In 1968 publiceerde Paul Ehrlich zijn bestseller ”The Population Bomb”. Al lang maakten wetenschappers zich zorgen dat de groeiende wereldbevolking zou kunnen leiden tot voedseltekorten. In 1805 werd voor het eerst in de geschiedenis van de mensheid de grens van een miljard wereldburgers gepasseerd. De volgende miljard kostte maar 123 jaar. De wereldbevolking groeide exponentieel.

„De slag om alle mensen te voeden is verloren”, schreef Ehrlich. „In de jaren zeventig zullen grote hongersnoden ontstaan. Honderden miljoenen mensen zullen sterven van honger.”

De maatregelen die hij voorstelde waren onder meer legalisatie van abortus, investering in onderzoek naar contraceptie, seksuele opvoeding op scholen en het tijdelijk toevoegen van steriliserende middelen aan het drinkwater. Het boek gaf aanleiding tot wereldwijde paniek. Tal van landen besloten tot soms drastische maatregelen om de bevolkingsgroei te remmen. In India werden miljoenen mensen binnen enkele jaren verplicht gesteriliseerd. In China werd de fameuze eenkindpolitiek geïntroduceerd.

Vrijwel overal dalen de relatieve geboorteaantallen

Het door Ehrlich voorspelde onheil bleef uit. Maar in landen over de hele wereld begon het gemiddeld kindertal per vrouw te dalen. Overigens niet enkel door Ehrlichs rampscenario. Tal van factoren spelen een rol: niet alleen overheidsbeleid, maar ook bijvoorbeeld veranderende maatschappelijke opvattingen over het goede leven en brede beschikbaarheid van goedkope anticonceptiemiddelen.

Om een bevolking op peil te houden is een getal nodig van 2,1. Daarboven ontstaat exponentiële groei van de bevolking, daaronder exponentiële neergang. In Nederland lag dit vruchtbaarheidsgetal in 2023 op 1,43. Het getal van 2,1 passeerde Nederland –net als veel andere westerse landen– al in de jaren zeventig. Deze ontwikkeling speelt overigens niet alleen in westerse landen, maar is inmiddels een bijna universeel fenomeen. Vrijwel overal dalen de relatieve geboorteaantallen, ook in minder welvarende landen, of in gesloten islamitische landen zoals Iran.

Zuid-Korea

Het laagste vruchtbaarheidsgetal wereldwijd is dat van Zuid-Korea: 0,72. Dat maakt het interessant om te volgen wat in dit land gebeurt. In 1970 werden er nog een miljoen baby’s geboren, in 2023 minder dan een kwart hiervan, terwijl de bevolking in die periode toenam van ongeveer 33 miljoen mensen naar 52 miljoen. Inmiddels daalt het totale aantal inwoners van Zuid-Korea alweer enkele jaren. Over vijftig jaar zal de bevolking naar verwachting gehalveerd zijn.

In The New Yorker verscheen recent een ellenlang maar fascinerend artikel dat de gevolgen hiervan verhaalt. Scholen worden massaal gesloten en omgebouwd naar dagbestedingscentra voor ouderen. In 2023 waren er 175 basisscholen die geen enkele aanmelding hadden van nieuwe leerlingen. In het kustplaatsje Iwon-myeon met 4000 inwoners werd dat jaar één kind geboren. In het hele stadje hingen banners om de ouders te feliciteren met de geboorte van hun ”lovely baby angel”. Kinderen groeien steeds vaker op zonder broertjes, zusjes of vriendjes. Zeker buiten Seoul, waar ongeveer de helft van de bevolking woont, worden kinderen een zeldzaam verschijnsel.

Lees ook

Zuid-Korea roept demografische noodtoestand uit

En wat daarbij vooral opvalt: geen enkele overheidsmaatregel is in staat om het tij te keren. Dit blijkt niet alleen in Zuid-Korea, maar ook in andere landen. Er is geen weg terug. De knop waar aan gedraaid werd, blijkt maar één kant op te kunnen. Dat heeft vermoedelijk veel te maken met maatschappelijke opvattingen die meeveranderd zijn. „Kinderen zijn hinderen” dichtte Jacob Cats ooit. In samenlevingen waar weinig kinderen worden geboren blijkt dit de gedeelde opvatting te worden. Het recht om zelf te bepalen hoeveel kinderen men ‘neemt’, is een verworvenheid die men zich niet laat afnemen. Vorig jaar werden in Zuid-Korea meer kinderwagens (”strollers”) voor honden verkocht dan voor baby’s!

Ook immigratie biedt geen soelaas. Immigranten blijken zich binnen een generatie aan te passen aan de mores van het nieuwe thuisland. Hun gezinnen worden in hoog tempo kleiner.

Grote cultuurveranderingen draai je niet zomaar terug

Wat geldt voor Zuid-Korea, zal ook voor andere landen gelden. Alle maatregelen ten spijt: de stopknop ontbreekt. Wereldwijde maakbaarheid blijkt toch beperkter dan gedacht. Grote cultuurveranderingen draai je niet zomaar terug. De bevolkingsimplosie lijkt onafwendbaar.

Een recente schatting van het Institute for Health Metrics and Evaluation gaat ervan uit de wereldbevolking zal pieken op 9,5 miljard mensen in 2061, en dan zal gaan dalen. Het heeft iets absurds dat desondanks overheden, organisaties zoals de VN en WHO en ngo’s onverminderd doorgaan met het bevorderen van abortus onder de noemer ”reproductive rights”. Wereldwijd vinden nu 73 miljoen abortussen per jaar plaats, en dit aantal neemt nog steeds toe. In Nederland steeg het aantal abortussen de afgelopen twee jaar fors tot een kleine 40.000 per jaar.

Christen ligt niet wakker van menselijke modellen en prognoses

Kinderzegen

Wat moet de houding van christenen bij dit alles zijn? Zij liggen niet wakker van menselijke modellen en prognoses. Ze zijn er niet blind voor, maar beseffen tegelijk dat God regeert. Hij zorgt iedere dag. Het einde van de wereld zal niet komen door te veel of te weinig mensen. De kinderen die Hij van eeuwigheid liefheeft zúllen geboren worden. Het verbond wordt bevestigd van kind tot kind.

Bovendien, in een vergrijzende, slinkende samenleving getuigen zij door de kinderzegen met vreugde te ontvangen als een geschenk van God. Hun kerkelijke gemeenten zijn kinderrijke gemeenschappen die een tegenbeweging vormen. Zij zetten zich in om de vele ouderen in de samenleving met liefde te dienen. En hun dagelijkse hartstochtelijke bede is: Uw Koninkrijk kome. Want ze weten: Hij komt om de aarde te richten, en de wereld met gerechtigheid.

De auteur is ondernemer en op diverse manieren kerkelijk en maatschappelijk actief.