Tijdens het symposium rond het thema ”nieuw leiderschap” stelde prof. dr. Arnold Huijgen dat het mensbeeld achter de nieuwe ideeën over leiderschap ter discussie gesteld moet worden (RD 10-2). Je kunt wel denken dat al je medewerkers goedwillende, creatieve, gezonde mensen zijn, maar realistisch is dat volgens hem niet. „Als je als leidinggevende kunt zorgen dat we een beetje voort kunnen modderen, doe je al heel wat. We zijn geen God, we zijn tijdelijke en beperkte mensen. Erger nog: we zijn zondig, en daar zijn we ook verantwoordelijk voor.”

Lees ook

Prof. Arnold Huijgen: Nieuw leiderschap vraagt Bijbelse doordenking

We leven inderdaad als gebroken mensen in een gebroken wereld. Als je echter daarbinnen voor een leidinggevende niet meer toegevoegde waarde ziet dan „zorgen dat we een beetje voort kunnen modderen”, mis je desondanks een stuk (Bijbelse) balans in de doordenking. Ondanks de zondeval zijn er immers talenten in mensen overgebleven.

Voor leidinggevenden is het de kunst om die talenten te helpen ontdekken en te laten groeien. In mijn coachingspraktijk zie ik hoe belangrijk het voor mensen is om beter te weten wie ze zijn en waar hun vermogen en eigen ‘gezicht’, hun authenticiteit ligt. Het inzicht hierin geeft hun nieuwe kracht, zelfvertrouwen en perspectief op de plek die ze innemen, privé en maatschappelijk. Tot voordeel van niet alleen zichzelf, maar ook de naaste.

Goethe

Die naaste moeten we liefhebben als onszelf. Die opdracht maakt het voor een leidinggevende per definitie onmogelijk om tevreden te zijn met ervoor zorgen dat je mensen een beetje kunnen voortmodderen. Daarmee ontzeg je hun namelijk veel. Zoals de Duitse filosoof en auteur Johann Wolfgang von Goethe het zei: „Behandel iemand zoals hij is, en hij zal blijven zoals hij is. Behandel iemand zoals hij zou kunnen zijn, en hij wordt wie hij zou moeten zijn.”

Onderzoeksbureau I&O Research publiceerde vorige maand het onderzoek ”Werkgeluk & zelfsturing bij de overheid”. De onderzoeksuitkomsten zeggen over criteria voor leiderschap anno nu: „Het geven van vertrouwen en ondersteuning, laten merken dat het werk van de medewerker wordt gewaardeerd, veiligheid borgen, het goede voorbeeld geven en een heldere, inspirerende visie uitdragen. Coachend leiderschap.”

Hoe dicht liggen deze typeringen aan tegen het leiderschap zoals de Heere Jezus dat voorleefde. „We zijn geen God”, zoals prof. dr. Huijgen terecht aangaf, maar we hebben de Zoon van God wel als Voorbeeld gekregen om na te volgen. En dat maakt dat het ”nieuwe leiderschap” eigenlijk al zo oud is als het Evangelie.

Dienstbaar

In Lukas 22 discussiëren de discipelen onderling over wie van hen de belangrijkste discipel is. De Amerikaanse predikant Tim Keller beschrijft in een van zijn boeken de les uit deze discussie enigszins parafraserend als volgt: „Voor jou”, zegt God, „is het vergaren van macht niet de juiste weg om invloed te kunnen uitoefenen. Invloed die wordt uitgeoefend door macht en controle verandert de samenleving niet echt; zulke invloed verandert het hart niet. Ik verwacht van jullie een totaal andere benadering. Offer jezelf zo op in liefde dat mensen om je heen, de mensen die niet geloven wat jij gelooft, zich de omgeving niet kunnen voorstellen zonder jou. Ze zullen je vertrouwen, omdat ze zien dat jij niet alleen gericht bent op jezelf, maar ook op hen. Als ze vrijwillig naar je op beginnen te kijken, omdat je op een aantrekkelijke manier dienstbaar bent en liefde geeft, krijg je echte invloed. Dat is een invloed die je door anderen gegeven wordt en die jij niet van anderen genomen hebt.”

Het nieuwe aan het nieuwe leiderschap is dus eigenlijk niet zozeer de strekking ervan, maar eerder het feit dat de behoefte eraan in de samenleving en de organisaties groeiende is. Wat biedt dit een bijzondere kans aan christelijke leidinggevenden om, vanuit het Voorbeeld dat ze in dezen kennen, „een stad op een berg” te zijn voor hun medewerkers. „Want Ik heb u een voorbeeld gegeven, opdat, gelijkerwijs Ik u gedaan heb, gijlieden ook doet” (Joh. 13:15).

Rentmeesterschap

Voor het zijn van een goed voorbeeld als leidinggevende is zelfinzicht belangrijk en past bescheidenheid. Van daaruit kan er gebouwd worden aan een vertrouwensrelatie met mensen die daardoor kunnen groeien. „Mensen groeien wanneer degenen die hen leiden zich in hen inleven en wanneer ze geaccepteerd worden zoals ze zijn – zelfs als het oordeel over hun prestaties kritisch uitvalt. Leiders die een dergelijk invoelingsvermogen tonen en mensen volledig accepteren, genieten vertrouwen”, schreef de Amerikaanse managementdeskundige Robert Greenleaf al in 1970.

Het accepteren van mensen zoals ze zijn en van daaruit zoeken naar groei, getrouw de opdracht uit Johannes 13:15 volgend. Dat is dus niet slechts genoegen nemen met „het mogelijk maken van het voortmodderen”, maar met en voor elkaar werk maken van het rentmeesterschap over onze ontvangen competenties en ontwikkelingsmogelijkheden.

De auteur werkt als interim-manager in de overheidssector en als zelfstandig coach.