Hoe houd je een interview over wolken op een zonovergoten dag met een strakblauwe lucht? Een grappige omstandigheid, zegt Van den Berg, terwijl hij op zijn terras in Wageningen geniet van het voorjaarszonnetje. „De meeste mensen noemen dit mooi weer. Meteorologen noemen dit „geen weer”. Weerkundig gezien is het namelijk intens saai: bijna geen wind, geen wolken, geen regen. Niks.”

Over wolken praten kan gelukkig wel. „Ik raak nooit op wolken uitgekeken. Zoals als een vogelaar dat heeft met vogels.”

De verwondering over wolkenluchten en de schepping in het algemeen vormen een rode draad in het leven van Van den Berg, die christen is. „Verwondering staat voor mij gelijk aan zorgzaam omgaan met de schepping. Die verwondering gun ik iedereen. Vanuit die houding ga je met meer respect om met ander leven, met de planeet, met de schepping van God.”

Aambeeldvormig

Al als jongetje van 7 jaar begon Van den Berg aantekeningen te maken over het weer. Twee zware stormen in de winter van 1972-1973 wakkerden zijn interesse nog eens extra aan. In zijn tienerjaren ging hij luchten fotograferen. Fotorolletjes vol. Van sluierbewolking en mist tot onweerswolken en condenssporen van vliegtuigen. „Waar vriendjes vaak auto’s tekenden, schetste ik wolken.”

Vooral de aambeeldvormige onweerswolk –de cumulonimbus– heeft zijn interesse. „Tot op de dag van vandaag maak ik daar foto’s van.”

In de Verenigde Staten zag hij van dat type de indrukwekkendste exemplaren. „Zogeheten supercellen. Zulke onweersbuien draaien om hun as, wat krachtige tornado’s kan opleveren. De cumulonimbus zie je daar sneller geïsoleerd in de lucht, aan een verder heldere hemel. Zwart en donker. In hun volle glorie en schoonheid.”

De cumulonimbus is de krachtigste wolk op aarde, vertelt Van den Berg. Hij lepelt enkele duizelingwekkende feitjes op: „De top van zo’n wolk reikt gerust 10 kilometer hoog. Sommige exemplaren zijn zo’n 15 kilometer hoog, bijna twee keer de Mount Everest. Het wereldrecord is een supercel van bijna 21 kilometer, waargenomen in Texas.”

Avondrood

Het mooie van wolken: ze zijn in al hun vormen, maten en kleuren overal te bekijken. De favoriete plek voor Van den Berg is gewoon vanuit een stoel in zijn achtertuin in Wageningen. Hij kijkt daar uit over de Binnenveldse Hooilanden tussen Wageningen, Veenendaal en Ede. „Je hebt hier onbelemmerd uitzicht. Het is prachtig de zon te zien ondergaan en te genieten van het intense avondrood. Bij het ontstaan van die kleuren spelen wolken trouwens een belangrijke rol. Middelbare en hoge bewolking –zoals sluierbewolking– leveren het diepste rood op.”

Naast wolken biedt de atmosfeer nog veel meer moois, vertelt Van den Berg. Zoals de regenboog, een bijzon en een halo om de zon. „Zo’n kring om de zon komt vaker voor dan de regenboog, maar de regenboog valt meer op. Daarom denken de meeste mensen dat een kring om de zon vrij bijzonder is.”

Zorgen voor de schepping staat bij Van den Berg hoog in het vaandel. Rentmeesterschap gaat volgens hem bijvoorbeeld over schone lucht. „Dankzij milieumaatregelen zijn we veel minder roet en andere vervuilende stoffen gaan uitstoten. Daardoor is de lucht in Europa veel mooier blauw dan vijftig jaar geleden. Met meer luchtvervuiling was het in het verleden op een dag als vandaag veel grauwer en heiiger.”

Overigens, van onzichtbare luchtverontreiniging, zoals broeikasgassen, stoot de mens nog veel uit. Van den Berg maakt zich zorgen om die broeikasgassen die mensen laten vrijkomen in de lucht door steenkool, benzine en aardgas te verbranden. Deze gassen –waaronder CO₂– zorgen ervoor dat de aarde opwarmt en het klimaat verandert.

„Opwarming heeft een directe link met buienwolken”, vertelt de oud-weerman van RTL. „Voor elke graad dat de lucht warmer is, kan deze 7 procent meer vocht bevatten. Nederland is bijna 3 graden opgewarmd sinds 1850. Daardoor komen piekbuien al twee keer zo vaak voor. Door toekomstige opwarming kan er nog een verdubbeling in zitten. De cumulonimbus, die ik zo mooi vind, wordt nog imposanter, maar ook gevaarlijker en schadelijker.”