Een dynamiet, rode pil, kidneyboon, het getal 100, een paars hartje of geel hartje. Achter vrij onschuldig ogende emoji’s verschuilt zich een andere wereld. Een wereld met een eigen taal en eigen ideeën, waarin een eigen werkelijkheid bestaat. De onlinewereld van jongeren.

De serie Adolescence laat feilloos zien wat er kan gebeuren in die –veelal voor volwassenen– verborgen wereld. Dat een pientere puber die zich in die parallelle werkelijkheid bevindt, in staat blijkt een klasgenootje te vermoorden.

Jamie Miller heet de hoofdpersoon. Een jochie van dertien, die in z’n broek plast als er op een vroege morgen een arrestatieteam in z’n slaapkamer staat. Een jongen die panisch „papa!” roept als de arrestantenwagen de straat uit rijdt.

De ellende waarin de familie Miller wordt gestort, lijkt elk gezin te kunnen overkomen. Om die reden bevelen steeds meer mensen op hoge posities de vierdelige Netflixserie aan. Zo vindt AIVD-directeur Erik Akerboom dat alle ouders met tienerkinderen de serie samen moeten bekijken. Sociale media zijn volgens hem „een kraamkamer” voor toekomstige radicaliserende jongeren.

De Britse premier Keir Starmer hoopt dat Adolescence op elke middelbare school wordt vertoond. Vorige week werd bekend dat er in Nederland lesmateriaal over de serie komt. Idee is dat docenten aan de hand van fragmenten in gesprek gaan met leerlingen.

Nieuws in beeld

Jamie en zijn vader in gesprek met de advocaat. beeld Netflix

Dertien jaar is Jamie, de jongen die zijn klasgenootje van het leven berooft. beeld Netflix

Jamie verzet zich tijdens het gesprek met de psycholoog. Onbewust onthult hij toch waarin zijn diepste motieven liggen. beeld Netflix

Andrew Tate

Wat Jamie op zijn geweten heeft, hebben bewakingscamera’s vastgelegd. Toch roept de jongen dat hij niets gedaan heeft. Over zijn motieven tasten politie, psycholoog en ouders lang in het duister. Tijdens het politieonderzoek op school en een gesprek met de psycholoog komen brokjes informatie boven water. Jamie zegt dat „iedereen” een naaktfoto van zijn vermoorde klasgenootje Katie heeft gezien. Het gaat over manosfeer, incel, de 80-20-regel. En de naam van Andrew Tate valt.

De manosfeer is de onlinewereld waarin haat tegen vrouwen heerst. Boegbeeld daarvan is influencer Andrew Tate, miljardair en wereldkampioen kickboksen. Zijn pleidooi voor een traditionele rolverdeling tussen man en vrouw heeft dan ook niets met respect of waardering voor vrouwen te maken. Hij haat vrouwen – zoals hij zelf zegt.

Tate predikt dat vrouwen het bezit zijn van hun man. Mannen mogen vreemdgaan, vrouwen niet. En vrouwen moeten zelf verantwoordelijkheid nemen als ze worden verkracht. Zijn volgers laat de ultragespierde influencer geloven dat 80 procent van de vrouwen op 20 procent van de mannen valt. Behoor je niet tot dat gelukkige groepje, dan ben je een incel – onvrijwillig celibatair, wat de schuld is van vrouwen.

Deze mannen haten degenen die hen, zo geloven zij, hun seksuele behoeften ontnemen. Daarom leert Tate mannen hoe ze vrouwen kunnen manipuleren en geld aftroggelen. Hij vertelt dat je geweld tegen hen moet gebruiken.

Niet verwonderlijk is dat Tate zelf wordt beschuldigd van mensenhandel, ontucht, verkrachting, mishandeling en gendergerelateerd geweld. Toch wint hij met zijn giftige gedachtegoed jongens als Jamie voor zich. Waarom? Blijkbaar trekt Tates ultieme mannelijkheid aan. Hij is sterk, succesvol en steenrijk.

Emoji’s

Ten diepste verlangde Jamie naar mensen die van hem hielden. Hij hunkerde naar goedkeuring, naar iemand die hem waardeerde. Maar de man die Jamie zo keihard nodig had, zijn eigen vader, was van de vroege ochtend tot de late avond druk met zijn eigen bedrijf. „We dachten dat hij veilig was op z’n eigen kamer”, reflecteren zijn ouders in de slotaflevering. „Wat kon hij daar nou voor kwaads doen?”

Zij en ook de politie blijken geen flauw idee te hebben wat zich allemaal –letterlijk– achter de schermen van de scholieren afspeelt. Ja, agenten hebben de Instagramberichten tussen Jamie en Katie wel onderschept. Maar daarin staat meer dan er staat, maakt de zoon van de rechercheur duidelijk. Jamie werd gepest en weggezet als een incel – met zo’n dynamietemoji. Is er iets vernederender dan dat te horen voor een tot op het bot onzekere puber die smacht naar erkenning?

„Kun je dat dan aan twee emoji’s aflezen?” reageert de rechercheur verbijsterd. Hij kan er niet bij dat Jamies diepste beweegredenen in een paar simpele symbooltjes liggen. „Alles heeft een betekenis, pap”, verklaart de zoon.

De serie vertolkt wat populaire ideeën van influencers in het puberbrein kunnen aanrichten

Waarom slaat Adolescence zo aan? De serie vertolkt wat populaire ideeën van influencers in het puberbrein kunnen aanrichten. Laat een verbijsterende kloof zien tussen de wereld van volwassenen en van jongeren anno 2025. En biedt opening voor een gesprek tussen de bewoners van beide werelden.

„Wíj hebben hem gevormd”, zegt Jamies moeder tot twee keer toe in de laatste aflevering. Maar achter de schermen vormden sociale media, de onlinewereld en influencers hun zoon. Intussen raakten de echte mensen en echte gesprekken steeds meer uit beeld. Jamies ouders waren afwezig, terwijl zoonlief tot diep in de nacht op z’n kamer achter het scherm zat.

Adolescence is filmtechnisch gezien een hoogstandje. Elke aflevering bestaat uit één lang shot, waarin niet is geknipt. Dat heeft een meeslepend effect op de kijker. Helaas klinkt wel na de eerste minuut al een vloek.

Tegelijk confronteert de serie met een bevreemdende wereld die realistischer is dan ooit. En dát dringt, meer dan ooit, aan op een christelijke vorming van jongeren. Op het vormen –in woord en daad– van hun ideeën over vrouwen, seksualiteit, media, mannelijkheid, goed en kwaad, geluk, echte liefde. Dát overlaten aan de wereld achter de schermen is levensgevaarlijk, laat deze serie zien.