Noah, Matteo, Elias en Luca: Joodse voornamen populair in Duitsland
Noah was vorig jaar in Duitsland opnieuw de populairste jongensnaam. De van Noach afgeleide Bijbelse of Joodse voornaam is voor de derde keer op rij het meest voorkomend.
Noah wordt op de hitlijst overigens gevolgd door Matteo, afgeleid van de apostel Mattheüs, en Elias, verwijzend naar de profeet Elia. Op de vierde plaats staat Luca, de Italiaanse vorm van de apostel Lukas.
Hobbyonderzoeker Knud Bielefeld uit Ahrensburg bij Hamburg houdt sinds 1996 bij welke voornamen Duitse ouders aan hun zoons en dochters geven. Al vanaf 2005 kan iedereen die daarin is geïnteresseerd op zijn website de ranglijst bekijken waarop staat welke jongens- en meisjesnamen het in Duitsland goed doen. Hij heeft zelfs een indeling naar deelstaat gemaakt. Niet voor niets noemen onze oosterburen Bielefeld de enige Duitse voornameninfluencer.
Het zoeken naar een voornaam is voor aanstaande ouders vaak niet eenvoudig. De Duitsers spreken over ”die Qual der Wahl” (de kwelling van de keus). Het is ook geen sinecure, want het kind moet de rest van zijn leven die naam dragen. De aanstaande vader en moeder bepalen of het een tijdloze, een moderne of een ongebruikelijke naam wordt. Kiezen ze voor een korte of een lange naam, die afgekort kan worden? Of gaan ze hun kind vernoemen?
Verboden
„Veranderingen in de top 10 zijn een sluipend proces”, zegt Bielefeld tegenover het Duitse persbureau DPA. In de regel duurt het tientallen jaren voor de meest gekozen namen aan populariteit inboeten, aldus de onderzoeker. „De ranglijsten wijzigen daarom zelden.”
Soms duikt een naam op impopulaire manier op in het nieuws. Greta bijvoorbeeld rukte als meisjesnaam op in de ranglijst, totdat in 2018 de Zweedse klimaatactiviste Greta Thunberg in het nieuws kwam. Van het ene op het andere moment was het gedaan met de populariteit van die naam.
Gekeken naar de Duitse deelstaten stelt de onderzoeker opmerkelijke verschillen vast. In Zuid-Duitsland zijn traditionele voornamen gewild. „Heet een baby Thomas of Sabine, dan is het vermoedelijk in Beieren geboren.” In het noorden van Duitsland is het: hoe moderner, hoe beter.
Een lijst met verboden namen bestaat niet. „Dat is een gerucht”, zegt de onderzoeker. „De ambtenaar van de burgerlijke stand beslist daarover. Daarbij gaat het altijd om het welzijn van een kind. Onlangs wilden ouders hun kind Lucifer noemen, de naam van de duivel. Dat werd niet geaccepteerd.”
Talmoed
De Duitse rabbijn Dovid Gernetz toont zich deze week in het weekblad Jüdische Allgemeine verbaasd over de populariteit van de namen met Joodse wortels. „We leven in een progressieve wereld en het feit dat veel ouders zich door de Thora laten inspireren, vind ik opmerkelijk.”
Gernetz vertelt dat in het jodendom bijzonder veel waarde aan de voornaam wordt gehecht. „In de Talmoed staat dat de naam grote invloed op de toekomst van het kind heeft. Van rabbi Josef Karo leren wij dat –ook als een mens een zondaar en misdadiger is– zijn goede naam nog een positieve uitwerking op hem kan hebben.”
Het is om die reden, aldus rabbijn Genetz, dat op de schouders van de naamgevers grote verantwoordelijkheid rust. „Maar ik kan de ouders geruststellen dat zij niet alleen beslissen. De Joodse mystiek gaat ervan uit dat bij de keus van de naam op de vaders en moeders een geest van God rust, die hen helpt een naam te vinden die bij het kind past om zijn weg in deze wereld te vinden.”