Hoge Raad schept duidelijkheid voor kerken
De Hoge Raad deed vrijdag uitspraak in een ontslagzaak tussen P. R. Gort en de kerkenraad van de Nederlands gereformeerde kerk (Ngk) te Hattem. Met dit arrest is er voor kerken duidelijkheid gekomen.
Het gaat om een langdurige kwestie tussen Gort en de kerkenraad van de Ngk te Hattem. Door het hof Arnhem-Leeuwarden werd de verhouding tussen predikant en kerkenraad als een arbeidsovereenkomst aangemerkt. De Hoge Raad heeft door dit arrest een streep gezet.
De Hoge Raad benadrukt heel duidelijk dat kerken een eigen positie hebben, reageert advocaat mr. Bart Bouter op de uitspraak. „De raad onderstreept dat kerken een eigen regeling mogen hebben. Je kunt als kerk dus je eigen regels blijven doorvoeren. Kerken en predikanten weten nu waar ze aan toe zijn. Als je kerkelijke regels redelijk zijn, en als je goed vastlegt dat er geen sprake is van een arbeidsovereenkomst, zal het arbeidsrecht de kerkregels niet zomaar doorkruisen. Alleen als een kerkorde in strijd is met zeer zwaarwegende, dwingendrechtelijke bepalingen, zal de kerkorde moeten wijken.”
Een interessante vraag is hoe de eigen kerkelijke regels zich verhouden tot de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Nog onlangs oordeelde het hof Den Haag dat een kerkenraadslid inzage moet krijgen in uiteenlopende stukken van haar kerkenraad. Kan de kerk hierin dan geen eigen regels stellen? Heeft het inzagerecht van de AVG voorrang? Bouter: „De Protestantse Kerk in Nederland en de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt hebben op dit gebied een vrij uitvoerige regeling. Artikel 91 van de AVG bepaalt dat kerken hun eigen regels op het gebied van gegevensbescherming mogen houden, als deze maar wel in overeenstemming worden gebracht met de AVG. Je kunt het inzagerecht van de AVG dus niet ‘wegcontracteren’ in een eigen kerkelijke regeling.”
Ook kerkrechtjurist mr. Peter Raven vindt het goed is dat er nu een uitspraak is. „De kerken hebben hier naar uitgezien en ze kunnen hiermee verder. De kerken kunnen regels afspreken waar de komende jaren geen gedoe over hoeft te ontstaan. Opvallend vind ik dat de analyse van de Hoge Raad helder is. Ze ligt in lijn met eerdere uitspraken van lagere rechters, waarin prioriteit wordt gegeven aan het kerkrecht. Zeker voor kerken die gebaseerd zijn op de Dordtse Kerkorde is dit een belangrijk arrest.”
Raven zegt benieuwd te zijn naar de eigen inrichtingsvrijheid in de toekomst. „Je hebt vrijheid, tenzij de afwijking van het dwingende recht te groot is. Dan is natuurlijk de vraag: wat betekent „te groot”? Ik ben heel benieuwd of er straks juristen zijn die met deze ruimte aan de slag gaan. Wat is de speelruimte die we hebben naar aanleiding van dit arrest?”
