De stroom aan militaire voertuigen, terreinwagens en soms ambulances is haast eindeloos. Donderend rijdt westers en Oekraïens legermaterieel vanuit de noordoostelijke Oekraïense provincie Soemy Rusland in. Terwijl de schemering valt, kijkt Andri Karpa langs de weg de voertuigen na. Naast hem staat zijn door Duitsers geschonken ambulance.

„We rijden vooral als het donker is”, legt Karpa (32), medicus bij de 80e Luchtlandingsbrigade, de verkeersdrukte uit. „Dan zijn we moeilijker te zien voor Russische drones.”

Op de voertuigen is met tape of verf een driehoek getekend. Het is het herkenningsteken voor deelname aan de Oekraïense aanvalsoperatie in de Russische provincie Koersk. Ook de ambulance van Karpa heeft een driehoek. Zijn brigade doet mee aan de inval.

„We rijden vooral als het donker is, dan zijn we moeilijker te zien voor Russische drones” - Andri Karpa, medicus bij de 80e Luchtlandingsbrigade

Krijgsgevangenen

Oekraïne viel begin augustus verrassend Rusland binnen. De krijgsmacht veroverde grondgebied in de Koerskprovincie. Drie maanden later zitten de Oekraïners nog altijd in Rusland, hoewel ze wat zijn teruggedrongen. Rusland zou in de Koerskregio steun hebben gekregen van ongeveer 10.000 Noord-Koreaanse militairen, meldden westerse, Zuid-Koreaanse en Oekraïense inlichtingen. Volgens Kyiv zouden er al Noord-Koreanen hebben meegevochten.

Het oorspronkelijke doel van de operatie is grotendeels bereikt, meent Karpa. „We laten aan de wereld zien dat niemand bang hoeft te zijn voor Rusland. Het Westen durft geen langeafstandsraketten te geven aan Oekraïne, omdat vechten tegen een nucleaire staat ernstige gevolgen kan hebben. Dat is niet het geval nu we nota bene op hun grondgebied vechten. De Russische middelen om de wereld te manipuleren door te dreigen met kernwapens werken in werkelijkheid niet.”

Daarnaast levert de inval een onvoorzien voordeel op, benadrukt Karpa. Oekraïne maakt tijdens de operatie Russen krijgsgevangen, die Kyiv kan ruilen voor Oekraïense gevangenen. Sinds de inval zijn er gevangenenruilen geweest met Russische militairen uit het Koerskgebied.

Karpa staat op het punt om de komende nacht naar Rusland te rijden, waar hij gewonden ophaalt. Het belangrijkste is om dodelijke bloedingen te voorkomen, vertelt hij, en de gewonden naar een ziekenhuis te brengen voor een operatie en verdere hulp. Karpa zit verlegen om medische hulpmiddelen, vanwege de vele gewonden en omdat er sowieso een tekort is.

Zijn brigade is nog geen Noord-Koreanen tegengekomen. Rusland heeft ze niet nodig, denkt Karpa. „De Russische krijgsmacht heeft genoeg troepen. Noord-Korea wil soldaten hebben met gevechtservaring.”

De medicus is de ambulance uitgestapt in het dorp Kyjanytsja, op zeventien kilometer van de grens met Rusland. Huizen zijn hier verwoest door Russische bombardementen. Bewoners zijn vertrokken. Sinds de inval ligt de provincie Soemy meer onder Russisch vuur. Is dit de prijs van oorlog? „Dit is de prijs van dat ze hier niet opnieuw binnenvallen”, pareert Karpa de vraag. „Onze operatie was ook een preventieve aanval. De Russen bereidden zich voor op een invasie van de Soemyprovincie. Het was noodzakelijk om hen voor te zijn en op hun eigen grondgebied te verslaan, voordat ze waren binnengevallen.”

