Hoge Raad geeft voorrang aan kerkrecht in zaak Ngk Hattem
De Hoge Raad heeft vrijdag het kerkrecht voorrang gegeven boven het arbeidsrecht. De raad deed uitspraak in een slepende zaak tussen een predikant en de Nederlands gereformeerde kerk (Ngk) te Hattem en vernietigde een eerdere uitspraak van het gerechtshof.
Het gaat om een ontslagzaak tussen P. R. Gort en de kerkenraad van de Ngk te Hattem.
De kerkorde van de NGK stelt dat er geen arbeidsovereenkomst bestaat tussen predikant en kerkelijke gemeente. Het hof Arnhem-Leeuwarden oordeelde echter op 2 januari 2018 dat de positie van beide partijen zodanig het karakter heeft van een arbeidsrelatie, dat wel gesproken kan worden van een arbeidsovereenkomst. Daarom oordeelde het hof dat het ontslag van ds. Gort op onderdelen „onredelijk” en „onrechtmatig” was.
Volgens de Hoge Raad heeft het hof in zijn uitspraak een „verkeerde maatstaf” aangelegd. Het hoogste rechtscollege meent dat het hof ten onrechte heeft voorbijgezien aan de eigen kerkelijke regeling. „Als het hof was uitgegaan van de juiste maatstaf, had het niet anders kunnen oordelen dan dat de rechtsverhouding tussen de Ngk Hattem en de predikant wordt beheerst door het eigen statuut van de Ngk Hattem en niet door titel 10 van Boek 7 Burgerlijk Wetboek”, aldus de Hoge Raad.
De uitspraak ligt in lijn met de conclusie van de advocaat-generaal april dit jaar.
Vertrouwensbreuk
De ontslagzaak heeft een lange geschiedenis. Nadat een ernstige vertrouwensbreuk is ontstaan, besluit de kerkenraad van de Ngk in 2009 zijn predikant P. R. Gort te ontslaan. Deze maakt de zaak kerkelijk aanhangig, en later bij de burgerlijke rechter. Daar stelt de predikant dat er sprake is van een arbeidsovereenkomst.
De kantonrechter komt op 17 oktober 2012 tot de slotsom dat de rechtsverhouding tussen predikant en de Ngk Hattem geen arbeidsovereenkomst is in de zin van het Burgerlijk Wetboek. De rechter stelt in het vonnis dat er sprake is van een eigen rechtsverhouding, die wordt beheerst door het kerkelijk statuut.
De eisen van de predikant worden afgewezen. De predikant gaat in hoger beroep bij het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden. Het hof meent dat, in weerwil van de kerkorde, de wederzijds vastgelegde rechten en plichten betiteld kunnen worden als een arbeidsovereenkomst. Door die uitspraak is nu een streep gezet.
Positief
Kerkrechtdeskundige mr. dr. Pieter Pel noemt de uitspraak van vrijdagochtend „positief. Hieruit blijkt dat de Hoge Raad in hoge mate het eigen recht van de kerk respecteert. Een kerk mag in beginsel zelf de inrichtingsvrijheid invullen, tenzij de afwijking van het dwingende burgerlijke recht te groot is.”
De uitspraak biedt duidelijkheid in het kerkrecht, aldus Pel. „Niet alleen voor de NGK, maar ook voor andere kerken die uitgaan van de Dordtse Kerkorde. De raad deed eerder een uitspraak over een imam, waarin wél werd uitgegaan van een arbeidsrechtelijke situatie.
Er was onzekerheid of dat arrest ook betrekking had op het kerkrecht. Er ligt nu een ondubbelzinnige uitspraak, waarin bevestigd is dat kerken hun eigen regelingen mogen hebben.”
