Om effectief invloed te kunnen uitoefenen, heeft Woord en Daad politiek adviseurs in dienst, van wie ik er eentje ben. Ik geef een kijkje in de keuken: (Hoe) hebben wij invloed gehad op het regeerakkoord? Heeft het iets te betekenen voor de positie van de allerarmsten ver weg?

Als je het beleid van een nieuw kabinet wilt beïnvloeden, moet je ruim van tevoren beginnen. In de zomer van 2016 stelden we samen met lobbyisten van andere ontwikkelingsorganisaties een wensenlijstje op, dat we deelden met politieke partijen. De verkiezingsprogrammacommissies konden er zo mee aan de slag. We hielden elkaar op de hoogte: Wanneer zijn er partijcongressen? Wie zitten er in de schrijfcommissies? Wanneer worden teksten gewijzigd?

Het resultaat mocht er zijn. Acht politieke partijen spraken zich, in verschillende vorm en op verschillende toon, vóór de verkiezingen van maart 2017 uit voor het keren van de trend. Ze wilden opnieuw flink investeren in ontwikkelingssamenwerking, na jaren van ongekende bezuinigingen ten koste van onze verre naasten. De drie christelijke partijen stonden in dat rijtje. Daarnaast namen verschillende partijen ons pleidooi over om ook via bijvoorbeeld handelsbeleid en klimaatbeleid de positie van arme landen te helpen verbeteren.

Hoe kregen we dit voor elkaar? Belletjes, ontmoetingen, tekstvoorstellen, berichten via sociale media, publiekscampagnes – het zat allemaal in onze gereedschapskist.

Toen kwamen de verkiezingen. Ze leidden tot een versplinterd politiek landschap. Als lobbyisten moesten we goed kijken welke kabinetssamenstelling welke kansen bood. Het ingewikkelde van de informatiefase is dat deze vertrouwelijk is. Je moet dicht bij het vuur zitten om te weten te komen wat er wanneer op de agenda staat en hoe ver onderhandelaars zijn met hun teksten. Intussen kun je de belangrijkste mensen in de politieke partijen wel mailen, bellen of appen. Ze bepalen zelf wat ze terugzeggen.

Tijdens de onderhandelingsfase kozen we ervoor heel concrete voorstellen naar de fractievoorzitters te sturen. Daarbij speelden we in op verkregen informatie dat het akkoord een nauwe band zou leggen tussen migratie en ontwikkelingssamenwerking. Woord en Daad vindt het belangrijk dat hulp geen middel is om mensen uit Afrika tegen te houden, maar wel om Afrikaanse jongeren in hun eigen land meer toekomstperspectief te bieden.

We hebben dat uitgangspunt, met andere organisaties, uitgewerkt tot een concreet voorstel. Dit voorstel, dat zich richt op het bevorderen van werkgelegenheid voor Afrikaanse jongeren, is iets te gedetailleerd om letterlijk te worden overgenomen in een regeerakkoord. Maar van een van de onderhandelaars kregen we wel in een persoonlijk bericht een positieve reactie op ons voorstel. Het regeerakkoord kondigt namelijk aan dat de overheid gaat investeren in de aanpak van de grondoorzaken van migratie. Ons voorstel ligt in die lijn. Zo’n zin geeft goede hoop dat het een kans maakt als de nieuwe minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, Kaag, het beleid verder gaat uitwerken.

Nog een opsteker: na jaren van bezuinigingen gaat dit kabinet eindelijk weer extra investeren in ontwikkelingssamenwerking. We wisten dat dit voor de ChristenUnie zwaarwegend zou zijn, en dat de partij op dit punt min of meer gesteund zou worden door D66 en het CDA. In de NRC gaf de ChristenUnie een onthullend kijkje in háár keuken: Kamerlid Voordewind heeft hard moeten knokken. Hij wist zich in zijn strijd geruggensteund door onder andere Woord en Daad. De inzet van ontwikkelingsorganisaties, al tijdens de verkiezingscampagne, wierp nu vruchten af.

Een laatste plus: duidelijk meer dan het vorige kabinet wil Rutte III inzetten op eerlijke wereldhandel, het tegengaan van de klimaatverandering, het investeren in duurzaamheid en het bestrijden van internationale belastingontwijking en -ontduiking. Erg belangrijk voor ontwikkelingslanden. Ook hierin zien we veel van onze ideeën terug.

Zeker, er is een kans dat liberaal-populistische krachten binnen de coalitiepartijen hun stempel gaan zetten. Minister Kaag zit zelf gelukkig niet op die politieke lijn. Woord en Daad zal, samen met de nodige partners, ook bij de uitvoering van het beleid nauw betrokken blijven. Lobbyen is niet alleen een geheimzinnig maar ook een zinnig vak. Vooral als het leidt tot beleidsverbeteringen waar onze verre naasten iets aan hebben. Daar rekenen we onszelf op af.

Evert-Jan Brouwer is politiek adviseur voor Woord en Daad.