Asjer Waterman over toename aantal Joden in Nederland: Hoe zorgen we dat ze zich hier prettig blijven voelen?
De Joodse gemeenschap in Nederland groeit licht, blijkt uit een nieuw rapport. „Dat is belangrijk nieuws in een tijd waarin de Joodse identiteit in Nederland onder druk staat”, vindt Asjer Waterman, adviseur bij Joods Maatschappelijk Werk (JMW).
De Joodse gemeenschap in Nederland telt 35.000 mensen als je afgaat op de mensen die zichzelf Jood noemen, en 65.000 als je alle mensen meetelt die Joodse familiebanden hebben. Dat blijkt uit een vorige week verschenen onderzoek door het Britse Institute for Jewish Policy Research (JPR), in opdracht van de Nederlandse organisatie JMW.
Waterman –zijn eigen familie is al generatieslang Joods in Amsterdam– was nauw betrokken bij het onderzoek. „De Joodse gemeenschap is hier al meer dan 400 jaar en blijft voorlopig”, concludeert hij. „Antisemitisme lijkt geen invloed te hebben op hoeveel Joden uit Nederland vertrekken. De vraag is: hoe gaan we ervoor zorgen dat ze zich hier prettig blijven voelen?”
Hoewel het geboortecijfer onder Nederlandse Joden laag is, signaleert het JPR een lichte groei van deze groep, de laatste jaren met zo’n 140 per jaar. Dat komt doordat de immigratie van Joden vanuit Israël al jarenlang de emigratie naar dat land in aantal overtreft.
Hummus en falafel
Door die immigratie telt het Nederlandse Jodendom een hoger percentage Israëli’s dan veel andere landen. Een op de drie Nederlandse Joden is zelf in Israël geboren of heeft een ouder die daar geboren is. Een opvallende uitkomst, vindt Waterman. Al vindt hij het woord ”Israëlisatie” dat het JPR gebruikt te veel gezegd, invloeden van de Israëlische cultuur ziet hij zeker. „Als je naar een Joodse bruiloft in Nederland gaat, is de kans groot dat je Israëlische muziek hoort en hummus en falafel kunt eten.”
Waarom veel Israëli’s kiezen voor Nederland, is „gissen” voor Waterman. „Nederland is een internationaal georiënteerd land, waar je goed met Engels overweg kunt, beter dan in sommige buurlanden.” Tegelijk denkt Waterman niet dat Israëli’s vaker voor Nederland dan voor bijvoorbeeld Duitsland kiezen, maar omdat de bestaande Joodse gemeenschap in Nederland getalsmatig kleiner is, hebben Israëlische migranten er meer impact op het totaal.
„Israëli’s hebben een antwoord op de vraag hoe je de Joodse identiteit op een niet-religieuze manier beleeft” - Asjer Waterman, strategisch adviseur JMW
Of de aanval van Hamas op Israël op 7 oktober 2023 en de oorlog die daarna ontbrandde invloed heeft op de migratie naar Nederland, maakt het onderzoek nog niet duidelijk. „De cijfers uit dit onderzoek lopen tot eind 2023. Wel zien we dat Nederlands-Israëlische migratiecijfers de afgelopen decennia vrij stabiel waren. Politieke incidenten hadden er weinig invloed op.”
Nationaal-seculier
Een tweede resultaat van het JPR-onderzoek is dat Joden in Nederland gemiddeld erg seculier zijn. Waterman: „Dat is uniek in Europa, maar wel in lijn met de Nederlandse samenleving.” Joodse organisaties moeten hier in hun beleid rekening mee houden, denkt Waterman. „Een belangrijke vraag is: wat moet je niet-religieuze Joden bieden om hen betrokken te houden, zodat ook de volgende generatie zich nog Joods noemt?”
Juist de Israëlische Joden zouden daarbij kunnen helpen, vermoedt Waterman. „Zowel het Nederlandse als het Israëlische Jodendom is behoorlijk seculier. Israëli’s hebben, met hun nationaal-seculiere invulling, een antwoord op de vraag hoe je de Joodse identiteit op een niet-religieuze manier beleeft.”
