bevatten, werd ontworpen door Werner March. Ook Hitlers architect Albert Speer heeft door het geven van adviezen zijn stempel op het gebouw gedrukt. Daardoor voldoet het aan de typische architectuur die alle dictators ter wereld verenigt. Bij hen gaat het niet om de schoonheid van de architectuur, maar om de grootsheid van de leider. Zijn macht moet door het gebouw zonder woorden luid en duidelijk verkondigd worden.

Ik denk aan die megalomane Volkshal met plaats voor 180.000 mensen die Hitler na de overwinning wilde bouwen in Berlijn. De hal kwam er, evenals de overwinning van de nazi’s, gelukkig nooit. Maar wie wil weten hoe alleen al een omgeving je kan beïnvloeden, moet gewoon op een van de 74.475 stoeltjes in dit stadion gaan zitten. En voelen hoe de wurgende hand van de geschiedenis zich om je nek legt.

Misschien ben ik te gevoelig en gaat m’n fantasie te makkelijk met me op de loop, maar ik denk dat ik nooit beter de hypnotiserende invloed van Hitler op z’n volksgenoten voelde dan juist hier.

Wim van Egdom schrijft over het dagelijks leven. En meer. Soms met een knipoog.