Uitgebrande wagen

De gevolgen van de inval zijn ook in Soemy-Stad zichtbaar. Deze dag hangt de Oekraïense vlag halfstok. De stad is in rouw. Enkele dagen eerder trof een Russische drone het huis van de 14-jarige Anna Koesjnarjova. Zij, haar moeder en tante kwamen om bij de aanval. Haar vader overleefde.

Eind september moest ook ziekenhuis Sint Panteleimo in Soemy-Stad het ontgelden bij een Russisch bombardement. Het was een dubbele aanval: na de eerste droneaanval kwam tien minuten daarna een tweede droneaanval. Doel van de Russen is om bij de tweede aanval hulpverleners te treffen die na de eerste aanval zijn gearriveerd. Een derde aanval volgde negentig minuten later: de drone kwam verderop terecht op een huis. In totaal vielen er 10 doden, waarvan 2 patiënten en 2 ziekenhuismedewerkers, en zeker 21 gewonden. Diezelfde maand kwam een persoon om het leven en raakten dertien mensen gewond bij een aanval op een bejaardentehuis in Soemy.

Drie weken na de droneaanval staat op het ziekenhuisterrein een uitgebrande wagen. Beschadigde medische apparatuur ligt bij ander puin. Een zeil dekt ziekenhuisbedden buiten af. Met een hijskraan wordt gewerkt aan de reparatie van het dak. Gaten zijn al gedicht.

Na de eerste aanval snelde cardioloog Artjom Mesjtsjeninov (33) van zijn woning naar het ziekenhuis. Toen hij daar aankwam, zag hij mensen rennen en schreeuwen. Het enige wat door zijn hoofd ging: ik moet de patiënten redden. „Sommige patiënten lagen in een ziekenhuisbed, die konden zichzelf niet redden.” Met collega’s bracht hij de patiënten in veiligheid, vertelt hij in een behandelkamer. „We hielpen wat we konden.”

Nieuws in beeld

Medisch personeel loopt langs de ravage, aangericht door een Russische raketaanval. beeld Kostyantyn Chernichkin

Medewerkers van het ziekenhuis staan tussen puinhopen en de bouwmaterialen voor de reparatie van het ziekenhuis. beeld Kostyantyn Chernichkin

Door de Russische raketaanval zijn delen van het ziekenhuis verwoest. beeld Kostyantyn Chernichkin

Vechten of overgeven

Zoals in andere Oekraïense steden schroomt Rusland niet om ziekenhuizen aan te vallen. Ziekenhuisdirecteur Volodymyr Potseloejev (50) kan daar met zijn hoofd niet bij. „We zijn geen militair hospitaal”, beklemtoont hij. „Hier komen burgers. Waarom zou je op hen schieten? Het is terreur dat mensen juist in het ziekenhuis overlijden. Ik kan het maar niet begrijpen.”

„Het is terreur dat mensen juist in het ziekenhuis overlijden; ik kan het maar niet begrijpen” - Volodymyr Potseloejev, ziekenhuisdirecteur

De Koerskaanval heeft van Soemy een stad in de frontlinie gemaakt. Natuurlijk, beseft Potseloejev, was het rustiger in Soemy toen de Koerskoperatie niet aan de gang was. Maar, stelt hij vast, „als Rusland Oekraïne in 2022 niet was binnengevallen, was hier nooit geschoten. Voor ons is het een keuze tussen vechten of overgeven.”

Potseloejevs werkkamer is enigszins verwoest. Daardoor loopt hij vooral door het ziekenhuis. „Ik ben overal”, lacht hij. „Alsmaar bellend.”

De renovatie moet voor de winter klaar zijn, heeft de ziekenhuisdirecteur zichzelf voorgenomen. Dan moet alles werken: water, elektriciteit en verwarming. Maar, zegt Potseloejev, „de grootste verliezen zijn mensen. Het ziekenhuis kan worden gerenoveerd, het dak gemaakt. Maar de mensen krijg je niet terug.”